اورن ستر، کارشناس اسرائیلی به آمریکایی ها گفتم:
خاورمیانه، لاس وگاس نیست
نویسنده: عاموس هرل
دیپلماسی ایرانی: ژنرال اورن ستر، رئیس بخش راهبردی ستاد کل نیروهای دفاعی اسرائیل در سه سال اخیر در گفت وگو با نشریه هاآرتص درباره توافق هسته ای با ایران، شگفتی اسرائیلی ها از توانایی ها نظامی و سیاسی ایران و همچنین آینده تقابل ایران و اسرائیل می گوید.
او می گوید: «آنچه باید درک شود این است که تماس‌هایی که در حال حاضر درباره آن صحبت می‌شود یک موضوع تاکتیکی است. هیچ یک از طرفین برای چیزی بزرگتر در هیچ جهتی آماده نیست. در ظاهر به نظر می رسد، ایران از عبور از مرحله گریز هسته ای عقب نشینی می کند و به سمت تولید اورانیوم در سطح غنی سازی نظامی 90 درصد پیش نمی رود. و ایالات متحده نیز به نوبه خود، نمی خواهد از نیروی نظامی استفاده کند و برای مذاکره بر سر یک توافق جدید نیز آماده نیست.»
ستتر ادامه می دهد: «در اینجا نوعی فیزیک مذاکرات در جریان است. این امر مستلزم بیان یک مفهوم و پس از آن یک فرایند مذاکره است که می تواند دو سال یا بیشتر طول بکشد. دولت فعلی در حال حاضر این زمان لازم را پیش از انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر 2024 در اختیار ندارد. دستیابی به تفاهمات، همچنین کانال ارتباطی بین طرفین را بهبود می بخشد. این امر در صورت وقوع اشتباه محاسباتی بین آنها در آینده لازم است. این واقعیت که آنها (جمهوری اسلامی ایران) گام نهایی – غنیسازی تا 90 درصد – را برنداشتند، به دلیل نداشتن توانایی و قابلیت انجام آن نبود. خودداری از آن نشانه قوی این است که آنها درک میکنند که این اقدام به منزله یک عبور جدی از یک آستانه است که بهای زیادی به دنبال خواهد داشت. این گامی خواهد بود که همه به صراحت بر آن تاکید می کنند: ما به سمت توسعه تسلیحاتی حرکت می کنیم. پاسخ و واکنش – جهانی، اقتصادی و شاید نظامی – متفاوت خواهد بود. از سوی دیگر، آنها از این موضوع به عنوان یک تهدید مؤثر استفاده می کنند. بنابراین، این امر اتفاقی و تصادفی نیست که جامعه بین‌المللی از تشدید تحریم‌ها عقب‌نشینی می‌کند یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بحث نقض و تخلفات آنها به اصطلاح «پرونده‌های باز» را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع نمی‌دهد. این یک موازنه بازدارنده متقابل است.»
ستر می‌گوید: «شاید رویکرد و سیاستی خاص در طرز تفکر آمریکایی ها وجود داشته باشد که توسط رئیس جمهور تئودور روزولت هنگام صحبت از نیاز به ملایم بودن و آرام راه رفتن و در عین حال به همراه داشتن یک چوب بزرگ (اشاره به محتاط بودن) بیان شده است. بخشی از تدوین استراتژی، درک انگیزه های طرف های دیگر است. در طرف ایرانی این احساس عمیق وجود دارد که وقتی آمریکایی ها از توافقنامه هسته ای 2015 (برجام) خارج شدند، [ایرانیان] فریب خوردند. توافق قبلی به هیچ وجه از آنها در برابر عقب نشینی ایالات متحده آمریکا محافظت نکرد. یک احساس عمیق در ایرانی ها وجود دارد که این اقدام (خروج آمریکا از توافق) منصفانه و عادلانه نبود. از نظر آنها، [جمهوری اسلامی ایران] به مفاد توافقنامه عمل کرد و فریب خورد و سرش کلاه رفت. حیثیت آنها مورد تعرض قرار گرفت و از این رو ضمن دست و پنجه نرم کردن با مشکلات عظیم اقتصادی با آن کنار خواهند آمد و تسلیم نخواهند شد.»
وی در ادامه می گوید: «در چند سال گذشته ما تحرکات [جمهوری اسلامی] ایران در پروژه هسته‌ای را به عنوان اقدامی مستحکم و قاطعانه در منطقه آستانه (هسته ای شدن) طبقه‌بندی کرده‌ایم که زیر سطح هسته‌ای قرار دارد. آنها نه تنها سطح غنی سازی را افزایش دادند، بلکه همچنین سانتریفیوژها را در تاسیسات و مکان های محافظت شده بهتر پراکنده کردند. هدف، ایجاد زیرساخت های قویتر با ایمنی و حفاظت بیشتر است.»
او خاطرنشان می کند که نزدیک شدن به روسیه به نفع ایرانی ها نیز هست. آنها ممکن است در ازای پهپادهایی که در اختیار روس ها قرار داده اند، سیستم های دفاع هوایی پیشرفته ای دریافت کرده باشند. آنها با انجام اقداماتی قصد دارند این احساس را ایجاد کنند که حمله به سایت‌های هسته‌ای فایده‌ای ندارد، تا حدی به این دلیل که آنها مدت زمان بازسازی بعدی را، حتی پس از بمباران هوایی، کوتاه کرده اند.»
