بحران همچنان ادامه دارد

خیانت روسیه به قره باغ؟

۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۱۰:۰۰ کد : ۲۰۲۳۲۵۸ آسیا و آفریقا نگاه ایرانی
نویسنده خبر: بهرام امیر احمدیان
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: رئیس شورای اروپا در تاریخ مهر ماه ۱۴۰۲ با انتقاد از روسیه، ناتوانی این کشور در تامین امنیت و صلح برای قره‌باغ را خیانت به ارامنه دانست. بنا به اظهار وی روسیه می‌خواست در آنجا سرباز داشته باشد تا توافق صلح و امنیت را ضمانت کند، اما عملیات نظامی که توسط جمهوری آذربایجان در ماه سپتامبر ۲۰۲۳ انجام شد کوچکترین واکنشی را از سوی نیروهای صلحبان روسی در منطقه بر نیانگیخت.
خیانت روسیه به قره باغ؟

دیپلماسی ایرانی: رئیس شورای اروپا در تاریخ مهر ماه 1402 با انتقاد از روسیه، ناتوانی این کشور در تامین امنیت و صلح برای قره‌باغ را خیانت به ارامنه دانست.

بنا به اظهار وی روسیه می‌خواست در آنجا سرباز داشته باشد تا توافق صلح و امنیت را ضمانت کند، اما عملیات نظامی که توسط جمهوری آذربایجان در ماه سپتامبر 2023 انجام شد کوچکترین واکنشی را از سوی نیروهای صلحبان روسی در منطقه بر نینگیخت.

از سوی دیگر، اتحادیه اروپا نیز هیچ نیرو یا حضور نظامی در آنجا نداشت. ما به حمایت از ارمنستان متعهد هستیم. ما باید به تعامل در سطح سیاسی و دیپلماتیک ادامه دهیم تا تمامیت ارضی ارمنستان کاملا رعایت شود.قره باغ منطقه ای عمدتا ارمنی نشین واقع در خاک جمهوری آذربایجان، منطقه ای بحرانی در قفقاز است. برای قرن ها، آذربایجانی های مسلمان و ارمنی های مسیحی، که هر دو قره باغ را خانه خود می دانند، بر سر اینکه چه کسی باید آن را کنترل کند، اختلاف نظر داشتند. 

هنگامی که امپراتوری روسیه در سال 1917فروپاشید، تنش بین ارامنه و آذری ها، دوباره شعله ور شد. در قفقاز جمهوری مستقل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان شکل گرفت. سه سال بعد، روسیه تحت کنترل کمونیست ها، سیطره خود را بر کشورهای مستقل منطقه قفقاز قرار داد و آنها را در  ترکیب آنچه که به اتحادیه جمهوری های سوسیالیستی شوروی تبدیل شد، قرار داد.در ابتدا تصمیم گرفته شد که «قره باغ» بخشی از ارمنستان باشد. اگرچه مورخان در مورد دلایل اختلاف نظر دارند، تصور می شود که ادغام اولیه قره باغ در جمهوری ارمنستان طرحی برای اطمینان از حمایت ارمنی ها از حکومت شوروی بوده است. اما کمیسر جدید ملیت‌های شوروی، جوزف استالین، این تصمیم را لغو کرد. 

در سال ۱۹۲۳قره باغ کوهستانی با وجود آنکه ۹۴درصد از جمعیت آن در آن زمان ارمنی بودند،به یک استان خودمختار در جمهوری آذربایجان تبدیل شد.ارمنی های قومی شکایت کردند که آذربایجان خودمختاری آنها را محدود کرده است و ادعا می کردند که آذربایجان علیه آنها تبعیض قائل می شود، اما حکومت شوروی تحمل ملی گرایی قومی را نداشت و اعتراضات مختلف علیه وضعیت موجود را نادیده گرفت .

با فروپاشی شوروی در اواخر دهه ۱۹۸۰، ارمنیهای قومی ناراضی قره باغ کوهستانی، درخواست کردند که مستقل یا بخشی از جمهوری ارمنستان شوند. آذربایجان با سرکوب جدایی طلبان در سال 1988 به این خواسته به شدت مخالفت کرد. در سال ۱۹۹۱، آذربایجان و ارمنستان استقلال خود را از شوروی اعلام کردند و درگیری منطقه ای در قره باغ کوهستانی به یک جنگ تمام عیار تبدیل شد.درگیری بینطرفین از 1988 آغاز شد. در این درگیری 25 هزار نفر در خشونت های بین قومی و جنگ تلخ در 1992-1994 از دو طرف جان خود را از دست دادند. 

