اخبار

«رئالیسم هوشمند» برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
آغاز دوره بازگشت مجدد مفروضات رئالیستی به عرصه سیاست‌ جهانی

«رئالیسم هوشمند» برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

محمد محمودی‌کیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: طی دو سال گذشته بسیاری از متخصصان و اندیشمندان روابط بین‌المللی هشدار داده‌اند که مفروضات رئالیسم به طور صریح در حال بازگشت به عرصه معادلات در سطح نظام بین‌المللی است؛ بازگشتی که نشانه‌ای از ناکارآمدی یا بی‌اعتمادی به ایده‌ها و ارزش‌های ایدئالیستی نهادگرایی نئولیبرال است که همچون گذشته قادر به کنترل آشوب و تعدیل ورودی‌های آشوب‌ساز به محیط نظم بین‌المللی نیست. در پایه این تحولات، نگارنده مفهومی تحت عنوان «رئالیسم هوشمند» را نه در قامت یک نظریه، بلکه در مقام یک راهنمای عمل برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده‌ که سنتزی از رئالیسم، سازه‌انگاری و عناصر نئولیبرالیستی است و به‌دنبال یک رویکرد تعادلی است که در آن، دولت‌ها نه در دام بدبینی‌های قدرت‌محور و ساختار غیرمنعطف نظم بین‌المللی بیافتند و نه در دام خوش‌بینی‌های ایدئالیستی.

ادامه مطلب
شکلات، ویژند ملی و امید
تهران، دبی، دهلی:

شکلات، ویژند ملی و امید

مجید افشانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: فناوری می‌تواند و باید حکمرانی را زیر و رو کند به شرطی که حاکمیت به جوانان اجازه بدهد به جای پیرمردها برای حل مسائل قابل حل، آستین بالا بزنند و سیستم قفل‌شده‌ی فعلی را کاملاً دور بزنند.

ادامه مطلب
مردمان کدام کشورها عاشق شما هستند؟
در باب نگاه راهبردی و قدرشناسی در روابط بین‌الملل

مردمان کدام کشورها عاشق شما هستند؟

سیاوش قدوسی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در سال‌های اخیر، بحران‌هایی چون جنگ اوکراین، پرده از واقعیت‌هایی تلخ برداشته‌اند. کشورهایی که در روزهای آرام در نهادهای بین‌المللی سرمایه‌گذاری کرده بودند، هنگام توفان، پناه یافتند. اما آنان که پیوندی نیافریده بودند، تنها ماندند، و چوب بی‌پروایی گذشته را خوردند. فرانک مارتلا، فیلسوف فنلاندی معنا، زمانی گفته بود: «خوشبختی، در خوشبخت کردن دیگران است». این جمله را می‌توان در ساحت سیاست بین‌الملل نیز تعمیم داد: امنیت ملی، در مشارکت برای امنیت جمعی معنا می‌یابد.

ادامه مطلب
راهبردِ شش سَر بُرد برای ایران
مزایایی که بهبود و توسعه روابط تهران و ریاض در بر دارد

راهبردِ شش سَر بُرد برای ایران

سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: قدر متقین اما می‌توان تعارض منافع میان امریکا و اسرائیل در خاورمیانه را امری مسلم دانست و از شکاف ایجاد شده برای کاهش تهدیدات علیه ایران بهره برد. چگونه؟ به نظر می رسد تقویت روابط ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به‌خصوص عربستان می‌تواند بازی چند سر برد برای ایران ایجاد کند که یکی از آنها، استفاده بهینه از تعارض منافع امریکا و اسرائیل به سود ایران است.

