سفر مرموز پمپئو به بغداد

دیپلماسی ایرانی: ظرف ساعت های گذشته منطقه شاهد اتفاقات متعددی بود. تنها 24 ساعت از خبر اعزام ناو امریکایی با 98 فروند جنگنده به آب های خلیج فارس گذشته بود (اگر چه فضاسازی بود و روشن شد که این ناو از یک ماه پیش به منطقه اعزام شده بود و جان بولتون، مشاور امنیت ملی امریکا می خواست از آن برای جنگ روانی استفاده کند) که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده در راه آلمان تغییر جهت داد و دیدارش با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان را لغو کرد و ناگهان در ساعات پایانی سه شنبه شب وارد بغداد شد. 

سفر پمپئو به بغداد در حالی انجام شد که تنش های میان ایران و امریکا به نقطه جوش نزدیک شده و تهدیدهای امریکایی ها از جنبه سیاسی رنگ و بوی نظامی به خود گرفته است.

پمپئو در حالی در بغداد با مقام های ارشد عراقی گفت وگو کرد که ایران روز چهارشنبه از کاهش تعهداتش در برجام به مدت دو ماه خبر داد و از طرف های برجام خواست این مهلت را غنیمت شمرند و خواسته های ایران که عموما اقتصادی هستند را برآورده کنند. ایران از این که غرب و روسیه و چین در برابر فشارهای امریکا اگر نه تسلیم، حداقل بی تفاوت شده اند، گله مند است و انتظار دارد حداقل در زمینه صدور نفت ایران طرف های 1+4 تدابیری بیندیشند که ایران بتواند نفت خود را در بازارهای جهانی به فروش برساند. در زمان اعلام کاهش تعهدات ایران در برجام، کارشناسان ایران با سه کشور اروپایی در بروکسل جلسه داشتند تا راه های راه اندازی اینستکس را بررسی کنند، جلسه ای که دست کم چهار روز است جریان دارد و هنوز جزئیاتی از آن منتشر نشده است.

پمپئو بامداد چهارشنبه بغداد را ترک کرد. در حالی که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان سه شنبه شب راهی مسکو شد و روز چهارشنبه رایزنی های گسترده ای را با طرف روسی انجام داد. چگونگی مقابله با تحریم های امریکا، بهره برداری ایران از مزایای اقتصادی برجام و تعهدات 1+4 به حفظ برجام از جمله گفت وگوهایی بود که ظریف در مسکو انجام داد.

وزیر امور خارجه امریکا از بغداد به برلین نرفت بلکه به انگلیس، دیگر عضو برجام، سفر کرد. اگرچه سفر به لندن جزء برنامه های وزیر امور خارجه امریکا بود اما این که مطابق برنامه سفرش عمل نکرد و از بغداد نه به برلین، بلکه به لندن رفت، پرسش هایی را مطرح کرده است. 

از این که در دیدارهای وزیر امور خارجه امریکا با سران عراقی چه گذشته هنوز خبری منتشر نشده است. اما بر اساس اطلاعاتی که دیپلماسی ایرانی از عراق به دست آورده و اخباری که در رسانه های عراقی منتشر شده، طرف های عراقی از انجام این سفر راضی هستند. برخی رسانه های عراقی گفته اند که بغداد توانسته است برای تداوم مراودات اقتصادی اش با ایران از طرف امریکایی معافیت بگیرد. اما خود پمپئو در هواپیما به هنگام ترک بغداد در گفت وگو با خبرنگاران گفت که از طرف عراقی خواسته است که استقلال خود را حفظ کند و اجازه ندهد کشوری دیگر به استقلالش خدشه وارد کند. بر اساس آن چه شبکه خبری سی ان ان گزارش داد، پمپئو همچنین تهدید کرد که کشورش اجازه نخواهد داد ایران در خاک کشوری دیگر منافع امریکا را تهدید کند! برخی از منابع خبری عراقی نیز ادعا کرده اند که پمپئو از طرف عراقی خواسته است که برای کاهش تنش واشنگتن با تهران میانجی گری کند، خبری که معلوم نیست چقدر واقعیت داشته باشد و با توجه به وضعیت موجود غیرواقعی به نظر می رسد.

در این میان برخی نیز این گونه تحلیل می کنند که پمپئو به این دلیل ناگهان به عراق سفر کرد که به هنگام اعلام کاهش تعهدات ایران در برجام از سوی تهران در نزدیک ترین جای ممکن به ایران، بغداد، باشد تا به این ترتیب از طریق نزدیک ترین کشور عربی که در منطقه با ایران رابطه دارد این پیام را بدهد که امریکا به دقت ایران را زیر نظر دارد و تحرکات ایران را از نزدیک دنبال می کند. اما پرسش این است که آیا برای رساندن این پیام نیاز بود که وی سفرش به آلمان را لغو کند، برای چند ساعت مقصد سفرش نامعلوم باشد، شایعاتی دهان به دهان بچرخد، به خبرنگاران گفته شود که ممکن است از آنها خواسته شود که مقصد سفرشان را اعلام نکنند تنها با این دلیل که به ایران پیام برساند؟! یا این که کاسه ای زیر نیم کاسه است که بعدا فاش خواهد شد؟!