پشت پا زدن به سنت «کیوره»

اشتباه تاریخی ارامنه قفقاز

۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۴:۰۰ کد : ۲۰۱۶۹۳۴ آسیا و آفریقا انتخاب سردبیر
شعیب اسماعیل میرزوئیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عقلای قوم قفقاز با ابداع رسم «کیوره» این رشته بریده را ترمیم بخشیدند و سال های سال بین اقوام ارمنی مسیحی و آذربایجانی مسلمان مراسم کیوره وجود داشت و این رسم سبب شد که بین خانواده های مسلمان و ارمنی ارتباط و رفت آمد همچنان به قوت خود باقی بماند. اما ارامنه با پشت پا زدن شان به سنت «کیوره» و گرایش به مسیحیت غرب وضعیت تاسف باری در قفقاز به وجود آوردند.
اشتباه تاریخی ارامنه قفقاز

نویسنده: شعیب اسماعیل میرزوئیان
 
دیپلماسی ایرانی:
قفقاز از دیرباز محل حضور ادیان، فرهنگ ها، نژادها و زبان ها بوده است. تنوع قومی و نژادی و زبانی در قفقاز شمالی و جنوبی در حدی است که شناسایی و تفکیک آنها از یکدیگر بسیار دشوار است. در مواردی در دامنه کوهی و یا در جلگه کوهپایه ای و یا در امتداد یک دره و رودخانه ای آبادی¬ها به صورت دانه¬های تسبیح و یا به صورت تپه ماهورهایی در کنار هم و یا جدا از یکدیگر جای گرفته‌اند که برخلاف تصور معمول و قیاس منطقی از حیث فرهنگی، دینی، زبانی و نژادی آنچنان متفرق و متنوع اند که گویی علی رغم نزدیکی و همجواری از حیث فاصله جغرافیایی فرسنگ ها از همدیگر دوراند.

پس از ورود اسلام به قفقاز این فرصت و امکان برای قفقازیان حاصل شد که به این تفرقات و تکثرات و اختلافات پایان بخشیده و علی‌رغم تنوع و تشتت فرهنگی و نژادی با یکدیگر به وحدت برسند و ارتباطات در میانشان گسترش یابد. باید اشاره کرد که قفقاز با پذیرش و تشرف عمومی به اسلام توانست در عین کثرت و تنوع به آحاد پراکنده خود وحدت بخشد و با یک عنوان کلی و یکپارچه شناخته شود. اقوام مختلف از قبیل ترک، آوار، لزگی، گیل، لاز، لک، تالش، کیمئر، گار¬گار، ارشه، لیور، مار، آز، دیز، آس، لوبی، ارمن، گرجی و غیره تقریباً اکثریت قریب به اتفاق شان به اسلام تشرف یافتند و تنها گرجی ها و بخشی از ارامنه در دین قدیمی خود باقی ماندند. 

گفتنی است از میان این اقوام بر اساس قرائت تمدن آلبانیایی تاریخ قفقاز، دو قوم ارمنی و آذربایجانی اگر همزبان هم نباشند حداقل هم نژاد هستند که با ورود اسلام میان شان دوگانگی ایجاد شد و یا به عبارت دیگر، اسلام عامل وحدت بین این دو قوم نشد. البته از ابتدا هم پیش‌بینی می‌شد که این افتراق در آینده شکاف عمیقی در میان آنها ایجاد کند و به دلیل خاص و منحصر، ریشه این شکاف حتی دشمنی فیمابین را میان شان بروز دهد. اما عقلای قوم در قفقاز جنوبی با درایت خاص توانستند تا حدودی از این شکاف و در مراحل بعدی از این دشمنی بالقوه جلوگیری کنند و همزیستی مسالمت‌آمیز را فی مابین توسعه ببخشند و سطح ارتباط اجتماعی و فرهنگی و علمی و صنعتی و تجاری را حفظ کنند. آنان با ابداع رسم «کیوره» این رشته بریده را ترمیم بخشیدند و سال های سال بین اقوام ارمنی مسیحی و آذربایجانی مسلمان مراسم کیوره وجود داشت و این رسم سبب شد که بین خانواده های مسلمان و ارمنی ارتباط و رفت آمد همچنان به قوت خود باقی بماند. 

قابل ذکر است، ارامنه محلی قفقاز از نظر دینی تحت تعلیمات کلیسای گریگوری بودند و سعی داشتند برای در امان ماندن از تسلط دینی و فرهنگی مسیحیت غربی و مسیحیت کاتولیک و ارتدوکس اسلاو و مسیحیت یونان و روم از آنان دور باشند و به طور مستقل میراث مسیحیت آلبانیایی را تصاحب کنند و ارتباطات خود را علی رغم افتراق دینی از حیث اجتماعی با مسلمانان تداوم دهند؛ اما با نفوذ و سیطره و هجوم مسیحیت رومی و کلیسای سیاسی روم و روس و غرب، شیوه زیست ارامنه قفقاز دچار تغییر شد و رفته رفته به عنوان پایگاه و اهرم سیاسی مسیحیت جهان قرار گرفت. لذا ارامنه کلاسیک در حالی وارد قرن نوزدهم شدند که با فرهنگ طبیعی و اصلی یعنی قفقازی خود داشت فاصله می گرفت و بیگانه می شد و سرانجام در سطح وسیعی تحت استیلای فرهنگ سیاسی و مداخله‌جویانه غرب قرار گرفت. 