بیش از 700 هزار نفر آذری و بیش از 400 ارمنی قومی مجبور به فرار از سرزمین های اغلب اجدادی خود شدند.هر دو طرف در طول جنگ قره باغ کوهستانی درگیر پاکسازی قومی شدند؛ آذربایجانی ها علیه ارمنی های قومی و نیروهای ارمنی علیه آذری ها. با وجود تلفات انسانی وحشیانه، مذاکرات بین طرفین بارها شکست خورد.

سرانجام با مصوبه شورای امنیت سازمان ملل آتش بسی بین دو طرف از می سال 1994 برقرار و گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری در اروپا نظارت بر آن را بر عهده داشت.  تا قبل از آغاز جنگ تمام عیار در 2020 چندین بار درگیری بین طرفین در خط تماس روی داد و طی سالها با ابتکار سازمانهای بین المللی و شخصیتهای سیاسی، نشستهای دوجانبه و چند جانبه ای هم برگزار شد ولی سودی حاصل نشد و وضعیت نه جنگ نه صلح همچنان ادامه یافت.  

پس از جنگ 44 روزه جمهوری آذربایجان علیه ارمنستان و بازپسگری مناطق اشغالی قره باغ کوهستانی و هفت استان آذربایجانی پیرامونی آن در نوامبر 2020 (با کمک‌های تسلیحاتی و مشاوره نظامی ترکیه و اسرائیل)، با میانجیگری روسیه موافقتنامه ناهماهنگ و مناقشه برانگیزیرا امضاء کردند. در راستای پیروی از متن این موافقتنامه نیروهای پاسدار صلح روسی وارد منطقه شدند و مقرر شد نیروهای نظامی روسیه در منطقه قره باغ مستقر و بر آتش بس نظارت و از درگیری دو طرف جلوگیری کنند. 

سوء برداشتهای بسیاری در اجرای بندهای آن بویژه بند 5 (دالان لاچین برای ارتباط ارامنه قره باغ با ارمنستان) و بند 9 برای ارائه تسهیلات عبور و مرور از سوی ارمنستان (بین جمهوری خود مختار نخجوان، بخش برونگان جمهوی آذربایجان در غرب ارمنستان) و خاک اصلی جمهوری آذربایجان (در شرق ارمنستان)، اختلافات عمیقی بین دو طرف پیش آمد. این موارد تا سپتامبر سال جاری ادامه داشت.

تنش‌های نظامی در قره‌باغ در ۱۹سپتامبر 2023 (۲۸ شهریور 1402) زمانی آغاز شد که باکو اعلام کرد که در این منطقه یک عملیات «ضدتروریستی» را آغاز کرده و خواهان خروج نیروهای نظامی ارمنستان از قره‌باغ است.

ارمنستان اعلام کرد که هیچ نیروی نظامی در قره‌باغ ندارد و اقدام باکو را «تهاجم گسترده» خواند. با محاصره نظامی قره باغ توسط ارتش آذربایجان، طبق گزارش‌ها، 120هزار نفر ارمنی که مدتها تحت تحریم امکانات درمانی و معیشتی سخت آذربایجانی ها بودند، ناگزیر از این منطقه به ارمنستان مهاجرت و منطقه قره باغ خالی از سکنه شد.

ساکنان ارمنی قره باغ از گذشته های دور از ساکنان اصلی این سرزمین هستند و طبیعی بود که ساکنان ارمنی قره باغ از بیم جان و نبود امنیت از سوی نیروهای افراطی آذری، سرزمین خود را ترک کردند.

اکنون آنها خواهان بازگشت به خانه های خود هستند و جمهوری آذربایجان ناگزیر به دفاع از حقوق آنان و امکان بازگشت به خانه و کاشانه در قره باغ است. بنا به گزارش رویترز دادگاه جهانی در لاهه، روز جمعه 17 نوامبر 2023 به آذربایجان دستور دادتا ارمنی های قومی را که در ماه سپتامبر از قره باغ کوهستانی فرار کرده اند، بازگردانند و ارمنی های باقی مانده در منطقه محاصره شده را به عنوان بخشی از مجموعه اقدامات اضطراری حفظ کنند.

