روابط گرم تهران و آنکارا فراتر از اختلافات بر سر دمشق است

سوریه میان ایران و ترکیه

۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۰۶:۰۰ کد : ۲۰۰۷۷۴۳ اخبار اصلی خاورمیانه

با وجود شدت دودستگی و خونین بودن درگیری این دو کشور در سوریه به طوری که وفاداری سوری‌ها نیز میان دو طرف تقسیم شد؛ اما ترکیه و ایران شدیدا تلاش کردند از تبدیل شدن این جنگ نیابتی به درگیری مستقیم جلوگیری کنند. مهم‌تر اینکه روابط تجاری دو طرف از این درگیری تاثیر نپذیرفت. در اوج جنگ در سوریه میزان مبادلات تجاری دو کشور چند برابر شد و به ۲۲ میلیارد دلار در سال رسید.

نویسنده: مروان قبلان

دیپلماسی ایرانی: در پی اشغال عراق از سوی آمریکا و در جریان انقلاب‌های بهار عربی به ویژه در سوریه و یمن کشمکش عربستان – ایران توجه زیادی را به خود جلب کرد. درصورتی که کشمکش دو قدرت منطقه‌ای یعنی ترکیه و ایران از دیدها پنهان ماند. در حقیقت رقابت ترکیه و ایران مستقیما بعد از حمله به عراق شروع شد که با به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه هم زمان بود؛ یعنی زمانی که ترکیه دوباره روی جهان عرب تمرکز کرد.

در نبود ایفای نقش از سوی کشورهای عربی در عراق، رقابت میان ترکیه و ایران متمرکز شد؛ اما این رقابت به میزان بیشتری در سوریه بود. در حالی که ترکیه به نفوذ ایران در عراق به علل جغرافیایی، تاریخی و مذهبی اعتراف کرد؛ اما ایران اعتراف به نفوذ ترکیه در سوریه را نپذیرفت بلکه فراتر با ترکیه وارد کشمکشی با حاصل جمع جبری صفر شد و به این ترتیب انقلاب 2011 به کشمکشی نیابتی تبدیل شد.

در اوج تحریم‌های آمریکا (2013-2012) ترکیه پنجره اقتصادی ایران و ریه مالی این کشور بود و به این کشور در دور زدن تحریم‌ها کمک کرد. در سال 2015 نیز دو طرف توافق تجاری ترجیحی امضا کردند و براساس آن عوارض گمرکی حدود 300 کالا را حذف کردند. در سال 2017 نیز دو کشور توافقنامه استفاده از پول ملی در مبادلات تجاری دو کشور را امضا کردند.

در طول پنج سال گذشته سرمایه گذاری‌های ایران در ترکیه رشد بی‌سابقه‌ای داشته است. به این ترتیب که ایرانی‌ها پس از عراقی‌ها بزرگترین خریداران ملک در ترکیه هستند و در تاسیس شرکت در این کشور رتبه نخست را دارند. 1019 شرکت در سال 2018 و 978 شرکت در سال 2019 تاسیس کرده‌اند. برخی باور دارند بخشی از این شرکت ها ویترین دولت ایران برای عبور از تحریم‌های آمریکاست و پیش بینی می‌کنند ترکیه به بزرگترین قطب شرکت های آفشور (فراساحلی) ایران تبدیل شود؛ زیرا ایران قصد دارد از ترس توسعه شراکت امارات و اسرائیل بخش بزرگی از فعالیت وتیرین‌های تجاری خود را از دبی به این کشور منتقل کند.

فراتر ترکیه مقصد مورد علاقه گردشگران ایرانی محسوب می‌شود و در سال 2019 شمار گردشگران ایرانی به مقصد ترکیه فراتر از زوار عتبات عالیات بود. در سطح سیاسی نیز مخالفت محکم ایران با تلاش برای کودتا در ترکیه در سال 2016 و همبستگی ترکیه با دولت ایران در رویارویی با اعتراضات ایران در سال 2018 و همبستگی‌اش با دولت عادل عبدالمهدی در مقابله با قیام اکتبر در سال 2019 در عراق قابل توجه بود.

