ایران – آمریکا، سیاسی ترین بازی جام ۲۰۲۲

نویسنده: سید رحمان موسوی، عضو ارشد انجمن مطالعات سازمان ملل متحد

دیپلماسی ایرانی: ایران و امریکا بیست و چهار سال پس از اولین دیدار خود در جام جهانی که به عنوان "مادر تمام مسابقات فوتبال" نامگذاری شد، روز سه‌شنبه در یک رقابت سیاسی به مصاف هم می روند.

دهه‌ها اختلاف متقابل بین دشمنان ژئوپلیتیکی سرشناس، پس‌زمینه‌ای است که وعده می‌دهد در ورزشگاه الثومامه دوحه یک رویداد ورزشی داغ باشد.

مخاطرات ساده هستند – پیروزی برای هر یک از تیم‌ها باعث می‌شود که در یک شانزدهم نهایی حضور پیدا کند در حالی که شکست، حذف را تضمین می‌کند.

اما اهمیت گسترده‌تر مسابقه گروه B چندان واضح نیست.

ایالات متحده و ایران بیش از چهار دهه است که دشمنان ایدئولوژیک سرسخت بوده است و روابط دیپلماتیک خود را پس از انقلاب اسلامی 1979 قطع کرده اند و هنوز مشخص نیست که این موضوع چه تاثیری بر یک مسابقه 90 دقیقه ای فوتبال جام جهانی با حضور 22 بازیکن دارد.

 گرگ برهالتر، سرمربی تیم ملی ایالات متحده، تلاش کرده تا پیشنهادهای مبنی بر اینکه این بازی دارای ابعاد سیاسی است را کاهش دهد.

برهالتر گفت: "من تصور می کنم که این بازی به دلیل این واقعیت که هر دو تیم می خواهند به دور بعد صعود کنند – نه به دلیل سیاست یا روابط بین کشورهای ما به شدت مورد رقابت باشد. ما بازیکنان فوتبال هستیم و می‌خواهیم مسابقه بدهیم و آنها رقابت خواهند کرد و تمام.»

 با این حال، تمایل برهالتر برای  سیاسی نبودن این بازی ممکن است یک آرزو باشد.

 یک گاف از روابط عمومی توسط یو اس ساکر – انتشار نسخه اصلاح شده پرچم ملی ایران در شبکه های اجتماعی تیم آمریکا که به گفته آن ژست همبستگی با زنان معترض ایرانی است – مقامات فوتبال تهران را خشمگین کرده است.

این پست توهین‌آمیز روز یکشنبه پس از شکایت فدراسیون فوتبال ایران به فیفا از فیدهای رسمی فوتبال آمریکا حذف شد.

 این مناقشه تقریباً به طور قطع تضمین می کند که آنچه قبلاً به عنوان یک رویارویی بزرگ در روز سه شنبه شکل می گرفت، احتمالاً صدایی از تنش سیاسی را به همراه خواهد داشت.

دست دادن و گل رز

این قطعاً زمانی بود که ایران و آمریکا برای اولین بار در جام جهانی 1998 فرانسه به مصاف هم رفتند و ایرانی ها در ورزشگاه لیون با نتیجه 2-1 پیروز شدند.

 توطئه های سیاسی در جریان بازی با درگیری بر سر مراسم قبل از بازی رخنه کرد.

 ایران، تیم تعیین‌شده میهمان، از رعایت پروتکل استاندارد فیفا برای دست دادن به بازیکنان آمریکایی قبل از شروع بازی خودداری کرد.

 این نقطه اشتعال بالقوه به طرز ماهرانه ای توسط داور سوئیسی، اورس مایر، خنثی شد و او پیشنهاد کرد که دو تیم برای یک عکس تیمی مشترک ژست بگیرند.

 بازیکنان ایران که به بازیکنان آمریکایی دسته‌های گل رز سفید برای نماد صلح هدیه می‌دادند با خوشحالی از این کار پیروی کردند و با همتایان آمریکایی خود دست به دست کردند.

 جلال طالبی، سرمربی تیم ملی ایران و محمد خاکپور، مدافع کهنه کار تیم ملی ایران، بعداً فاش کردند که ایرانی‌ها چقدر روی این بازی سرمایه‌گذاری احساسی کرده‌اند، چرا که در برخی نگاه‌ها به عنوان نبرد با نمایندگان "شیطان بزرگ" تلقی می‌شود.

 طالبی در مصاحبه ای در سال 2018 گفت: «فقط تصور کنید به مدت شش ماه و به طور مکرر به شما می گویند که این بازی مهم ترین بازی تاریخ ماست که واقعاً هم همین طور بود.»

 خاکپور افزود: «شخصاً افرادی که اعضای خانواده آنها شهید شده بودند، کسانی که فرزندانشان را در جنگ ایران و عراق از دست داده بودند، تماس گرفتند، پدرها، مادران زنگ زدند و گفتند این بازی واقعاً برای ما مهم است، شما باید بروید و این بازی را برای ما ببرید.»

 استیو سامپسون، سرمربی آمریکا در جام جهانی 1998، از آن زمان ابراز تاسف کرد که از تنش های سیاسی بین دو کشور به عنوان انگیزه استفاده نکرده است.

 سامپسون به مجله تایم گفت: «فیفا، فوتبال ایالات متحده، کمیته سازماندهی در فرانسه از ما خواسته شد که در مورد فوتبال صحبت کنیم، نه در مورد سیاست. و من با آن همراه شدم. کار یک مربی این است که از هر ابزاری که در اختیار دارد برای آماده کردن تیمش استفاده کند.»

تیم ریم، مدافع آمریکایی روز یکشنبه گفت: «جنبه احساسی پیروزی برای رسیدن به دور بعدی کافی است تا بتوانیم برای آن آماده باشیم. من فکر نمی کنم ما باید نگران چیز دیگری باشیم و اگر این کافی نباشد، فکر می کنم ما مشکلاتی داریم.»