اکنون جمهوری آذربایجان ناگزیر به پذیرش ساکنان ارمنی قره باغ و تعیین تکلیف حقوقی و قانونی آنان برای پذیرش شهروندی است. بحران همچنان ادامه دارد./اطلاعات

بهرام  امیر احمدیان

نویسنده خبر

استادیار جغرافیای سیاسی، دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: روسیه ارمنستان قره باغ جمهوری آذربایجان آذربایجان آذربایجان و ارمنستان جنگ آذربایجان و ارمنستان بهرام امیر احمدیان اروپا اروپا و قره باغ روسیه و قره باغ


( ۲۷ )

نظر شما :

رسول نوایی ۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۱۲:۱۷
طبق گزارش بازرسان سازمان ملل :ارامنه قره باغ با میل و رضایت خود خاک آذربایجان را ترک کرده اند،بدون اینکه خشونتی و تهدیدی بر علیه آنها از طرف دولت آذربایجان انجام شود،حتی برای یک مورد هم آثار تخریب ،شکنجه،ویا قتل و بد رفتاری برعلیه ارامنه در گزارش سازمان ملل دیده نمیشود. ارامنه قره باغ را به آن جهت ترک کردند که دست همه شأن به خون بیگناهان آذری طی ۳۰ سال آغشته بود ،قتل عام خوجالی که از طرف ۱۸ کشور جهان و سازمانهای بین المللی به رسمیت شناخته شده، و هنوز از سرنوشت ۴۵۰۰ نفر که به دست ارامنه اسیر بودند خبری نیست، ارامنه در عرض ۳۰ سال اشغال خاک آذربایجان ( علارغم ۴ بار محکومیتش توسط سازمان ملل و شورای امنیت) موجب خساراتی چند صد میلیاردی به آذربایجان و کشتار بیش از ۸۰ هزار انسان ( چه نظامی،چه شخصی) در عرض ۳۰ سال اشغال خاک آذربایجان گردیده، ارامنه برای شانه خالی کردن از جبران این همه خسارات مالی و انسانی به آذربایجان با نیرنگ کوچ و وانمود کردن چهره مظلوم کمی هم طلبکار شده اند، تا بلکه از جبران خسارات جنگی معاف شوند، درصورتیکه تمامی خسارات و کشتار ارامنه طی ۳۰ سال از طرف نهاد های بین المللی مستند است و باید ارامنه تاوان خسارات جنگ را بپردازد، و مساعدت لازم جهت برگشت بیش از یک میلیون آذری که از ارمنستان به زور سر نیزه اخراج شده اند را فراهم کند بعد هم نوبت برگشت ارامنه قره باغ امکانپذیر خواهد شد.
رضا ۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۱۳:۰۰
صدهها هزار تن تُرک آذربایجانی نیز در طول درگیریهای بعد از ۱۹۸۸ از سوی ارمنستان اخراج شدند، اکنون دولت باکو میگویند که آنان نیز باید بتوانند به سرزمین خود (در ارمنستان فعلی به ویژه منطقه زنگه‌زور) بازگردند. میداندی که شمارآوارگان آذربایجانی در طول جنگ بسیار بسیار بیشتر از ارامنه بوده است. اما چیزی که در رسانه‌های ایرانی میبینیم این است که آنان تنها موضوع طرف ارمنی را ارائه میکنند.
حسین جاوید ۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۱۳:۲۰
در جواب جمله آخر دلنوشته جناب احمدیان : هر موقع ارامنستان برای ۳ میلیون آذربایجانی که از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۹۲ از سرزمینهایشان در( ایروان،زنگه زور،قمری،محال گوی گل،دره یازلی،...) که به زور سرنیزه اخراج کرده تعیین تکلیف حقوقی و قانونی برای شهروندی و بازگشت به ارمنستان را پذیرش و قبول نماید، آذربایجان هم برای برگشتن ۱۰۰ هزار ارمنی به قره باغ موافقت خواهد کرد، والا بحران همچنان ادامه خواهد داشت!
