موضعگیری شجاعانه رئیس دولت سیزدهم در نششت کشورهای اسلامی و عربی

نویسنده: دکتر یوسف رستمی، فارغ التحصیل از مالزی، پژوهشگر و استاد دانشگاه

دیپلماسی ایرانی: از زمان شکل‌گیری رژیم صهیونیستی صلح و امنیت در این منطقه با چالش جدی مواجه شده و اتحاد استراتژیک آمریکا با این رژیم بر پیچیدگی اوضاع افزوده است. تلاش های صورت گرفته از سوی کشورهای اسلامی و عربی در سد کردن فعالیت های توسعه طلبانه اسرائیل نوعا ره به جایی نبرده و اقدامات نظامی این کشورها بویژه در سال 1967 با شکست و از دست دادن سرزمینهای بیشتر همراه بوده است.

دولت‌های اسلامی و عربی برای رهایی از وضعیت اسفبار موجود در منطقه چاره‌ای ندارند جز اینکه به اتحاد و همگرایی برای فشار بیشتر به اسرائیل و آمریکا رو آورند. موضوعی که با روی کار آمدن دولت سیزدهم در ایران در قالب سیاست نزدیکی به همسایگان و ارتباط با کشورهای اسلامی و عربی توسط وزارت امور خارجه کشورمان به جد در حال پیگیری است. دولت‌های اسلامی و عربی می‌توانند با استفاده از قابلیت‌های خود از جمله عوامل ژئوپلیتیک و نیز اشتراکات فرهنگی و اسلامی و همچنین با رفع موانع همگرایی و فراهم آوردن زمینه‌های اعتمادسازی، امنیت دسته جمعی، همکاری‌ها و مبادلات اقتصادی منطقه‌ای زمینه را برای تحقق اتحاد فراهم کنند. 

عملیات طوفان الاقصی بهانه‌ای شد تا بار دیگر لابی‌های حمایت از اسرائیل به میدان آمده و با استخدام نخبگان، بنگاه‌های خبری و حتی شرکت‌های تجاری از تجاوز نظامی اسرائیل به باریکه غزه حمایت کنند. دولتمردان آمریکایی در حالی مشغول حمایت سیاسی، اقتصادی، رسانه‌ای و نظامی از تل‌آویو هستند که بخش بزرگی از جامعه آمریکا مخالف سیاست‌های توسعه‌طلبانه عناصر افراطی در رژیم صهیونیستی و کشتار وسیع مردم در نوار غزه هستند. دشمنان ایران تلاش داشتند که پای ایران را به این جنگ بکشانند و با از بین بردن تمام زیر بناها و زیر ساختهای آن، کشور ما را از دایره قدرت منطقه ای خارج و آنرا به یک کشور فرودست، ضعیف و وابسته تبدیل نمایند. جمهوری اسلامی در بحران غزه تصویری منطقی از خویش به نمایش گذاشت و با حرکت هوشمندانه تلاش جنگ طلبان را ناکام گذاشت. 

رئیس دولت سیزدهم با پیشنهادهای ده ماده ای فعالانه در نشست سران کشورهای اسلامی و عربی 20 آبان ماه در ریاض شرکت و تلاش کرد اعضای نشست را برای فشار حداکثری به اسرائیل و کمک به مردم مظلوم و بی دفاع غزه همراه سازد که متاسفانه همراهی قابل توجهی از سوی آنها صورت نگرفت و هیچ کدام از بندهای پیشنهادی ایران به جز آتش بس و قطع تجاوز اسرائیل در قطعنامه پایانی اجلاس نیامد. ایشان با واقع نگری و در اقدامی تحسین بر انگیز با نظر اجماعی کشورهای اسلامی و عربی همراهی کرده و با راه حل تشکیل دو دولت در سرزمین فلسطین که براساس آن «اسرائیل باید به اشغال تمامی سرزمین‌های عربی در سال ۱۹۶۷ پایان داده و یک فلسطین مستقل به پایتختی قدس شرقی ایجاد شود.» را به عنوان راه حل پایان درگیری ها و صلح پایدار موافقت کرد. تصویر نمایش داده شده توسط ایران در موضوع فلسطین که توام با عقلانیت و مبتنی بر واقعیات میدانی، صورت گرفته، ناامیدی بسیاری در میان دشمنان ایران و افراد و گروه هایی که وضعیت درگیری های بی حاصل 70 ساله فلسطین اسرائیل نتیجه تندروی ها و تفکرات افراطی آنها بوده را فراهم آورده است. حاصل افراط گرایی در طرفین درگیری، وضعیت حال حاضر مردم مظلوم غزه است که بدون پناه و پشتیبان در معرض تهاجم وحشیانه و بی مهابای رژیم صهیونیستی قرار گرفته و هیچ کدام از کشورهای اسلامی و عربی که چندین دهه داعیه حمایت از فلسطین را دارند، جرات مقابله و ورود به جنگ اسرائیل را ندارند. از طرف دیگر این چرخش سیاسی دولت، امیدواری بزرگی میان ایران دوستان و نیز طیف میانه فلسطین و حامیان آنها برای ایجاد دولت مستقل فلسطینی با هویت اسلامی ایجاد خواهد کرد.

