آنچه امریکا نادیده گرفت

نویسنده: سام منسی

دیپلماسی ایرانی: شاید مهمترین و بارزترین نتیجه خروج آمریکا از افغانستان، شکست آمریکا یا پیروزی گروه طالبان و پیامدهای سیطره مجدد آن بر این کشور نباشد، بلکه مهم ترین نتیجه این است که برای نخستین بار سیطره یک سازمان تندرو دینی بر قدرت در کشوری که دارای مشروعیت بین المللی است، در سطح بین المللی به رسمیت شناخته می شود. خطرناکتر این است که اعضای طالبان همگی افغان نیستند بلکه جهادگرایانی هستند که از سراسر جهان در افغانستان جمع شده اند. 

بدون شک آنچه زمینه ساز به رسمیت شناخته شدن سیطره طالبان بر افغانستان در سطح بین المللی شد، اقدام واشنگتن به امضای توافقنامه با طالبان برای پایان دادن به حضورش در افغانستان بود. این اقدام آمریکا به سندی برای رویکرد عمیق تر در نظام بین المللی تبدیل شد که بر مبنای آن نقش گروه های مسلح در برابر مقامات حاکم، تقویت می شود. سازش آمریکا با طالبان به این معناست که دولت افغانستان که آمریکایی ها برای تثبیت پایه های آن تلاش زیادی کردند، دیگر به عنوان شریک در روند انتقالی اهلیت ندارد.

دو عامل بر سیاست واشنگتن در خاورمیانه و مداخله آمریکا در بحران های این منطقه تاثیرگذار است. سیاست راهبردی آمریکا عدم مداخله نظامی در جنگ های منطقه است ولی در این میان نباید نقش اسرائیل را در تصمیم گیری ها و سیاست های آمریکا در منطقه صرف نظر از این که چه کسی بر واشنگتن یا تل آویو حکومت می کند، نادیده گرفت. عامل دوم نتیجه انتخابات ریاست جمهوری یا کنگره آمریکاست که بر موضع گیری های خارجی واشنگتن تاثیرگذار است که نمونه آن را در سیاست فشار حداکثری آمریکا بر ایران در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ شاهد بودیم.

جو بایدن سیاستمداری کهنه کار است و درک می کند که برای محافظت از آمریکا در برابر عملیات تروریستی، فقط نمی تواند به تعهدات طالبان به آمریکا بسنده کند بلکه باید از تقویت دولت ها در هر نقطه از جهان حمایت کند تا بتواند آنها را طبق معیارهای مشروعیت بین المللی بازخواست کند. تقویت دولت ها موجب می شود آنها به گروگان گروه های شبه نظامی و جنگ سالاران شورشی تبدیل نشوند.

آنچه در افغانستان روی داد ممکن است ضربه ای به یک حکومت ملی گرا در منطقه تلقی شود به ویژه وقتی سیاست «به رسمیت شناختن» سازمان های شبه نظامی در پیش گرفته شود. حکومت های ملی گرای امروزی در اکثر کشورهای منطقه خاورمیانه، نیازمند کمک هستند تا در مسیر دموکراسی قرار گیرند. وجود چنین حکومت هایی، از گسترش تروریسم که رئیس جمهوری آمریکا و سران دیگر قدرت ها نگران آن هستند، جلوگیری خواهد کرد.

منبع: الشرق الاوسط / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11