ناشناس ۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۱۳:۳۹
برخلاف اشتیاق وافر شما بحرانی وجود ندارد آذربایجان مسائل باقیمانده را به خوبی مدیریت خواهد و احتمالا تا چند سال آینده روابط گرمی بین آذربایجان و ارمنستان برقرار خواهد شد
Aysan Maral ۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۱۶:۰۲
سلام جناب احمدیان نمی‌دانم که شما به زبان انگلیسی تسلط دارید، اما توصیه می‌کنم سند زیر را بخوانید که مهاجرت ارامنه به قره باغ و همچنین اعمال وحشیانه آنها رادر بیش از۱۰۰ سال گذشته روشن می‌کند.کل کشور ارمنستان یک پروژه است که توسط روسیه برای تقسیم جهان ترک ایجاد شده است و در اینجاست که منافع شما و متفکرانی مانند شما با روسیه همپوشانی دارد. وگرنه فکر نمی کنم به فکر ارامنه و آینده آنها باشید. علاوه بر این، در نظر داشته باشید که به دلیل خسارات هنگفتی که ارمنی ها به شهرها، روستاها و زیرساخت های آذربایجان وارد کرده اند، یا مجبور خواهند شد میلیاردها دلار به آذربایجان بپردازند یا باید کریدور زنگزور را بدهند. همانطور که می دانید ارمنی ها پول ندارند و حامیان غربی آنها و افرادی مانند شما حاضر به پرداخت این پول برای آنهانخواهید بود. این سیاست اعلام نشده آذربایجان است، یا میلیاردها دلار پس بدهید یا زنگزور را بدهید. آذربایجان آهسته اما محکم در این مسیر حرکت می کند. پس گرفتن سرزمین تاریخی زنگزور فقط موضوع زمان است و این اتفاق خیلی زود در زمان زندگی شما خواهد افتاد. https://story.karabakh.center/en/armenian-territorial-claims-to-karabakh
آتیلا ۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۱۸:۰۹
اکنون جمهوری آذربایجان ناگزیر به پذیرش ساکنان ارمنی قره باغ و تعیین تکلیف حقوقی و قانونی آنان برای پذیرش شهروندی است. بحران همچنان ادامه دارد این جمله ای بالایی که نوشتی یعنی چه؟!!!! شما چکاره ای که جمهوری آذربایجان را مجبور به اینکار می دانی تو وکیل ارمنیها هستی اگر می خواستند بر گردند چرا رفتند ایروان و زنگه زور هم سر زمین تاریخی ترکها می باشد که میلیونها آذربایجانی را ارمنیها اخراج و مجبور به ترک خانه و کاشانه خود کردند ارمنیهای ساکن قره باغ را کسی به زور و اجبار مجبور به ترک آنجا نکرد بلکه آنها به میل خود آنجا را ترک کردند چون دست همه آنها به خون آذربایجانیها آغشته بود و اکثرا جانیان و شبه نظامیان جنایتکاری بودند که از ترس رسیدگی به اعمالشان آنجا را ترک کردند ولی آذربایجانیها همه با زور و اجبار از ارمنستان اخراج شدند آنهم ۲۰ برابر ارمنیهایی که قره باغ را ترک کردند
اطلس ۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۱۸:۴۷
نسل کشی ارامنه سال 1905 و 1907 و 1908در باکو گنج سومقایت که با ویران ساختن و نابودی کلیسا قبرستان و تمام اثار و نشانه ارامنه ها همراه شد .کشتن ۱۶۰ ازبک و مرگ مشکوک ۲۰ خبرنگار باکویی که شاهد ماجرا خوجالی بودند که این جنایت را افشا نکند شده پیراهن عثمان و جنایت و کشتار توسط ارامنه و تبلیغی برای سیاست پان‌ترکیسم پنهان در نقاب مذهب و قومیت برای کشتاری دیگر .