پیش بینی می‌شود در دوره آتی نزدیکی بیشتری میان دو کشور در نتیجه وخامت روابط هر دو با آمریکا و نیز وخامت اوضاع اقتصادی‌شان را شاهد باشیم علی رغم اینکه رقابت دو کشور به عرصه‌های دیگری (افغانستان و آذربایجان) منتقل شده است. سفر روز دوشنبه هفته پیش وزیر امور خارجه ترکیه به ایران تحول قابل توجهی در این زمینه است و زمینه ساز سفر قریب الوقوع اردوغان به تهران خواهد بود. پیش بینی می‌شود این سفر اردوغان تحولات مهمی را در روابط دو کشور در پی داشته باشد.

دانستن این اطلاعات درباره روابط ایران – ترکیه برای سوری‌ها مفید است، به ویژه بعد از این که تصمیم گیری حکومت و مخالفان به دست دیگران افتاده است. مصلحت سوری‌ها حکم می‌کند هر گونه نزدیکی میان حامیان آنها، یعنی نظام و مخالفان تشویق شود زیرا از ریخته شدن خون بیشتر، آواره شدن بیشتر و نابودی باقی مانده کشور جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود از این توهم دست بردارند که ادامه درگیری به آنها فرصت بهتری برای تحقق نتایج متفاوتی می‌دهد.

منبع: العربی الجدید / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

نظر شما :

ایرانی ۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۰۸:۰۳

این روابط و مراودات که اینجا گفته شده همگی به نفع ترکیه بوده اند نه ایران. صادرات ترکیه افزایش پیدا کرده، ایرانیها سرمایه خود را از کشور خارج و به ترکیه منتقل کرده اند و... در نتیجه ترکیه از تحریم ایران سود میبرد و هرچند در کلام بگویند که مخالف تحریم ایران هستند ولی در عمل تحریمهای ایران به نفعشان است. این رابطه یک طرفه است و نباید اینطور آن را کادوپیچ کرد و به افکار عمومی داخل فروخت.

ناشناس ۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۰۸:۲۰

ترکیه دنبال تجزیه ایران نیست که هست ، دنبال سد زدن و بستن آب به روی ایران نیست که هست ، منتظر اینکه اینجا هم مثل سوریه بهم بریزه و همراه با آذرباییجان حمله کنه و مثل سوریه گروههای تروریستی بفرسته نیست که هست ، همونطور که با ارمنستان و سوریه و عراق و یونان نمیتونه دوست باشه با ایران هم نمیتونه دوست باشه و این از خوی اشغالگری ترکها در طول تاریخ چند صد ساله شون که وارد آناتولی خاورمیانه شدن نشات میگیره هیچ کشوری انداره ترکیه دشمن همسایه هاش نبود و باهاشون نجنگید

فدوی ۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۰۹:۲۸

متاسفانه دیوار بی اعتمادی بین ایران و ترکیه بسیار بلندتر از این حرفهاست . در صورت لغو تحریمها رشد تجارت ایران با سایر کشورها بیشتر از ترکیه خواهد بود و قطعا ایران عدم نارصایتیش را از رفتار ترکیه که امروز به علت فشار تحریمها مخفی کرده است ، در صورت لغو احتمالی تحریمها برملا کرده و سوالهایی را آنروز از ترکیه خواهد پرسید که امروز کمتر بر زبان می آورد .

خسرو ۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۱۴:۱۵

عاقلانه بود ترکیه و ایران رقیب دیرینه و همیشگی خواهند بود ولی هرگز دشمن نمیشوند نقاط اشتراک دو کشور بر نقاط اختلاف می چربد و مهمتر اینکه تنها دو کشور مسلمان هستند که دولتهای واقعی دارند و همبستگی بالایی بین دولت ملتهایشان برقرار است یعنی اینکه در هیچ شرایطی امکان ندارد ایران و ترکیه مثل افعانستان یا عراق یا سوریه و یمن شوند

آبتین ۰۳ آذر ۱۴۰۰ | ۱۵:۳۲

این رابطه از روی اجبار است. رفتار ترکها هیچ نشانی از اعتمادسازی ندارد و با کوچکترین بادی رفتارشان ممکن است تغییر کند. در همین چند سال اخیر در مورد آمریکا، روسیه، اسراییل و کشورهای منطقه بارها رنگ عوض کرده اند. یک زمان اردوغان به بشار اسد برادر میگفت و با شروع جنگ طمع کرد که با حکومت بعدی سوریه رابطه خوبی داشته باشد. این نوع تحلیلها یعنی با طناب پوسیده رابطه با ترکیه به ته چاه رفتن. کشوری که در اوج تحریمها چندین میلیارد دلار گاز مجانی ایران را با شکایت به جیب زد.