علیف ارمنستان را آذربایجان غربی می داند؟!

نویسنده: الیا هاروتونیان، محقق موسسه اوربلی ارمنستان

دیپلماسی ایرانی: جلسه عمومی سازمان مردم نهاد «انجمن پناهندگان آذربایجان» در سوم اوت 2022 برگزار شد. این NGO با سازماندهی مجدد به طور رسمی «جامعه آذربایجان غربی» نامگذاری شد. نام جعلی «آذربایجان غربی» که تمامیت ارضی ارمنستان را مورد هدف قرار می دهد تنها سرآغاز تبلیغات مخربی است که در بطن تأسیس این سازمان قرار دارد.

از طرفی طبق توجیهات ایدئولوژیک این سازمان، بخش کاملی از ارمنستان کنونی به عنوان «سرزمین تاریخی آذربایجان» معرفی می شود؛ جایی که ادعا شده «مردم آذربایجان همواره اکثریت را تشکیل داده اند و باید به سرزمین های اجدادی خود برگردند». از سوی دیگر ادبیات سرپرست این سازمان مملو از نفرت پراکنی نسبت به ارمنیان است. ریاست این سازمان بر عهده نماینده مجلس و عضو حزب آذربایجان جدید، عزیز یوسف الاکبرلی است که در ارمنستان شوروی در سال 1960 متولد شده و در سال 1988 به باکو نقل مکان کرده است.

این سازمان هم همانند دیگر سازمان ها همچون «جمهوری آذربایجان غربی در تبعید»، «جمهوری گویچه زنگه زور» یا «اتحادیه بازگشت آذربایجان غربی»، تحت حمایت دولت علیف قرار دارد. علاوه بر حمایت و توجه دولت و رسانه های دولتی آذربایجان، 24 نماینده مجلس نیز عضو آن هستند.

می توان استدلال کرد که این سازمان با همان اهداف سازمان «جامعه آذربایجانی ناگورنو قراباغ» یعنی دفاع از منافع آذربایجانی های ساکن ناگورنو قراباغ قبل از جنگ فعالیت خواهد کرد. سازمانی که ریاست آن را از سال 2018 تورال گنجعلی اف بر عهده دارد و بعد از جنگ 44 روزه در آوریل 2021 به «بازگشت به قراباغ» تغییر نام داد و تبدیل به ماشین تبلیغات مخرب و اهرم فشار برای مقامات باکو علیه آرتساخ و ارمنستان شده بود.

اهداف سازمان «جامعه آذربایجان غربی»

برخی از اهداف این سازمان عبارتند از:

● دفاع از حقوق آذربایجانی ها و وارثین آنها در سطح بین المللی که به دلیل نژادشان در برهه های زمانی مختلف از ارمنستان رانده شده اند

● مطالعه و جلوگیری از تخریب میراث فرهنگی و تاریخی غنی مردم آذربایجان در ارمنستان

● تأمین حقوق افراد برای بازگشت به سرزمین های اجدادی و دستیابی به همزیستی

اگر تا به امروز « جامعه پناهندگان آذربایجان» که از سال 1989 فعال است صرفا متمرکز بر «بازگشت آذربایجانی هایی بود که بین سالهای 1989-1991 از ارمنستان رانده شده بودند»، سازمان «جامعه آذربایجان غربی» طبق گفته رئیس اش به دنبال «احقاق حقوق آذربایجانی هایی است که طی 220 سال گذشته توسط ارمنیان در سرزمین های تاریخی شان تحت نژادکشی قرار گرفته اند.» علاوه بر سال های 1989-1991، مسئله غرامت برای آذربایجانی های "اخراج شده" و وارثین آنها که 5 میلیون نفر هستند بین سال های 1948-1953 و 1918-1920 مطرح می شود. 