ذکر این نکته ضروری است که، سیاست های اعلامی کشورها امری دائمی و آسمانی نبوده و بسته به شرایط قابلیت تغییر یا اصلاح دارند. هر چه سیاست اعلامی مهمتر باشد تغییر در آن سخت تر و دردناکتر  و نیاز به شجاعت بیشتر خواهد داشت. نمونه این گونه تغییر در سیاست اعلامی را در جنگ هشت ساله دیدیم که علی رغم شعار پیروزی و ادامه جنگ تا رفع فتنه در جهان، ایران به قبول قطعنامه آتش بس و پایان جنگ تن داد و این تغییر سیاست را به خاطر سختی زیاد آن، رهبر انقلاب به نوشیدن جام زهر تشبیه کرد. آن زمان هم تندروها با پایان جنگ مخالفت می کردند که حضرت امام به آنها توجهی نکردند.

سیاستگذاران کشور می توانند این گونه تغییرات را با الگو گرفتن از اقدامات سیاسی پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) و  تعریفی که از ارتباط ملت ها ارائه داده اند به انجام رسانند و توجهی به اقلیت نق زن و تندرو نکنند، چرا که امنیت مردم  و مصالح ملی کشور ما و همه مسلمانان بویژه مسلمانان فلسطین از  هر امر دیگری اولی¬تر است. پیامبر گرامی اسلام در سند پیمان نامه مدینه، به عنوان الگوی روابط داخلی و خارجی دولت نوظهور اسلامی، بر عناصری از قبیل عدالت خواهی، واقعگرایی، صلح طلبی، وساطت برای صلح، مبارزه با ستمکار و فاسد و ... تاکید کرده اند. طرح امت واحده در پیمان مدینه مفهومی نوظهور در روابط بین الملل آن زمان بود و صرفا مفهومی عبادی نبود بلکه از ابعاد سیاسی نیز برخوردار بود، زیرا نه تنها انصار و مهاجرین، بلکه حتی یهودیان و مشرکان را نیز در بر می گرفت که در شرایط دفاع از مدینه با مومنان همراه خواهند شد.

بند 25 پیمان نامه، به صراحت یهودیان را جزو قطب قدرت امت اسلامی می داند و اعلام می دارد: یهودیان بنی عوف، امتی هستند متحد با مومنان، آنها پیرو دین خود و مسلمانها نیز پیرو دین خود خواهند بود. در بند 13، پیمان علیه ستمکار، فاسد و گناهکار است هر چند چنین فردی مسلمان باشد. در بند 35 اشاره می کند که یهودی ها نیز مانند مسلمان ها از حقوق این پیمان (از جمله حقوق اقتصادی) بهره مند خواهند شد. بندهای پیمان مدینه، همه و همه حکایت از آن دارد که پیامبر گرامی اسلام روابط بین الملل را "جنگ همه علیه همه" نمی دید، بلکه زیر ساخت آن را بر صلح و همزیستی می دانست و تمام تلاش خود را به کار گرفت تا آنها را بر اساس منطق صلح و مدارا به سمت صلح سوق دهد.

بهره سخن اینکه، لازم است سیاست عزتمندانه کشور مبتنی بر واقعیات ملموس میدان، منشور ملل، علاقه کشورهای اسلامی و عربی و در راستای صلح و دوستی میان ملت ها شکل بگیرد، و  مسئولین و سیاستگذاران هم و غم خود را مصروف کسب جایگاه مناسب برای کشورمان در بین دول اسلامی کنند و برای اتحاد کشورهای اسلامی، عربی و همه گروه های فلسطینی کوشش کنند و برای استیفای حقوق مردم مظلوم فلسطین و تشکیل دولت مستقل فلسطینی و صلح پایدار گام بر دارند.