میزان نفوذ اسرائیل بر موضع ایالات متحده آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران چقدر است؟
اورن ستر می گوید: «آنها تمایل زیادی برای گوش دادن به توصیه های ما دارند و پذیرای سخنان ما هستند اما آنها همواره، همراه با شک و تردید به توصیه های ما گوش می دهند. سابقه توصیه های اسرائیل به آمریکا نتایج متفاوت و ضد و نقیضی در بر داشته است مانند توصیه به خروج ایالات متحده از توافق هسته ای برجام که نتیجه ای متفاوت در بر داشت. آمریکایی‌ها چندین بار احساس کردند که ما واکنش جمهوری اسلامی ایران را به درستی ارزیابی نکرده‌ایم و وضعیت ایالات متحده آمریکا در پی چنین توصیه‌هایی بهتر نشده است.»
وی در ادامه می افزاید: «رویکرد جمهوری اسلامی ایران، در فعالیت‌های منطقه‌ای و ارتقای سامانه موشکی آنها نیز دیده می‌شود. در ایران تواناییهای علمی – فناوری بالایی، همراه با پیشرفت چشمگیر در تواناییهای متعارف موشکی، مانند موشکهای کروز و پهپادها وجود دارد.»
ستر همچنین می گوید: «تصور عرضه پهپادهای ایرانی به روسیه در 20 سال پیش، برای ما امری عجیب و خارق العاده به نظر می رسید، به طوری که برای ما باورپذیر نبود. آنها توانایی های بسیار پیشرفته ای در خصوص طراحی و تولید پهپادها دارند، که این توانایی ها توسعه طرح های خودشان و همچنین کپی کردن از سایر طرح ها را شامل می شود. این مسائل به هم متصل هستند و با یکدیگر ارتباط دارند: در کنار تهدیدهای تهاجمی علیه ما از طریق نیروهای نیابتی، تروریسم و جنگ سایبری، موشک های پیشرفته به آنها امکان حفاظت بهتر از پروژه هسته ای را می دهد. در ماه‌های اخیر تلاش‌هایی از سوی جمهوری اسلامی ایران برای تضعیف اتحاد منطقه‌ای صورت گرفته است. مقامات ایرانی تا حدودی در پاسخ به توافق های ابراهیمی، تلاش هایی در راستای نزدیک شدن به کشورهای عربی – سنی و کاهش خصومت با آنها انجام داده اند. هیچ کشوری در منطقه نظر اصلی خود درباره جمهوری اسلامی ایران را تغییر نداده است.»
آیا در آینده و در ایران تهدیدی برای اسرائیل وجود دارد؟
ستر می گوید: «من برای اسرائیل چنین تهدیدی را در ایران می بینم، زیرا وجود اسرائیل، درگیری های ذهنی زیادی – نه به معنای مثبت – برای ایرانی ها به وجود آورده است. آنها نه یک دولت و کشور دیوانه هستند و نه یک کشور کاملاً منطقی و عاقل. اکثر اوقات فرایند تصمیم گیری پس از بررسی های فراوان و انجام تحلیل هایی در خصوص بررسی سود و زیان، به گونه ای بسیار منظم انجام می شود. نکته مثبت در مورد این کشور این است که جمهوری اسلامی ایران مانند کره شمالی نیست. رهبر عالی این کشور با دیگران مشورت می کند، و از احساسات مردم خود و واکنش های جامعه بین المللی کاملا آگاه است. در مواجهه با ایرانی ها می توان اقداماتی انجام داد. اما شما باید پا در کفش آنها بگذارید تا بفهمید آنها دنیا را چگونه می بینند."
اورِن سِتِر می‌گوید: «امروز در نقطه خوبی نایستاده ایم. با نگاهی به سال 2018، متوجه می شویم که همه چیز دیگر تنها سیاه و سفید نیست [به این معنی که دیگر تنها پاسخ بسیار واضح و یا یک پاسخ درست و غلط وجود ندارد.] زیربنای تصمیم آمریکا برای خروج [از توافق هسته ای برجام] تمایل به اعمال فشار گسترده بر جمهوری اسلامی ایران بود تا امکان محدود کردن پروژه هسته‌ای این کشور به میزان قابل توجهی بیشتر از توافق سال 2015 باشد، توافقی که در واقع دارای نقص‌هایی از جمله عدم وجود یک بند داخلی برای تمدید توافق پس از سال 2031 بود. در آن مرحله و بر اساس توافق برجام، جمهوری اسلامی ایران مشروعیت لازم برای گسترش فعالیت هسته ای خود را با محدودیت های بسیار کمی دریافت می کند. این موضوع یک نقص اساسی در توافق پیشین بود. اما وقتی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده، تصمیم گرفت تا از توافق برجام خارج شود، بقیه جهان دیدگاه مشابهی مانند دیدگاه ما و ترامپ نداشتند. بدین ترتیب، ما یک عنصر اصلی و حیاتی – یعنی اتحاد بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران – را از دست دادیم، دستاوردی که در سال 2015 یک دستاورد مهم تلقی می شد. روسیه و چین از توافق هسته ای حمایت کردند و ایران انعطاف‌پذیرتر شد. پس از سال 2018، و زمانی که آمریکایی‌ها به سیاست اعمال فشار اقتصادی [فشار حداکثری] بر ایران بازگشتند، من فکر می‌کردم که این امر بیشتر باعث سرسختی ایرانی ها می‌شود تا امتیاز گرفتن از آنها. از سوی دیگر، آنقدر در ارزیابی هایم اشتباه کردم که بدانم سناریوی دومی نیز امکانپذیر است.»
منبع: هاآرتص / تحریریه دیپلماسی ایرانی
نظر شما :