ادامه مطلب
غنی‌سازی و تحلیل هزینه-فایده
بابد هر دو طرف انعطاف نشان دهند

غنی‌سازی و تحلیل هزینه-فایده

کوروش احمدی می نویسد:اگر اولویت را ادامه مذاکرات و جلوگیری از توقف آن بدانیم، هر دو طرف قاعدتا باید در ارتباط با ایده‌های عمان انعطاف لازم را نشان دهند. ترامپ به نحوی فزاینده در حال تمرکز بر اقتصاد و جلوگیری از افزایش قیمت نفت و داشتن دستاوردی در سیاست خارجی و... است و به این خاطر او به‌جد باید دنبال احتراز از جنگ و جلوگیری از ماجراجویی اسرائیل باشد. ایران نیز باید قاعدتا لازم بداند که بر طیفی از مشکلات اقتصادی-اجتماعی، از‌جمله ناترازی‌ها و نیز شرایطی کاملا جدید در منطقه متمرکز شود؛ مشکلاتی که می‌توانند در صورت ادامه تنش و تحریم‌ها تشدید شوند. در چنین شرایطی، ممکن است مقامات ما نیز بخواهند نوعی تحلیل  هزینه-فایده و تمرکز بر مشکلات واقعا موجود را در دستور کار قرار دهند. تنها در این صورت می‌توان به نجات مذاکرات و یافتن راه‌حلی امیدوار بود.

ادامه مطلب
وعده‌های خشک و دیپلماسی تشنه
اهرم فشار دیپلماتیک طالبان در برابر حقوق مشروع ایران

وعده‌های خشک و دیپلماسی تشنه

امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در مجمع گفت‌وگوی تهران با ابراز تأسف از خشکسالی سیستان و بلوچستان، تأمین آب را «وظیفه شرعی» خواند و مدعی پایبندی به معاهده هیرمند شد. با این حال، این اظهارات در تضاد با اقدامات عملی طالبان است. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که طالبان آب هیرمند را به شوره‌زار گودزره هدایت کرده و از رهاسازی حق‌آبه ایران خودداری می‌کند. این تناقض میان گفتار و عمل، یادآور سیاست‌های دولت اشرف غنی است که آب را به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران به کار گرفت. 

ادامه مطلب
پیامدهای انتصاب ژیو وانگ متهم به جاسوسی در ایران به‌عنوان مشاور ارشد وزارت امور خارجه آمریکا
تأثیرات احتمالی بر موضوعات هسته‌ای، ژئوپلیتیکی و نظم منطقه‌ای

پیامدهای انتصاب ژیو وانگ متهم به جاسوسی در ایران به‌عنوان مشاور ارشد وزارت امور خارجه آمریکا

طبق گزارش پولیتیکو در ۲۱ مه ۲۰۲۵، ژیو وانگ به‌عنوان مشاور ارشد در اداره امور خاور نزدیک وزارت امور خارجه آمریکا منصوب شده است. این انتصاب توسط دو مقام آمریکایی تأیید شده که به دلیل نداشتن مجوز برای اظهارنظر عمومی، ناشناس باقی مانده‌اند. نقش وانگ به‌طور خاص بر امور مرتبط با ایران متمرکز است، اما جزئیات دقیق وظایف او هنوز علنی نشده است. این انتصاب در بحبوحه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم (۲۴ مه ۲۰۲۵) و در شرایطی که تنش‌های منطقه‌ای و اختلافات بر سر برنامه هسته‌ای ایران ادامه دارد، توجه رسانه‌های بین‌المللی را جلب کرده است.

ادامه مطلب
مکانیسم ماشه؛ ابزار فشار یا عامل بی‌ثباتی در مذاکرات احیای برجام
وسیله‌ای که غرب از آن چشم نمی‌پوشد

مکانیسم ماشه؛ ابزار فشار یا عامل بی‌ثباتی در مذاکرات احیای برجام

فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مکانیسم ماشه همچنان یکی از بزرگ‌ترین موانع برای احیای برجام است و حل این اختلاف نیازمند سازش و توافقی خلاقانه است که بتواند نگرانی‌های هر دو طرف را در نظر بگیرد. ایران بر این باور است که تا این موضوع حل نشود، نه تضمینی برای اجرای پایدار برجام وجود دارد و نه منافع اقتصادی این توافق به‌صورت واقعی محقق خواهد شد. غرب نیز معتقد است که بدون مکانیسم ماشه نمی‌تواند اجرای تعهدات ایران را تضمین کند.

ادامه مطلب