اوج این خروج از هویت قفقازی و شرقی ارامنه را در ظهور حزب داشناکسیون در قفقاز و آناتولی می توان مشاهده کرد. با موجودیت این حزب، دخالت سیاسی، نظامی و مداخله جویانه غرب در بین مسلمانان وضعیت ناگواری را در اوضاع سیاسی اجتماعی و فرهنگی ارامنه در قفقاز رقم زد که با تشکیل دولت ارمنی هم در خاکی که هم نژاد دیروزی اش آن را از آن خود می داند و مسلمانان امروزی همجوار ارامنه، نه تنها به این موضوع نابسامان  نتوانسته سامان بخشند حتی بر نابسامانی ها و پریشانی ها افزوده و جنگ با قفقازیان را در پی داشت. به جای شاهد اتخاذ سیاست مسالمت‌آمیز و همزیستی مبتنی بر اشتراکات تاریخی با دیگر اقوام مسلمان همچنان باید چشم به معجزه گری دنیای مسیحیت غرب و مسیحیت فرانسه دوخت، مع الاسف!

ارامنه متهم به یک اشتباه تاریخی دیگری هم هستند و آن این که همچون هم نژادان آذری و هم وطنان قفقازی خود به دین اسلام تشرف نیافتند. تنها اندکی از ارامنه در اثر تبلیغات شیعیان شیعه شدند و حتی تحت تاثیر ادبیات فولکلوریک آذربایجان در ادبیات عاشیقلار اثر آفرینی کردند. عاشیق سایات نوا از جمله عاشیقان ارمنی است که نشانگر همگرایی عمیق مسلمانان و ارامنه است.

نهایت اینکه با پشت پا زدن شان به سنت «کیوره» و گرایش به مسیحیت غرب وضعیت تاسف باری در قفقاز به وجود آمد.

قابل توجه اینکه پس از جنگ ۴۴ روزه قره باغ و شکست ارمنستان برخی از ارامنه محلی متوجه واقعیاتی شدند مبنی بر عدم حصول نتیجه از حمله و تجاوز نیروهای نظامی ارمنی به قره باغ (سرزمینی که اساسا خاک آذربایجان بوده است) باور پیدا کرده و این باعث شد حتی برخی از خانواده های ارمنی مطالعاتی را در زمینه اسلام آغاز کردند و تشرف به اسلام را در راستای آغاز یک زندگی نوین و مسالمت آمیز با مسلمانان در منطقه قره باغ و خانکندی و همچنین بهره مندی از اسلامیت را مورد مطالعه و بررسی قرار دادند. درخواست ترجمه قرآن به زبان های مختلف از جمله به زبان ارمنی در گمرک نوردوز مرز ارمنستان حاکی از این رویکرد است که هر چند این درخواست ها محدود بوده ولی قابل توجه و تأمل است.

مخلص کلام آن که ارامنه برای خروج از این شکست و بن‌بست چاره ای جز اتخاذ سیاست همزیستی با مسلمانان و پرهیز از خشونت و دوری از تعدی و تجاوز و اشغال و جنگ و دشمنی با مسلمانان را ندارند. هرچند می شود گفت پذیرش اسلام از سوی خانواده های ارمنی در قره باغ و خانکندی می تواند به شرایط وخیم پایان دهد اما آیا این ایده‌آل و راه حل دائمی (به نظر نگارنده) شدنی است!؟ 

اگرچه هم نوع پذیری و همزیستی مسالمت آمیز و صلح پایدار با وجود تفاوت های دینی و فرهنگی آرزوی همه عالمان و پیروان واقعی ادیان است.

کلید واژه ها: قفقاز منطقه قفقاز ارامنه خلیفه ارامنه سنت کیوره ارمنستان جمهوری آذربایجان آذربایجان و ارمنستان مسلمانان قفقاز ارامنه قفقاز مسیحیت


( ۲۰۸ )

نظر شما :

