خط و نشان قطر برای اخراج رهبران حماس از این کشور

دیپلماسی ایرانی: رئیس‌جمهوری آمریکا به ظاهر صبر و طاقتش از نحوه رویکرد نخست‌وزیر اسرائیل در هدایت جنگ علیه حماس به سر آمده و با لحن تند‌تری نسبت به او سخن می‌گوید. به گزارش شرق، جو بایدن در تازه‌ترین اظهارات خود، به صراحت گفته است بنیامین نتانیاهو با سیاستی که در قبال جنگ غزه در پیش گرفته، «بیش از آنکه به اسرائیل کمک کند، به آن آسیب وارد می‌کند‌». اگرچه رئیس‌جمهوری آمریکا آنچه را «حق اسرائیل برای دفاع از خود و حمله متقابل به حماس» می‌داند، به رسمیت می‌شناسد، اما در عین حال اعلام کرده است ‌خواستار توجه بیشتر به «جان انسان‌های بی‌گناهی است که به دلیل اقدامات صورت‌گرفته از بین می‌روند‌». جو بایدن در گفت‌وگو با ان‌بی‌سی موضع‌گیری قاطعانه‌تری نسبت به نوع عملکرد دولت کنونی در هدایت جنگ غزه داشت و نوک تیز انتقاد‌های خود را این بار به صورت آشکار به سوی بنیامین نتانیاهو نشانه گرفت.

رئیس‌جمهوری آمریکا علاوه بر آنکه نخست‌وزیر اسرائیل را فردی مضر و آسیب‌رسان برای مدیریت جنگ در اسرائیل خواند، در اظهاراتی «مبهم» از خط قرمز‌هایی سخن به میان آورد که ایالات متحده نسبت به تحولات جاری در غزه بر آن تأکید دارد. بایدن تأکید کرد که لازم است بنیامین نتانیاهو «به جان انسان‌های بی‌گناهی که به دلیل اقدامات انجام‌شده از دست می‌روند، توجه بیشتری بکند‌». او سپس در این مصاحبه افزود: «به نظر من، نتانیاهو بیشتر از اینکه به اسرائیل کمک کند، به آن آسیب می‌رساند‌». خبرنگار ان‌بی‌سی در این مصاحبه از جو بایدن در‌خصوص «خط قرمزی» به نام رفح سؤال کرد و اینکه آیا اسرائیل باید در حملات خود به غزه آن را مد‌نظر داشته باشد یا خیر؟ رئیس‌جمهوری دموکرات ۸۱‌ساله در پاسخ به این سؤال گفت: «بله این یک خط قرمز است‌». او به این ترتیب به صراحت اسرائیل را از اقدام نظامی در شهر رفح واقع در جنوب نوار غزه که دست‌کم یک‌میلیون‌و ۳۰۰ هزار آواره فلسطینی را در خود جای داده، بر حذر داشت. جو بایدن اما در همین راستا تأکید کرد که همواره در کنار اسرائیل خواهد بود.

بایدن در ادامه ضمن تأکید بر تعهد خود برای حمایت از اسرائیل گفت که در عین حال خط قرمزی وجود ندارد که بخواهد برای آن به‌طور کامل ارسال سلاح به اسرائیل را متوقف کند؛ زیرا در این صورت توانایی‌های دفاعی اسرائیل از بین می‌رود و گنبد آهنین دیگر برای محافظت از اسرائیلی‌ها کارایی نخواهد داشت. کمک‌های آمریکا برای عملکرد سامانه دفاعی پیشرفته گنبد آهنین در اسرائیل که امکان رهگیری راکت‌ها و موشک‌ها را فراهم می‌کند، بسیار حیاتی است. با‌این‌حال، جو بایدن در ادامه سخنان خود به نحوه پیشرفت جنگ در غزه اشاره می‌کند و می‌گوید: «‌با‌این‌حال خطوط قرمزی وجود دارد... امکان ندارد ۳۰ هزار فلسطینی دیگر هم جان خود را از دست بدهند‌».

رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین از دادن پاسخ صریح به سؤالی درباره احتمال انجام سفر دیگری به اسرائیل پس از سفر قبلی در ماه اکتبر، اندکی پس از حمله حماس‌ که در جریان آن در پارلمان اسرائیل سخنرانی کرد، طفره رفت.جو بایدن همچنین در این مصاحبه نشان داد که دیگر مانند قبل ناامیدی خود را نسبت به رئیس کابینه کنونی اسرائیل پنهان نمی‌کند. رئیس‌جمهوری آمریکا روز پنجشنبه هم پس از سخنرانی در کنگره، در‌حالی‌که میکروفون‌ها هنوز باز بود، حین صحبت با یک سناتور دموکرات بر ضرورت افزایش کمک‌های بشردوستانه به غزه تأکید کرده و در اشاره به بنیامین نتانیاهو گفته بود که او «بالاخره باید بفهمد‌». جو بایدن همچنین با تأکید بر لزوم برقراری آتش‌بس گفت‌ منظور او در ابتدا توقف درگیری‌ها در غزه به مدت شش هفته است. رئیس‌جمهور آمریکا امیدوار بود تا پیش از آغاز ماه رمضان، در غزه آتش‌بس برقرار شود؛ اما به نظر می‌رسد میانجیگری مصر، قطر و آمریکا تاکنون نتیجه‌ای نداده است.

تغییر موضع قطر درباره حماس

در همین حال، قطر، رهبران حماس را که ساکن آن کشور هستند، «تهدید» کرده که اگر با معامله آزادی گروگان‌های اسرائیلی و آتش‌بس موافقت نکنند، «اخراج خواهند شد». این مطلب را روزنامه وال‌استریت ژورنال به نقل از «یک مقام حماس» و یک مقام مصری، بدون بردن نام آنها گزارش کرده است.

تعدادی از سران حماس، از‌جمله اسماعیل هنیه، رئیس شاخه سیاسی این گروه و خالد مشعل، رئیس پیشین این شاخه حماس همراه با خانواده خود در قطر زندگی می‌کنند. این در حالی است که قطر با داشتن روابط نزدیک با آمریکا، میزبان ناوگان پنجم دریایی آمریکا در منطقه است. با توجه به نقش قطر در میزبانی رهبران حماس در خارج از اراضی فلسطینی، مقامات اسرائیل در پنج ماهی که از جنگ با حماس در غزه سپری شده، اصرار داشته‌اند که آمریکا باید قطر را از طریق تهدید به اخراج سران حماس در آن کشور، برای آزاد‌کردن بقیه گروگان‌های اسرائیلی در دست حماس، زیر فشار بگذارد. قطر در کنار مصر و آمریکا از میانجیگران مذاکراتی است که با هدف دستیابی اسرائیل و حماس به یک معامله جدید در دست تنظیم است.

با این وجود، حسام بدران، از مقام‌های حماس که ساکن دوحه است، با رد گزارش وال‌استریت ژورنال، هشدار داد که در نبود توافق، خشونت در ماه رمضان که از این هفته آغاز می‌شود، افزایش خواهد یافت. حماس برای پذیرش معامله، شرایط خود را تکرار کرده است: آتش‌بس دائمی، خروج همه نظامیان اسرائیلی از باریکه غزه، بازگشت تمامی آوارگان رانده‌شده از شمال این باریکه و افزایش کمک‌های بشردوستانه. اسرائیل چارچوب آتش‌بس موقت و محدود را به امید بازگشت‌ شماری از ۱۳۲ گروگان باقی‌مانده خود در دست حماس پذیرفته است.