یک فرضیه جعلی دیگر «میراث تاریخی و فرهنگی آذربایجانی هایی است که هزاران سال در سرزمین های جمهوری ارمنستان زندگی کرده اند». تحقیقات مورخ آذربایجانی، صبوحی حسین اف و کتابش در مورد ریشه به اصطلاح آذربایجانی محله کُند ایروان در همین راستاست. کتاب تبلیغاتی ایشان در ماه ژوئیه تحت این عنوان رونمایی شد: «سرنوشت محله تپه باشی، آخرین بازمانده میراث فرهنگی، تاریخی، ملی آذربایجان در ایروان: نابودی میراث مردم آذربایجان در ارمنستان و از بین بردن ردپای تاریخی.»

پروپاگاندای آذربایجان برای همزیستی با ارمنیان هنگامی جالبتر می شود که سرپرست سازمان «آذربایجان غربی» در مصاحبه ای با خبرگزاری APA از ناممکن بودن همزیستی با ارمنیان می گوید: «همزیستی مسالمت آمیز با ارمنیان عملا غیرممکن است. تجربه تاریخی نشان می دهد که جامعه به لحاظ روانی مریض ارمنستان(!) هرگز نمی تواند با همسایگانش همزیستی مسالمت آمیز داشته باشد.»  

ریاست این سازمان نه تنها تمامیت ارضی جمهوری ارمنستان را زیر سوال می برد بلکه از کشور جمهوری ارمنستان به عنوان «آذربایجان غربی» یاد می کند و اسامی آذربایجانی برای شهرها و روستاهای ارمنستان به کار می برد. وی این چنین می گوید:

● نبرد تا بازگشت مردم ما به سرزمین های مادری ادامه خواهد داشت. بهتر است ارمنیان این موضوع را به طور مسالمت آمیز حل کنند، در غیر اینصورت برای باز گشتن به خانه هایمان به راه های دیگر متوسل خواهیم شد.

● امنیت کسانی که به ارمنستان برمی گردند را فراموش نمی کنیم. تمام مناطق آذربایجانی از جمله زنگه زور، دره لایاز و گویچه باید از سکنه ارمنی که 34 سال گذشته به این مناطق آمده اند خالی و به صاحبان اصلی بازگردانده شود.

● زنگه زور غربی، دره لایاز و بخشی از گویچه بدون هیچ مبنای قانونی در زمان شوروی از آذربایجان جدا و به ارمنستان داده شد. همان گونه که جمهوری آذربایجان وارث جمهوری خلق آذربایجان است، جمهوری ارمنستان وارث جمهوری آن وقت آرارات است. در آن زمان مساحت جمهوری ما 114 هزار کیلومتر مربع بود و مساحت جمهوری آرارات تنها 9 هزار کیلومتر بود. بنابراین ارمنستان باید تا رسیدن به 9 هزار کیلومتر عقب نشینی کند.

از جمله اهداف دراز مدت و کوتاه مدت ایجاد سازمان «آذربایجان غربی» می توان به موارد زیر اشاره کرد:

● به راه انداختن جنگ روانی علیه ارمنستان از طریق این سازمان برای تبدیل ارمنستان به کشوری که به خواست های آذربایجان پاسخ می دهد

● حضور «جامعه آذربایجان غربی» در میز مذاکرات با ارمنستان باید عملی شود

● استقرار آذربایجانی ها در سرزمین ارمنستان باید هدف سیاسی فعالی باشد که به آن دست یافت. این آذربایجانی ها باید وضعیت مشخصی داشته باشند

قابل ذکر است که ایجاد «جامعه آذربایجان غربی» اولین مرحله از طرح ادعاهای سرزمینی توسط باکو علیه ارمنستان است. بنابراین می توان گفت که پس از جنگ 44 روزه آرتساخ روند جدیدی با ابزار جدید یا با به روزرسانی ابزار قدیمی برای تحت فشار قرار دادن جمهوری ارمنستان آغاز شده است. 

منبع: اوربلی / تحریریه دیپلماسی ایرانی