حسام ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۵:۳۹
با سلام. دو مسأله ای که در مقاله تحت عنوان اشتباه از آنها یاد شده، جزو حقوق اولیه انسانها هستند. انتخاب دین یا گرایش مذهبی مشخص و چگونگی تعامل با همسایگان بدون ذوب شدن اجباری در باورها و همسو شدن با گرایشهای سیاسی آنها. بنابراین فرض مقاله یعنی محکوم بودن ارامنه به دلیل تغییر گرایش مسیحی خود و عدم مسلمان و شیعه نشدن، به دلیل محافظت خود در برابر اکثریت مسلمان و شیعه قفقاز از اساس زیر سوال است. به علاوه چرا این پیش‌فرض‌ها در مورد گرجی‌های مسیحی که اتفاقا با جمهوری جعلی آذربایجان (اران) مناسبات چندان خوبی هم ندارند، مطرح نشده است؟! ظاهراً مقاومت جانانه ارمنستان در برابر پان‌ترکیسم به مذاق نوعثمانیها خوش نیامده است.
آتیلا ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۵:۴۰
درود و صد آفرین بر این نویسنده ارمنی آزاده که با شجاعت واقعیتها را بیان کرده است. واقعیتی که عاقبت و در نهایت با توجه به جبر سرزمینی و فرهنگی و دینی موجود همه ارامنه ساکن قفقاز باید بپذیرند و خواهند پذیرفت. ارامنه تا کی می خواهند ابزار دست و بازیچه فرانسه، روسیه، دیاسپورای ارمنی، باستانگرایان پانفارسیزم افراطی و داشناکهای افراطی شوند؟! هیچ کدام از این کشورها و گروهها دلسوز مردم ارامنه نیستند تنها با دخالتها و تحریکشان باعث پیچیده شدن اوضاع و دردسر بیشتر برای مردم ارامنه خواهند شد.
ناشناس ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۵:۴۷
توصیه ام به جناب نویسنده با این مقاله اینه که دعا کنه استاد تمام دوران‌ها جناب موحدیان کارشناس فوق ارشد مسائل قفقاز ایشان در جایی گیر نیاوردند در اینصورت خدا به دادت برسه
آروم اخوی ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۶:۴۰
ارمنه لازم نیست هیچ کاری کنن تو خونه آب خاک خودشون زندگی کنن دبنشونم نیست عوض کنن ارامنه آزربایجانیهارو از همه دنیا بهتر میسناسن میدونن ادمای ساده مهمانواز مهربونن که عاشق صلح همزیستی هستن نمونشو به ازربایجان شمال نگاه کنن به اورمیه نگاه کنن به گرجیها مسیحی با جامعه تورک داخلش نگاه کنن لازم نیست ارامنه کتاب عوض کنن فقط کافیه سرشون کار خودشون باشه به خانه همسایه سنگ نندازن
کامران ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۷:۰۱
تسامح بین این اقوام انقدر زیاد بود که ازدواج بین اذربایجانیها و ارمنی ها رواج داشت و‌ هم اینک نیز حدود ۳۰ هزار ارمنی که عمدتا از این دست خانواده ها هستند هنوز در باکو و سایر شهرهای خارج از منطقه زیست میکنند اما به عکس شما چنین چیزی را در ارمنستان نمیبینی و پاکسازی قومی با شدیدترین حالت ممکن اجرا شده است. مردم منطقه و حتی خود ارمنی ها قربانی این سیاست کلوپ مسیحی و دیاسپورای خارج نشین شده اند و این از حال و اوضاع دموگرافیک ارمنستان هویداست و‌جمعیت ان از قریب به ۵ میلیون به نصف سقوط کرده است.
مهدی ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۷:۳۷
متن بسیار مغرضانه است! بسیار خوب است که همه مسائل بیان شود، نه فقط گزیده باب دل خودم!
مهدی ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۷:۴۸
چیزی به نام پان فارسیزم وجود ندارد. البته ایران دوستی و انسان دوستی هست اگر ناراحتتان می‌کند ولی نژاد پرستی، ریسسییزم و نازی گرایی نیست اگر ناراحتتان می‌کند هههههه.
ابراهیم قدیمی ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۸:۴۴
تصور من این است که مشکل ارامنه اعراب واسلام نبود۔در زمان اعراب ارامنه حاکمیت خود را زیر نظر انها داشتند۔مشکل ارامنه در نزدیکی زیادتر با رم شرقی مسیحی شده وفاصله گیری بیشتر از ایران که از قبل از استقلال و مسیحیت ارتباط تنگاتنگی قومی با ان داشت بود۔ارامنه هم پیمانهای نژادهای ایرانی بودند ولی هم پیمان مسیحیت رم شرقی شدند۔واز ایران بریدند۔اسلام با مسیحیت رم شرقی کاری نداشت وبرای مسیحیت احترام قائل بوداین ترک های سلجوقی بودند که با عثمانی گری دنبال تصرف رم شرقی رفتند۔ودر انجا ساکن شدند ولذا ارامنه هم از ایران واماندند وهم از رم شرقی ۔ ارامنه تنهاشدند وبازهم خود را تاحدودی در بخش های شمالی کوهستانی حفظ کردند۔این وقایع مربوط به بیش از هزار سال پیش است ۔امروز باید سعی در همزیستی مسالمت ا میز ترک وارمنی وایرانی با شرایط فعلی داشت
