تشدید تنش در روابط پاکستان و افغانستان

نویسنده: فیصل عابدون

دیپلماسی ایرانی: تنش‌ها در روابط پاکستان و افغانستان به مسائل امنیت ملی و منافع راهبردی از یک سو و از سوی دیگر اختلافات تاریخی دو کشور بر سر تعیین مرزهای مشترک مرتبط است. آنچه گفته شد را می‌توان از اظهارنظر مسئولان سیاسی و نظامی حکومت ها و دولت های مختلف دو کشور و تاریخچه این تنش متوجه شد. تنشی که برخی اوقات شکل سیاسی و در مواقع دیگر شکل نظامی به خود می‌گیرد؛ اما به جنگ گسترده تبدیل نمی‌شود.

پاکستان با نوار مرزی‌ای به طول 2611 کیلومتر مربع به نام «دیورند» از همسایه خود افغانستان جدا می‌شود. این خطر مرزی در سال 1893 برای مشخص کردن مرزهای دولت افغانستان ترسیم شد و پاکستان بعد از استقلال خود آن را به ارث برد. این نوار مرزی از سوی سازمان ملل و اعضای آن به رسمیت شناخته شده است؛ اما دولت های متوالی افغانستان هرگز مشروعیت آن را به رسمیت نشناخته‌اند.

نوار مرزی «دیورند» به سمت جنوب امتداد می‌یابد و به منطقه قبایل پشتون و بلوچ می‌رسد و فرزندان این دو قبیله و نیز گروه‌های نژادی دیگر را در دو طرف مرزهای کشور از یکدیگر جدا می‌سازد. این نوار مرزی در سطح ژئوپلیتک و ژئواستراتژیک به عنوان یکی از خطرناک‌تررین مرزها در جهان شناخته می‌شود.

بعد از سیطره طالبان بر حکومت در کابل دولت پاکستان ساخت حصاری را در این منطقه مرزی با استفاده از سیم‌های خاردار به ارتفاع چهار متر آغاز کرد که به دوربین‌های نظارتی دقیق مجهز هستند. دولت این کشور هدف از آن را سیطره و مهار حملات تروریستی از خاک افغانستان اعلام کرد.

با این وجود رهبری جنبش طالبان با این ایده شدیدا مخالفت کرد و عناصر مرزی این جنبش به برچیدن برخی از اجزای این حصار اقدام کردند. آنها همچنین نقاط مرزی نظامی برای جلوگیری از تکمیل آن ایجاد کردند.

تهدید تروریستی که اسلام آباد از آن حرف می‌زند مشخصا گروه طالبان پاکستان است که به خاک افغانستان رفته و انجام عملیاتی را علیه ارتش پاکستان از آنجا آغاز کرده‌اند.

تازه ترین تنش زایی نظامی که هفته گذشته رخ داد واکنش‌های متفاوتی را میان دولت های پاکستان و افغانستان در پی داشت. در حالی که کابل ارتش پاکستان را به حملات موشکی علیه ارودگاه‌های پناهندگان پاکستانی در منطقه مرزی متهم می‌کند، ارتش پاکستان از اظهارنظر درخصوص حمله به دو ولایت مرزی خوست و کنر پرهیز می‌کند.

علی رغم خسارات سنگین تنش نظامی اخیر، مسلم است که این تنش‌های مرزی متوقف نخواهد شد مگر اینکه توافق سیاسی با دوامی حاصل شود که ثبات را به ارمغان می‌آورد.

منبع: الخلیج / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11