به‌رغم کاهش امید به دستیابی به توافق برای آتش‌بس در ماه رمضان، موساد در یک بیانیه اعلام کرد داوید برنئا، رئیس موساد، با ویلیام برنز، رئیس سی‌آی‌ای دیدار کرده و همکاری با میانجیگران را برای کاهش شکاف که به توافق منجر شود، ادامه داده است. بیانیه کم‌سابقه موساد در‌واقع خطاب به خانواده‌های گروگان‌های اسرائیلی بود که شنبه‌شب نیز در تل‌آویو تجمع اعتراضی برگزار کرده و تأکید داشتند که کابینه نتانیاهو موظف است به هر کاری دست بزند تا بستگان آنها پس از پنج ماه آزاد شوند. حماس روز شنبه اعلام کرده بود چهار گروگان دیگر نیز «بر اثر اقدامات اسرائیلی» جان دادند. حسام بدران هم به وال‌استریت ژورنال گفته بود ۶۰ نفر از گروگان‌های اسرائیلی کشته شده‌اند. اسرائیل تا ماه گذشته مرگ ۳۲ گروگان خود را که جسد آنها نزد حماس است، تأیید کرده و گفته بود درباره سرنوشت ۲۰ نفر دیگر نیز که ادعای مرگ آنها مطرح است، تحقیق می‌کند.

هزینه بازسازی نوار غزه

در میانه حملات اسرائیل به غزه و کاهش امیدواری نسبت به حصول توافق آتش‌بس، رئیس‌جمهور مصر می‌گوید هزینه بازسازی نوار غزه می‌تواند از ۹۰ میلیارد دلار فراتر رود. عبدالفتاح السیسی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد طبق برآورد این کشور، دست‌کم ۹۰ میلیارد دلار برای بازسازی زیرساخت‌های غزه و ایجاد شرایط مناسب زندگی برای ساکنان منطقه مورد نیاز است. حدود دو ماه پیش، رئیس صندوق سرمایه‌گذاری فلسطین، هزینه بازسازی نوار غزه را ۱۵ میلیارد دلار عنوان کرده بود. سازمان ملل نیز ماه گذشته این رقم را ۲۰ میلیارد دلار ارزیابی کرده بود.

اسرائیل طی هفته‌های گذشته بارها هشدار داده بود به مناطق جنوبی غزه، از‌جمله رفح، حمله خواهد کرد؛ چرا‌که به گفته اسرائیل این منطقه در جنوب غزه محل اختفای نیروهای حماس، از‌جمله یحیی سنوار رهبر این گروه است. ساکنان محلی به رویترز گفته‌اند برج ۱۲‌طبقه مسکونی، درست در ۵۰۰‌متری مرز با مصر نیمه‌‌شب شنبه مورد حملات هوایی اسرائیل قرار گرفته است. یک شاهد عینی گفته است اسرائیل نیم‌ساعت قبل از حمله به ساکنان برج هشدار داده بود که ساختمان را ترک کنند. حدود ۳۰۰ نفر در این برج زندگی می‌کنند و ظاهرا کسی در حملات اسرائیل به این برج کشته نشده است.

نتانیاهو  هم‌تراز  هیتلر

از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، اعلام کرد که آنکارا «به شکلی آشکار، مستقیم و شفاف درباره تمامی مسائل با رهبران حماس گفت‌وگو کرده و از آنها حمایت می‌کند». اردوغان این سخنان را در پنجاه‌و‌سومین نشست مجمع عمومی بنیاد دانش در استانبول بیان کرده است. اردوغان در این سخنرانی گفت که «هیچ‌کس نمی‌تواند ما را وادار کند حماس را یک سازمان تروریستی بدانیم» و افزود که کشورش به گفت‌وگو با رهبران حماس ادامه خواهد داد. اردوغان همچنین موضع خود علیه نخست‌وزیر اسرائیل را تکرار کرد و گفت: «نتانیاهو و دولتش با ارتکاب جنایت علیه بشریت در غزه، نام خود را در کنار هیتلر، موسولینی و استالین ثبت می‌کنند».