علی ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۹:۰۱
اگر منظور نویسنده از "اسلام"، اسلامِ الهام علیف است، همان بهتر که ارمنی اما آزاده بمانند. اسلامی که دستش در دست اسرائیل باشد و پشتش به ترکیه ای گرم باشد که حمایتگر تکفیری ها و سلفی هاست، اسلام نیست. در ظاهر اسمش اسلام و تشیع است، اما در واقع و در عمل نه اسلام است و نه تشیع، بلکه نوکری و نوچگی است برای اسرائیل و ترکیه، و در راستای منافع ترکیه و اسرائیل است. اسلام و تشیع حقیقی، هزاران هزار فرسنگ با اسلام اردوغانی و تشیع الهام علیفی فاصله دارد و این تشابه صرفا یک تشابه اسمی است (که از قضا ابزار خوبی در دست علیف جهت دغلکاری و فریب دادن دیگران بوده و هست).
مجوس ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۹:۲۵
انشالله با بیداری ملتها و ظهور و بروز و بازگشت مردم به خویشتن خویش در همه جای فلات جغرافیای ایران عوامل استعماری وشیطانی روس، فرانسه و ماسونها از توان دخالت در سرنوشت ملل آزاده نابود گردند
ناشناس ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۹:۳۸
یعنی چی که دینشون رو عوض کنند . خود علیف و خاندانش در حال انتقال از مرحله شیعه گری به سکولار هستند ، حالا این طرف اومده سفارش به اسلام آوردن ارامنه می دهد . ...
خسرو ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۲۰:۴۲
ارامنه مسلمان شوند ؟ مگر فرانسه اجازه می‌دهد؟ یا حتی اگر فقط ارامنه زیاده طلبی را کنار بگذارند صلح برقرار میشود -- چون در فرهنگ منطقه آذربایجان و قفقاز و ایران فرقی نمی کند ، تساهل زیادی در مورد مسیحیان و اهل کتاب وجود دارد ولی امروز ارمنستان تبدیل به مهره بازی فرانسه و روسیه و آمریکا شده است در هرحال صلح و زندگی مسالمت آمیز آروزی همه مردم است
عقاب سیاه آذربایجان ۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۲۰:۵۹
جناب آقای موحدیان و عبدالرحمن فتح اللهی احیانا مسلمانان شدن ارامنه قره باغ شما را دچار وحشت نمی کند؟ چون اگر ارامنه قره باغ مسلمان شوند و همزیستی مسالمت‌آمیز با تورک های آذربایجان داشته باشند دیگر بهانه ای برای ایران باقی نمی ماند
جامی ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۰۱:۳۱
اشتباه تاریخی ایرانیان قفقاز(تات و تالش) که سرزمینشان به اشغال تاتارهای قفقازی درآمده چیست؟
سعید ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۰۲:۵۲
ارمنی ها از همان اول خوی غارتگری دارند این ارمنیها نوادگان همان جیلوهایی(قوم جیلو) هستند که حدود ۱۵۰سال پیش تمام مردم ارومیه را قتل عام کردند واموالشان را غارت کردند خدا لعنت کنه کشیش غارتگرشون ( مارشیمون )رو آخرش هم ارتش عثمانی به حمایت از مردم ترک ومسلمان ارومیه اومد و از اینجا بیرونشون کرد
محمد ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۰۴:۲۵
طبیعت امر این است که ارامنه توسط روس‌ها به خاطر حفظ منافع نامشروع خود در قفقاز از جاهای دیگر کوچانده شدند وآنها با اینکه با استقبال گرم مردم آدربایجان روبرو شدند باز با تحریک عناصر تندرو خارج نشین ارمنی وروسیه به خاک آدربایجان تجاوز کردند که نهایتا با شکست خود آنها در ۲۰۲۰ این جنگ به پایان رسید افرادی مثل جناب حسام باید بداند که آنچه را که مجامع جهانی به رسمیت شناخته را نمی‌شود با عناوین جعلی انکار کرد اگر چنین باشد خود ارمنستان فعلی در قرن بیستم با دست روس‌ها در خاک آدربایجان بنا نهاده شده واز بیخ وبن جعلی است زمان انکار کشورها به پایان رسیده وچیزی به نام سازمان ملل بوجود آمده که تمامی کشورها ی عصو آنرا به رسمیت می‌شناسند پس لزوم همزیستی مسالمت آمیز واحترام متقابل ایجاب می‌کند که ارامنه نیز با دست کشیدن از تفکرات واهی وا عای ارضی به همسایگان به سنت های دیزین صلح جویانه پایبند وبا همسایگان خود با آرامش وهمکاری زندگی بکنند وگرنه تحریک به ادعاهای نامشروع در ادوار مختلف مثل گدشته به عقب ماندگی خود آنها دامن می‌زند