سیاست‌های ارمنی زدایی حزب « اتحاد و ترقی» ترکان جوان طی سال‌های جنگ جهانی اول تنها به کشتار سراسری ارمنیان ارمنستان غربی در سال‌های ۱۹۱۵ و ۱۹۱۶ محدود نشد، وی با اشاه به اینکه حزب مساوات در ترکیه ارمنیان را مانع اصلی تحقق برنامه‌های خود می‌دانشت ، ابراز داشت: از این رو این حزب نژاد کشی را در دستور کار قرار داد و با برنامه‌ریزی‌های از پیش طراحی شده به خواسته خود تحقق بخشید. استاد انستیتوی تاریخ – آکادمی ملی علوم جمهوری ارمنستان نبرد قهرمانانه ارمنیان باکو در اوج نسل کشی ارامنه در زمان ترکان جوان را بسیار قابل توجه دانست و افزود: این مقاومت ارمنیان باکو در شکل‌گیری ارمنستان فعلی بی تاثیر نیوده است. وی با اشاره به اینکه در خصوص نسل کشی ارامنه توسط ترکان مستندات زیادی در دست است، ادامه داد: در این مستندات آورده شده است که اولین قربانیان نسل کشی ارامنه در باکو روشنفکران جامعه بودند و در این میان قاتلان حتی به افراد سالخورده و کودکان نیز رحم نکرده‌اند.
رحمت ۰۷ آذر ۱۴۰۲ | ۲۰:۲۴
ارمنی ها قره باغ فراموش کردن اما عده ای مثل این نویسنده کاسه داغ تر از آش شدن اگه آذربایجان هم قبول کنه هیچ ارمنی نمی خواهد به قره باغ برگردد چون اون ارمنی ها خودشان مهاجر بودن آذربایجان به طور جوانمردانه سرزمین های اشغالی خود را باز پس گرفت
به رسول نوایی و هم فکران ۰۸ آذر ۱۴۰۲ | ۰۰:۳۲
اقای امیر احمدیان با ارائه تحلیلی بیطرفانه و ذکر روند تحولات بحران بدون تحریف ان به شان و مقام والای‌ علمی خود وفادارند ۰ متاسفانه این نوع تحلیل طبق روال سالیان گذشته به مذاق اقایان پانترک «همیشه حق به جانب» خوش نیامده و طبق معمول با داستان سرایی و اظهار نظر و ارائه امار غیر مستند مظلوم نمایی کرده و طوری وانمود می کنند که انگار در طول تاریخ هیچگونه ظلم و جنایاتی بر علیه ارامنه که ساکنین اصلی و واقعی منطقه فراباغ اند صورت نگرفته و حتی در ماه سپتامبر گذشته اعلام جنگی از سوی حکومت علیف بر علیه مردم منطقه صورت نگرفت و مردم قراباغ با «میل خود و در نتیجه تصمیم و خرد جمعی اتیش به مال و زندگی خود زده و ترک وطن کردند .در ضمن به گفته اقایان کوچ اجباری انها در شرایط کامل صلح و ارامش بدون قتل و کشتار زنان و کودکان و حملات نیروهای نظامی باکو اتفاق افتاده است» . جعل حقایق تا این حد هیچگونه کمکی به حل این بحران نمی کند و نشانه جهل و تعصب کور کورانه می باشد در صورت تمایل به اشنایی به دلایل واقعی این بحران پیشنهاد میکنم به هزار ها مقاله و اسناد منابع بیطرف بین المللی و در صورت عدم تمایل حداقل به اخرین مستندات دادگاه بین المللی کیفری و حکم ان بر علیه حکومت اذربایجان ارجاع تا پوچ بودن داستان سرایی پانترکهای متعصب اشکار گردد قدر مسلم با وجود چنین تعصبات کور نژادی انتظار حل بحران خیالی بیش نیست
Gxvb ۰۸ آذر ۱۴۰۲ | ۰۸:۰۰
لاهه به آذربایجان دستور داد ؟!!! غلط کرد
مهدی ۰۸ آذر ۱۴۰۲ | ۰۸:۱۲
