چرا دولت ها با رمزارزها مخالفند

نویسنده: رامین فخاری، دانشجوی ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه علامه طباطبایی

دیپلماسی ایرانی: در هفته ها و ماه های اخیر، اخبار متعددی درباره ایجاد محدودیت برای کاربران ارزهای دیجیتال در چین منتشر شده است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه نیز علیه ارزهای دیجیتال و سخنرانی کرد. حتی دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا نیز از مخالفان ارزهای دیجیتال بوده است. جو بایدن رئیس جمهور فعلی ایالات متحده آمریکا نیز سی کشور را برای جلوگیری از استفاده غیر قانونی از ارزهای دیجیتال گرد هم می آورد. اما سوالی که مطرح می شود این است که چرا ارزهای دیجیتال برای مردم عادی تا این اندازه محبوبیت دارند ولی در میان مقامات کشورهای مختلف مخالفانی را دارا هستند؟ 

در پاسخ به این سوال باید گفت که در روابط بین الملل و روابط بین کشورها ما دارای دو سپهر هستیم که سپهر اول مساله اقتصاد است و سپهر دوم که همیشه سپر اول را تحت الشعاع قرار می دهد، سپهر امنیت است. دولت ها به دلیل ماهیت ناگریز خود مجبورند نگاه از بالا به پایین به مسائل داشته باشند، در نتیجه در نگاه دولت مساله امنیت در اولویت قرار می گیرد و مساله اقتصاد تحت تاثیر امنیت است، اما در نگاه از پایین به بالا که نگاه مردم به مسائل است مساله اقتصاد برجسته می شود، در نتیجه مساله امنیت برای مردم عادی از اهمیت کمتری برخوردار می شود.

حال این مساله را به ارزهای دیجیتال تامیم بدهیم، ارزهای دیجیتال از دیدگاه دولت ها دارای ماهیتی هستند که تراکنش های اشخاص را از دید و کنترل دولت خارج می کنند. این موضوع می تواند به مواردی مانند پولشویی، بازارهای سیاه، فرار مالیاتی و فرار سرمایه دامن بزند و خرید و فروش اسلحه و قاچاق مواد مخدر را نیز تسهیل کند. حال ارزهای دیجیتال یک خطر دیگر را نیز دارا هستند و آن این مساله است که بالا رفتن بی رویه قیمت ارزهای دیجیتال و حتی بازارهای مالی نیز به نوعی تزریق نقدینگی است و می تواند به تورم دامن بزند. علاوه بر این می توان نگرانی حاکمیت ها نسبت به هک شدن یا مسدود شدن دارایی های شهروندانشان را نیز به این مساله افزود.

اما درباره آمریکا یک موضوعی که می توان افزود این است که رمز ارزها می توانند از قدرت مبادله ای دلار در سطح جهانی بکاهند، در نتیجه می توان پیش بینی کرد با وجود مخالفت رئیس جمهوری سابق آمریکا با رمز ارزها دولت های فعلی با استراتژی های ماهرانه تری بجای مقابله با یک پدیده سعی خواهند کرد تا بر بازار رمز ارزها نیز مسلط شوند. 

درباره نگرانی دولت چین و تلاش دولت این کشور برای محدود کردن شهروندانش در زمینه فعالیت در زمینه رمز ارزها نیز شامل موارد اشاره شده در پاراگراف قبلی است و البته این را هم باید اضافه کرد که جمهوری خلق چین دارای یک جمعیت 1.4 میلیارد نفری است و اگر هر شهروند این کشور سالیانه صد دلار در زمینه رمز ارزها سرمایه گذاری کند، بدون در نظر گرفتن مخاطرات احتمالی از قبیل افت قیمت، هک شدن و مسدود شدن، سالیانه رقمی حدود 100 میلیارد دلار از سرمایه های این کشور راهی بازار رمز ارزها خواهد شد که هر چند در اقتصاد چین رقم قابل توجهی نیست ولی مخاطرات احتمالی گسترده تر شدن رمز ارزها دارد. آن هم در شرایطی که چین در تلاش است یوان را به رقابت با دلار ببرد رمزارزها می تواند اقتصاد این کشور را تا حدی تحت الشعاع قرار بدهد. 

نکته دیگر نیز همین مساله است که بازار رمز ارزها هر چند هم اکنون کوچک است ولی در آینده می تواند در مسیر جایگزین شدن یوآن بجای دلار و به عنوان یک آلترناتیو دلار یا یوآن مطرح شود. اما همه موارد ذکر شده در برابر شهروندان چین است و بدیهی است اگر دولت آمریکا سعی در به کنترل گرفتن بازار رمز ارزها کند دولت چین نیز در این زمینه با آمریکا رقبات خواهد کرد.

یکی مورد دیگر از پارادوکس های بین رمز ارزها و ارزهای ملی این است که چاپ پول در ارزهای ملی در اختیار دولت است ولی ماینینگ رمز ارزها را هر شخصی با در اختیار داشتن دستگاه ماینر و انرژی مقرون به صرفه می تواند انجام بدهد و این مساله نیز رمز ارزها را برای مردم عادی جذاب کرده و دولت ها را در برابر رمز ارزها قرار داده است، زیرا در این مورد خلق پول توسط مردم صورت می گیرد و دولت ها در آن نقشی ندارند.

حال اگر موضوع ارزهای دیجیتال را از عینک حاکمیتی ننگریم و از دید مردم عادی و فعالان اقتصادی به این مساله نگاه کنیم بازار رمز ارزها برای مردم عادی هم به لحاظ افزایش قیمتشان و هم به لحاظ این مساله که یک سیستم جدید تبادلات مالی است و می تواند تبادلات مالی و خرید و فروش را تسهیل کند بسیار جذاب است. 

عموما می توان گفت که نگاه مردم عادی نسبت به پدیده رمز ارزها به نسبت دولت ها متفاوت است.

اما افق آینده رمز ارزها چیست؟

همانطور که در رسانه ها منعکس شده صرافی بایننس به تازگی درصدد احراز هویت کاربرانش بر آمده و این مساله محدودیت هایی را برای کاربران چندین کشور از جمله ایران و سنگاپور و ... به وجود آورده است. حال باید افزود با گسترش فرآیند احراز هویت به سایر صرافی ها عملا رمزارزها از شفافیت مالی بیشتری برخوردار خواهند شد و می توانند در کنار دلار و یوآن و سایر ارزها برای تبادلات مالی جهانی و داخلی کشورها مورد استفاده قرار بگیرند، ورود دولت ها نیز به بازار رمزارزها از حساسیت دولت ها نسبت به این مساله خواهد کاست اما در صورتی که استفاده از رمز ارزها گسترده تر شود و بطور کامل جایگزین ارزهای ملی شوند بدیهی است که دولت ها درصدد کنترل آن برخواهند آمد اما رمز ارزها پدیده ای نیست که دولت ها بتوانند آن را بطور کلی از میان ببرند و در نهایت باید با پدیده رمز ارزها کنار بیایند. نکته دیگر نیز این است که دولت ها با در اختیار داشتن منابع بیشتری از انرژی ماینینگ رمز ارز و یا خلق پول به وسیله رمز ارزها را خودشان با قدرت بیشتری انجام بدهند و در این حوزه نیز دولت ها توانایی تسلط بر بازار رمز ارزها را دارا می باشند، در نتیجه هرچند هم اکنون برخی از دولت ها با رمز ارزها دارای چالش هایی هستند ولی در آینده این مسیر می تواند به هم راستا شدن شدن فعالیت های دولت ها و رمز ارزها مبدل شود.