مهران ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۰۵:۴۳
درود فراوان بر نگارنده که حد الامکان بدور از تعصب نگاشته صد البته که این نگاره به مذاق پان ایرانیستها که غرق در جعل تاریخ هستن خوش نخواهد آمد مثل انکه اران نام سرزمینهای داخل آذربایجان بوده که قشلاق در آن صورت می گرفته و از این مساله و نوشته جات تاریخی برای جعل نام چندین هزار ساله آذربایجان استفاده می کنن
کوروش ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۰۸:۱۵
جدا از مبناهای غیر انسانی مقاله مبنی بر اجبار دینی در چنین قرنی و کتمان ظلمهای پانترکیستی به ارامنه ی بی آزار که بسیار انسانهای مهربونی هستن مقاله در مواردی دیگر هم نقض و بدون رفرنس هست مانند درخواست ترجمه قرآن در مرز ارمنستان که ظاهرا این واقعه با چهل سال پیش برمیگرده نه در این سالها اونهم یعنی ارامنه درخواست ترجمه قرآن داده اند؟! دیگه اینکه با نگاه به کامنتها هم میه دید پانترکیست این مقاله رو تایید میکنه گرچه این مقاله که نمیتوان آنرا یک مقاله نامید هم بدرستی همنژاد بودن مردم منطقه رو تایید میکنه در کمال شگفتی اجبار به اسلام رو تحکم میکنه! بازهم اینکه اساسا سنتی بنام سنت کیوره در این منطقه وجود نداره من مجازی رو شخم زدم و ندیدم، ایضا اون ادبیات فلکلور قفقاز هست نه آذری! اصلا اون منطقه آذربایجان نیست(آران) پس فرهنگ و ادبیات فولکلوریک و رقص ارمنی و گرجی ثبقه اصیلی داره نه آذری، این رقص اصلا آذری نیست ارمنی و گرجی هست و در یونسکو بانام گرجی ثبت شده است، مقاله در عین ناباوری با پنهان سازی قدرت نژادپرستانه پانترکی قصد در تطهیر جنگ ظالمانه قرباغ داره، آرتساخ قطعه جدایی ناپذیر ارمنستان هست و ما بعنوان ایرانی حامی ارامنه هستیم.
dr.soleimani ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۰۹:۱۱
ارامنه خود به اشتباهات و تجاوزشان به خاک آزربایجان اقرار می کنند ولی ایران و رسانه های ایرانی مغرضانه به مقصر بودن آزربایجان کمر همت بسته اند.
علی ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۰۹:۳۲
آفرین، نشون میده هنوز کسانی هستن که حق و حقیقت را می بینند و دنبالش هستن...قابل توجه آتش بیار های وطنی خودمان اگر دقت کنن ، بد نیست
آرش عسکری از ایل غیور قشقایی ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۰۹:۴۵
قوم ارمنی یک قوم ایرانی و از تبار اورارتو و هیتی ها می باشند و با دیگر ایرانی نژادان مانند کردها و ارانی ها و آذری ها از یک تبارند و آرتساخ هم همیشه خاک ارمنستان بوده و خواهد بود که استالین برای دشمنی بین ایرانی نژادان همیشه چنین توطئه هایی انجام میداد همانطور که بخارا و مرو و سمرقند و فرغانه را از تاجیکستان به زور جدا کرد
مهربان ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۰:۰۴
شما میگید باید اسلام بیاورند یعنی به سبک داعش ، ترک‌ها خودشان با قتل و کشت و کشتار در آذربایجان نفوذ کردند حالا ادعای خاک دارید واقعا مسخرس.
رحمت ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۰:۰۶
بله بالاخره یک نفر عاقل پیدا شد به اشتباهات و جنایت ارامنه اعتراف کند فجایع خوجالی که به کشتار زنان و بچه ها بی گناه مسلمانان ازربایجان که در طول تاریخ بی نظیر است روی یزید را سفید کردند اما در جنگ دوم قره باغ که با پیروزی ازربایجان پایان یافت حتی یک ارمنی غیر نظامی کشته نشد پس این نشان از روحیه صلح طلبی ملت بزرگ تورک ازربایجان است
مهربان ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۰:۲۱