اولا ارامنه می توانند به قره باغ و خانکندی بازگردند اما بعد از بازگشت آذربایجانی های اهل قره باغ و خانکندی یعنی بعد استقرار آذربایجانی ها، ارامنه حق بازگشت خواهند داشت و این کاملا طبیعی هست دوما ارامنه قره باغ چنان جنایت های در حق آذربایجانی های قره باغ انجام داده اند که نه روی برگشتن دارند و جرات ! سوما ارامنه خود برتر بین! سالها پرچم و فرهنگ آذربایجان را در قره باغ لگدمال کرده اند و ادعا پرچم ، دولت مستقل ارمنی داشتند الان کدام ارامنی مغز خر خورده ای می تونه با خفت و خواری زیر پرچم جمهوری آذربایجان زندگی کنه ؟ فقط معدود افرادی توان این کار رو دارند. چهارم فقط ارامنه ی که در زمان اتحاد جماهیر شوروی مدارک شناسایی و محل تولد آنها قره باغ جمهوری سوسیالیستی آذربایجان هست اجازه برگشت خواهند داشت نه ارامنه ارمنستان ، ایروان ، لبنان ، سوریه ، روسیه و گرجستان و .... پنج جناب نویسنده موضوع قره باغ با وجود برگشت یا عدم برگشت ارامنه گیم اور شده است. نه مردم آذربایجان ! نه دولت و آرتش آن در سال های دهه نود نیستند
خسرو ۰۸ آذر ۱۴۰۲ | ۱۱:۴۷
معیار سایت دیپلماسی ایرانی برای حذف یک کامنت چیست ؟ چرا نوشته من حذف شده است ؟ چه کسی تصمیم گیر است ؟ تا کی مشی ترک ستیزانه ادامه پیدا خواهد کرد ؟
حبیبی ۰۹ آذر ۱۴۰۲ | ۰۴:۳۲
جناب آقای دکتر امیر احمدیان خیلی عجیب است که شما به اسکان برنامه ریزی شده ارامنه در قره باغ بعد از جنگ جهانی اول هیچ اشاره ای نکرده اید. همینطور به قتل عام آذریها توسط ارامنه در خوجالی و کلبجر و آغدام و بیرون راندن ۲۰۰ هزار آذری از خاک ارمنستان اصلا نپرداختید و در عوض کوچ خودخواسته ارامنه از قره باغ در ۲۰۲۳ را اینقدر بزرگ کردید. و عجیب تر آنکه ۴ قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در خصوص لزوم ترک مناطق اشغال شده آذربایجان توسط ارامنه را اصلا مطرح نکردید. قطعا بی اطلاع از اینها نیستید و متاسفانه غرض ورزانه مطلب نوشتید که از یک کارشناس واقعا بعید است.
ناشناس ۰۹ آذر ۱۴۰۲ | ۱۲:۲۹
خیانت روسها به ارامنه .خیانت ترکیه و باکو به ایران .خیانت پانترکها حزباللهی به ایران .تمام این 3کشور در خیانت استاد هستند چرا ایران سیاست و عملکرد خود را وابسته و خوش بینانه انها کرده است ؟؟؟؟؟
علی ۰۹ آذر ۱۴۰۲ | ۲۰:۱۹
به نظر من روسیه تازه سر عقل آمده است ومی داند منطقه سرزمین تاریخی تورکهاست و به حساب نیاوردن تورکها ، حماقتی بیش نبوده است. درضمن ارامنه گریخته از خان کندی اگر واقعاٌ ادعا داشتند آنجا متعلق به ارمنی هاست حداقلش این بود که مثل فلسطینی ها بر سر سرزمین خود مجادله کرده و فرار نکنند. فقط کسانی مثل ارامنه که به آنجا کوچانده شده اند حاضر نیستند به خاطر خاک ووطن جان خود را فدا کنند وفرار را بر قرار ترجیح داده اند. ضمن اینکه برخلاف گذشته آذربایجان سیاست بسیار معقول ومطابق قوانین بین المللی را برای حل مسائلش با همسایه غاصبش ، ارمنستان پیش گرفته است که حتی بازیگران منطقه ای وفرامنطقه ای را نیز کیش ومات کرده است.
علی ۱۰ آذر ۱۴۰۲ | ۱۹:۱۲
تحلیل یک سویه و نادیده انگاری حقوق مسلم طرف دیگر این تحلیل را از حیث انتفاع خارج میکند از نویسنده محترم ک اشراف زیادی به این حوزه دارند انتظارزیادی می رفت
بهروز ۱۱ آذر ۱۴۰۲ | ۱۴:۳۲
یک مقاله سطحی و بی ارزش و بدون اسناد، از یک استاد دلسوز. متاسفانه این مقاله را در سطح گروه سنی الف میتوان رده بندی کرد. از سایت وزین انتظار میرود که حداقل یکبار خودشان مطلب را بخوانند و به صرف اینکه ضد تورکی و ضد آذربایجانی است اکتفا نکنند.