موضوع ایران و تصمیم های اخیر ترامپ

نویسنده: صادق الطائی

دیپلماسی ایرانی: موضوع ایران گره اصلی در سیاست خارجی دولت دونالد ترامپ بوده است. ایران کفه نخست و امنیت ملی اسرائیل کفه دوم ترازوی سیاست های او بوده که با تعادل بخشی به این دو کفه تمام گام ها و تصمیم های ترامپ در طول چهار سال گذشته اتخاذ شده است.

هدف ترامپ از تشدید تنش ها و اعمال تحریم ها ایجاد مانع بیشتر در برابر دولت آتی در صورت عدم پیروزی در دور دوم بوده است و این اتفاق عملا رخ داد و از زمان اعلام نتایج انتخابات و مشخص شدن پیروزی بایدن، دولت ترامپ به سرعت گام ها و تصمیم هایی برای تشدید تنش ها با ایران اتخاذ کرد.

مسئله بازگشت بایدن به توفق هسته ای ناراحتی ترامپ و متحدانش در خلیج فارس و اسرائیل را باعث شده است، متحدانی که همگی در بحرانی تر کردن اوضاع به منظور ایجاد مانع در برابر بازگشت به توافق هسته ای نقش داشتند. ضربه مهم تر در سناریوی تنش زایی ترور محسن فخری زاده بود. هدف آشکار از این تنش زایی تلاش برای کشاندن ایران به پاسخ و در نتیجه رساندن تنش به آستانه انفجار بود بدون این که اسرائیل و آمریکا رسما اعلام جنگ کرده باشند. به این ترتیب برای دولت بایدن بازگشت بدون دردسر به توافق دشوار خواهد بود. 

اما پاسخ ایران طبق گفته ناظران همه جانبه یا در چارچوب جنگی منطقه ای نخواهد بود. کارشناسان نظامی پیش بینی می کنند طرف های وابسته به ایران حملاتی را در منطقه برای آزرده کردن متحدان آمریکا و اسرائیل در خلیج فارس یا عراق، یمن یا سوریه انجام دهند اما این پاسخ ها محدود خواهد بود و در سطح ضربه به برنامه هسته ای ایران از طریق ترور فخری زاده نخواهد بود.

در راستای تهدیدهای قبلی ایران علیه امارات درصورت مشخص شدن دست داشتن آنها در فعالیت های خصانه اسرائیل، دولت ترامپ ناوهواپیمابر "یو اس اس نیمیتز" و کشتی های جنگی دیگر را در همان روز ترور به خلیج فارس اعزام کرد.

برخی اطلاعات به بیرون درز کرده از ملاقات محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده و بنیامین نتایناهو، نخست وزیر اسرائیل در شهر نیوم عربستان خبر دادند که این دیدار نقطه تحول تاریخی در روابط اسرائیل – عربستان بود. طبق برخی از گزارش ها موضوع اصلی گفت وگوها در این دیدار ایران بود و در حالی که نتانیاهو تاکید کرد موضع او نسبت به ایران با تغییر دولت در آمریکا تغییر نخواهد کرد، عربستان پاسخ داد در برابر ایران دست بسته نخواهد ایستاد. سپس ترور فخری زاده انجام شد و تردیدهایی درباره زمان و اهداف آن برانگیخت.

اسرائیل در انتظار پاسخ محدود ایران است که احتمالا شامل حملاتی به نمایندگی های دیپلماتیک یا منافع آن سراسر جهان باشد. اما از سوی دیگر برخی ناظران باور دارند که موضع ایران به سمت صبر راهبردی حرکت خواهد کرد که عملا با به قدرت رسیدن بایدن به نتیجه مثبتی منجر خواهد شد. در آن زمان گشایش در اوضاع ایران پاسخ مناسبی به اسرائیل و کشورهای خلیج فارس خواهد بود که روابط خود را با تل آویو عادی کرده اند.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11