اگر در کتب درسی ایران نقشه‌های ارمنستان باستان را نگاه کنید خاک ارمنستان شامل کل شرق ترکیه و شمال غرب ایران و غرب آذربایجان میبود و حتی قدیمی ترین کلیسای جهان در شمال غرب ایران قرار دارد و این سندی برای سکونت ارمنی‌ها در این آب و خاک است و ضمنا قره‌ باغ هم با ساکنان ارمنی‌اش متعلق به ارمنستان میباشد و آذربایجان و ترکها متجاوز و بی ریشه میباشند که همراه با حمله مغولها مثل مور و ملخ وارد ایران و غرب آسیا شدن این نکته رو هم بگم بنده ارمنی نیستم و کرد زبان و شیعه مذهب میباشم و طرف حق را میگیرم و حق با ارمنی‌ها میباشد.
انسان ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۰:۳۴
آذربایجانیهای و ارمنی ها بدون نیاز به پذیرش دین یکدیگر می توانند برادرانه در کنار هم در صلح و صفا زندگی کنند.در زمانهای قدیم آذربایجانیهای مسلمان و ارمنی ها بدون هدیه به خانه همدیگر نمی رفتند و مسجد مسلمانان در کنار کلیسای ارمنی قرار داشت ولی در آغاز قرن نوزدهم با تحریک دولت های شوم غربی دوشمنی بین دو ملت شروع گردید.هر آذربایجانی به کلیسای ارمنی همانند مسجد احترام میگذاشت (الان هم همینطوره) ارمنی ها به زبان ترکی شعر آواز میخواندند که ترانه ساری گلین نمونه فرهنگ متعالی دو ملت دوست در زمانهای گذشته می باشد
ناشناس ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۰:۵۸
به سعید یا همان علی پامترکه . وقتی تا ۲:۵۲ بیدار می مانی ، نتیحه اش می شود این پرت و پلاهایی که گفتی . زنگ زور یا نقشه ی دیگر ، در قفقاز پیاده نمی شود ، چون ایران نمی خواهد . ایران یک تنه جلوی تغییر مرزهای عراق و سوریه را گرفت آنهم زمانی که محور شرارت عربی - عبری - ترکی دنبال اجرایش بودند ، کوهستان بن بست قفقاز که مال این حرفها نیست .
آرام ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۱:۰۷
امیدوارم ملت بزرگ ارمنستان بتواند خود را از چنگ افراطیون نژادپرست که با جنایات و کشتار و اشغال و ویرانگری، آبرو و حیثت ارامنه را نزد ملت های منطقه و جهان خدشه دار کرده اند، موجب انزوای ارمنستان شده و این کشور را از پیشرفت و ترقی بازداشته اند، نجات دهد تا ارامنه بتوانند در کنار همسایگان مسلمان خود در رفاه و صلح و آرامش زندگی کنند.
بابک خرمدین ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۱:۰۹
کیوره به کسی که موقع ختنه سوران پسر بچه را بی‌حرکت نگه میدارد تا پزشک عمل ختنه را انجام دهد گفته میشد،و مقام کیوره چنان بزرگ بود که در آینده تمام امور زندگی بچه موکول به تأیید شخص کیوره بود و کیوره در اصل ریش سفید ومحرم خانواده بچه میشد حتی ازدواج بچه در اینده با مشورت کیوره انجام میشد ،وخانواده کیوره جزو ناموس بچه در تمام زندگی میشد و رسم کیوره به نوعی در میان خانواده موروثی میشد و تعویض کیوره در موارد بعدی امکانپذیر نبود،مگر اینکه کیوره فوت کند ویا به شهر دیگری کوچ کند،. و گاه هفته ها منتظر آمدنش میشدند ویا با تاخیر کیوره مراسم ختنه کنسل میشد، خلاصه مقام کیوره در نزد بچه و خانواده‌اش بسیار عزیز و محترم بود بی احترامی به کیوره غیر ممکن و عقوبت سختی داشت.ودیگر اعضای دو خانواده ( بچه،کیوره) احترام ابدی بر هم داشتند. متاسفانه در اثر زندگی مدرن تمام زیبایی‌های زندگی سنتی به فراموشی سپرده میشود،. آنروز که سقف خانه‌ها چوبی بود،،،گفتار وعمل در همه جا نیکی بود. امروز بنای خانه ها سنگ شده دلها همه با سنگ هماهنگ شده.
ناشناس ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۲:۳۵
جالبه بعد 1400 سال و در قرن بیست و یکم که جامعه های مدرن و توسعه یافته رفتن تو دوره پست مدرن هنوز کسایی مانند این نویسنده پیدا میشن که میخوان ارمنی های مسیحی رو مسلمان کنند از ترس جان و مال و کاشانه شان !! بابا ارمنیا اگه مسلمان بشو بودن که زمان عربها و بعدش ترکها مسلمان میشدن نه تو قرن بیست و یکم .داعش هم میخواست ایزدیهای بینوا و بی پشتیبان رو مسلمان کنه نتونست اینا که ارمنی هستند و تو آمریکا و اروپا کلی لابی و پشتیبان دارن !!! دستکم داعش عریان و آشکار عقیده و باورش رو اعلام میکرد !!!!راستی نویسنده جان ما از دوستان ترک شنیده بودیم این رسم و مراسم واسه "ختنه کردن" هست کاش یه توضیح میدادی چجوری ربطش دادی به قفقاز و ...
ناشناس ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۳:۲۴
با سلام عرض کنم متن خوبی نویسنده اشاره کرده به نظر من اگر پاکسازی قمی بین ارامنه و ترکهای اناتولی نبود ای همه دشمنی به وجود نمی اومد و لازم به ذکر اینکه یادمان باشد ارمنستان را استالین با فرا خواندن ارامنه گریگوری به ایروان مثل فرا خواندن یهودیان به فلسطین تشکیل شد و دست قدرتهای شرق و غرب به وضوح هویداست ارامنه باید در سیاستهای خود به شدت تجدید نظر کنند و فکر توسعه طلبی نباشند و حالا که مثل اسرائیل بین مسلمانان کشور تشکیل دادند بدو نیت شوم دست دوستی با ملتهای اطراف بدهند و اجازه دخالت کشورهایی مثل فرانسه آمریکا و روسیه را در امور روابطی و داخلی خود ندهند و ملت آذربایجان آنوقت حتما باهاشون صلح خواهد کرد چون واقعا ارامنه به محض استقلال جنایت علیه بشریت با نسل کشی مرتکب شده اند و راز بقای ارمنستان تعامل خوب با همسایگان است امیدوارم توصیه های نویسنده هم که قابل تامل هست از طرف ارمنه جدی گرفته شود
مختار ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۳:۵۱
اشتباه تاریخی نسل کشی ارامنه در ایروان و زنگه زور جلولوق در آزربایجان ودر نهایت ۱۹۹۰ در قارا باغ با تحلیل و تحریف ها پاک نخواهد شد باید پاسخ گو باشند
اما بگیجانیان ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۴:۰۱
نویسنده مقاله اصلا از تاریخ قفقاز و تاریخ ارامنه کاملا بی اطلاع است. بنابرین انتقاد پذیر هم نیست. تعجب در این است که چنین مطلبی در این سایت منتشر شده است. فقط در مورد رسم کیوره به یک جمله اکتفا می کنم که آدری های فیک در قتل عام سومگایت به آن پشت پا زدند.
کامران ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۵:۰۳
اما بگیجانیان ، پشت پا زدن خیلی قبلتر توسط ارامنه ایجاد شده بود حوادث جنگ جهانی اول و وقایع پس از ان و پاکسازی قومی اذربایجانیها از سرزمین فعلی ارمنستان ، حادثه سومگاییت مربوط به سال ۱۹۸۸ است و بهانه ای برای اغاز حوادث قره باغ و پاکسازی کامل اهالی زنگزور و گویچه بود . در دادگاه شوروی در ان سالها اثبات شد که عوامل ان دو فرد ارمنی بودند!
متعجب و متحیر ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۵:۰۸
فکر می‌کنم ایرانشهری‌ها تنها گروه مسلمانی هستند (ما با ظاهر قضاوت می‌کنیم، باطن را خدا داند) که حتی تصور مسلمان شدن ملت‌های دیگر باعث تشنج و خون بالا آوردن آن‌ها می‌شود و چنان از خود بی خود می‌شوند که فوری پشت نقاب مبارزه با داعش، طعنه، کنایه و نفرین را نثار مسلمانان می‌کنند. فراموش نکرده‌ایم داعش را ارباب ایرانشهری‌ها یعنی دولت فرانسه توسط شرکت لافارژ پشتیبانی مالی می‌نمود.
هدایت ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۵:۴۳
آفرین به شما، من عنوان یک آذربایجانی و ایرانی نظر زندگی مسالمت آمیز شما را میپزیرم.باید حقیقت را پذیرفت،عیسی به دین خود و غیره به دین و عقیده خود با این تفکر می توان در کنار هم زندگی کرد.
احساس ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۶:۲۴
جنایت زیادی علیه آذربایجانی ها شده پاسخ در خوری داده خواهد شد
علی ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۶:۳۷
نظر دهندگان 5 هزارتومنی که زیر هر نوشته مربوط به قفقاز وتورکیه قلم فرسایی میکنند یادشان باشد ایران امروزی محصول امپراطوریهای هزار ساله تورکها می باشد .تورکهایی که با مهمان نوازیشان جلو ورود هیچ گروه قومی اعم از ارامنه ، کوردها، تاجیکها وغیره را به این سرزمینها نگرفتند. برهیچ قومی برای تغییر رسوم ودین خود اجباری نکردند.درحقیقت وجود کلیساهای مختلف درکل آذربایجان دلیل این ادعاست. آنها با تحریک کلوپ مسیحیت به خصوص فرانسه، که امروزه هم شاهد کارهای آنها درخصوص ولایت ومرجعیت هستیم، از پشت به امپرطوری عثمانی خنجرزدند و با کشتار مردمان تورک آذربایجانی در اورمیه وسلماس وخوی قصد تاسیس ارمنستان بزرگ را داشتند. تاریخ گویای همه چیز است .
آراز ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۷:۰۱
سلام نیازی روآوری ارامنه به تشیع نیس همون که ایروان زمانی به 1000 هزارمسجدشهرت داشت ازسال 1920ازخاک آذربایجان جداشدالان فقط گوی مسجدازایروان سعدی چوخور به امانت مانده است هموطنان فارس ،لر، کورد،عرب، بلوچ، مازنی، وغیره مستقیماباجنایات علیه مسلمانان تورک درگیر نبودند تصورموضوع براشون بسیاردشوارخواهدبودما آذربایجانیها همیشه ازجنایات روس وارمنی وپهلوی بیزاربودیم وهستیم
مهدی مستفید ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۷:۲۱
نگاه مذهبی به مسئله قفقاز از سوی جمهوری آذربایجان صحیح نیست، حکومت آذربایجان حکومتی سکولار است. آزادی مذهب و قومیت در قوانین آن در حدود کنوانسیون‌های جهانی رعایت می شود. روسها، گرجی ها و حتی ۳۰ هزار ارمنی در باکو ، گنجه و شهرهای دیگر آذربایجان تحت حاکمیت آذربابجان زندگی می کنند، ۶۰ هزار ارمنی ساکن خانکندی نیز در چهارچوب حاکمیت آذربایجان از همان حقوق برابر برخوردار خواهند بود . مناقشه قفقاز نه مناقشه از مذهبی کا مناقشه ای سیاسی بود، البته در ایجاد و استمرار ابن مناقشه بیش از ارامنه و مسلمانان قره باغ قدرتهای منطقه ای و جهانی دخیل بوده اند. ارامنه قره باغ هرگاه از تحت تاثیر نیروهای خارجی خارج شوند این قابلیت را دارند که در قالب جمهوری آذربایجان انطباق یابند. همچون سایر همکیشانشان در آن کشور
علی ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۷:۳۲
درطول تاریخ ،تورکها به عنوان عمده فرمانروایان وساکنین منطقه نشان داده اند با هیچ دین ومدنیتی مشکل ندارند. وهمه گروههای اقلیتی به دین وآیین شان مانده اند واین را ارمنی ها بهتر از همه می دانند. حتی بعد از فتح استانبول بزرگ هم هیچ اجباری برای تغییر دین وسبک زندگی یا ترک دیار غیر مسلمانان رخ نداد.درمقابل هر بدی انجام گرفته از جانب میهمانان ومهاجرین رخ داده است مثل ارمنی هایی که ساکن اورمیه بوده وبه هنگام کشتار مردم اورمیه توسط مارشیمون به وی ملحق شده بودند.
ناشناس ۲۰ دی ۱۴۰۱ | ۱۸:۳۵
در منطقه فقط دو نسل کشی رخ داده . یکی نسل کشی ارامنه توسط ترکان تحقیر شده از جنگ جهانی و دوم نسل کشی جنگ چالدران که وقتی ترکان یاغی نتوانستند از پس دلاوری مردم تبریز بر بیایند به هنگام عقب نشینی به قتل و غارت مناطق سر راه خود دست زدند . آیا کسی پانترکی می شناسد که اهل کتاب خواندن باشد .
علی ۲۱ دی ۱۴۰۱ | ۰۳:۵۵
عجیب است بعضی‌ها کاتولیک‌تر از پاپ شده‌اند جهالت قومگرایی پان فارس چقدر حقیر و پست خودش را نشان می‌دهد
رضا ۲۱ دی ۱۴۰۱ | ۰۹:۱۶
ناشناس۱۹ دی ۱۴۰۱ | ۱۵:۴۷ توصیه ام به جناب نویسنده با این مقاله اینه که دعا کنه استاد تمام دوران‌ها جناب موحدیان کارشناس فوق ارشد مسائل قفقاز ایشان در جایی گیر نیاوردند در اینصورت خدا به دادت برس ........ نقدی بر نوشته بالا وای به حال مملکتی که استاد دوران ها داشته باشد.مگر تفکر در ایران مرده،مگر اندیشه جریان ندارد؟..... دوران ها یعنی چه!؟ جمع کنید این رفیق بازی ها را!؟
سیف الاسلام ۲۱ دی ۱۴۰۱ | ۰۹:۴۲
سلام مقاله جالب و سودمندی بود.
آتابئی ۲۱ دی ۱۴۰۱ | ۱۴:۲۹
مرحبابه این نویسنده چقدردقیق توضیح داده مراسم کیوره راکه درمنطقه قاراداغ خودمان بسیارپرهیجان قشنگ بودیادش بخیر
عبدالرضا ۲۲ دی ۱۴۰۱ | ۱۲:۳۵
مقاله خوبی است به نظر بنده برای صلح پایدار بین ازربایجان و ارمنستان بایستی مرزهای بین المللی دو مملکت محترم شمرده شود دالان زنگزور به ازربایجان داده شود و دالان لاچین حذف گردد بعدا ازرهایی که از ارمنستان اخراج شده بودند به ارمنستان و های ها که از ازربایجان فرار کرده بودند به ازربایجان برگردند
فرزاد ۲۲ دی ۱۴۰۱ | ۱۳:۰۰
واعظی پرسید از فرزندخویش/هیچ میدانی مسلمانی به چیست؟ صدق و بی آزاری وخدمت به خلق/هم عبادت ؛هم کلید زندگیست گفت:زین معیار اندر شهرما/یک مسلمان هست آنهم ارمنیست
بایرام ۰۱ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۴:۱۳
ارامنه بیش از هزار سال قبل از ترکها درآن سرزمین زندگی می کردن بعد حالا اشتباه کرند که همه سرزمینشان را به مهاجمان ندادند ودین آنها را نپذیرفتند؟ این گفتار بیشتر شبیه به قوانین یاسای چنگیز می ماند تا قوانین مدنی والهی