حمله اسرائیل به سوریه به بهانه حضور ایران، مکمل پروژه ایران هراسی عربستان و آمریکا

گفت و گو از عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 

دیپلماسی ایرانی – ظهر یکشنبه هفته جاری (20ژانویه) 4 فروند هواپیمای F-16 اسرائیل از دریای مدیترانه با موشک‌های هدایت شونده به سوریه و به ویژه فرودگاه بین المللی دووالی در جنوب شرقی دمشق حمله کردند. تل آویو همچنین در ساعات اولیه صبح دیروز (دوشنبه) دومین حمله خود را در کمتر از ۲۴ ساعت به خاک سوریه انجام داد. دیپلماسی ایرانی در بررسی اهداف و دلایل اسرائیل در افزایش حملات خود به سوریه، گفت و گویی را با جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل خاورمیانه صورت داده است که در ادامه می‌خوانید:

سقوط هواپیمای ایلوشین ۲۰ روسیه در جریان حمله هوایی سپتامبر سال گذشته میلادی اسرائیل به سوریه کاهش شدت حملات موشکی و هوایی تل آویو به خاک سوریه را سبب شد، اما در 48 ساعت گذشته دوباره میزان این حملات افزایش پیدا کرده است. از نگاه شما دلیل با دلایل این اقدام اسرائیل چیست؟

برای پاسخ به این سوال شما دلایل متعددی وجود دارد. اگرچه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی سعی دارد در سخنان خود دلایل دیگری را برای این حملات عنوان کند، اما اگر نگاهی به تحولات منطقه خاومیانه بیندازیم خواهیم فهمید چرا صهیونیست ها میزان حملات خود را از ابتدای هفته جاری به سوریه را افزایش داده اند. اولین مسئله به شرایط و تحولات میدانی خود سوریه باز می گردد. در این راستا پس از ۷ سال جنگ و خونریزی اکنون ارتش سوریه و محور مقاومت بر بیشتر خاک این کشور تسلط پیدا کرده اند. یقینا این شرایط سبب نگرانی صهیونیست‌ها شده است. چرا که محور مقاومت در کنار مرزهای فلسطین اشغالی روز به روز در حال قدرتمند شدن است. این نگرانی زمانی پررنگ تر می شود که از آن سو نیز گروه های تروریستی داعش و النصره در حال افول چشمگیری هستند و تنها به واسطه برخی حمایت ها که از جانب ترکیه صورت می‌گیرد، توانسته اند تنها بر بخش کوچکی از سوریه تسلط داشته باشند. در گذشته حضور داعش، النصره و دیگر گروه‌های تروریستی در سوریه توانسته بود به عنوان حائل میان محور مقاومت و مرزهای فلسطین اشغالی عمل کند، اما اکنون با از بین رفتن این گروه های تروریستی امکان دسترسی و حضور محور مقاومت به خصوص حزب الله در کنار جولان اشغالی وجود دارد. همین مسئله سبب دور جدید حملات صهیونیست ها شده است. البته باید گفت که ارتش سوریه و نیروهای محور مقاومت طی روزهای اخیر شاهد تحرکات غیرعادی صهیونیست ها در جولان بودند، لذا آمادگی خود را برای مقابله با هر گونه حملات احتمالی افزایش داده و احتمال وقوع هر سناریویی را داشتند. همین آمادگی نیز سبب عدم تحقق اهداف سرائیل در حمله به سوریه شد.
از سوی دیگر با بازگشت ثبات سیاسی به دمشق و باز شدن سفارت خانه های دیگر کشورها در سوریه، از دید رژیم صهیونیستی بیم آن می رود که این کشور در حال قدرتمندتر شدن در آینده ای نزدیک باشد. لذا این مسئله هم می‌تواند یکی از عوامل جدی برای حملات اخیر اسرائیل قلمداد شود. مضافا این که اکنون شرایط داخلی فلسطین اشغالی اساساً به سود بنیامین نتانیاهو نیست. بعد از شکست صهیونیست ها در حمله دو روزه به غزه و اتفاقاتی که برای کابینه او بعد از استعفای لیبرمن روی داد اکنون صهیونیست ها خود را برای انتخابات زودهنگام پارلمانی آماده می‌کند. در این راستا با حضور جدی رقبای نتانیاهو از دیگر احزاب، این احتمال وجود دارد که شرایط برای انتخاب مجدد او شکل نگیرد. لذا نخست وزیر اسرائیل سعی می‌کند با انجام این حملات به سوریه، از یک سو افکار عمومی داخلی را از مرزهای فلسطین اشغالی منحرف کند و از طرف دیگر این گونه وانمود کند تنها اوست که می‌تواند امنیت و ثبات صهیونیست ها را در کنار سوریه و در بستر قدرتمندتر شدن ایران و حزب‌الله حفظ کند. به موازات این مسئله اکنون پرونده فساد اداری مالی خود نتانیاهو، همسر و فرزندش هم در جریان است که شرایط را برای حضور او در آینده سیاسی اسرائیل با ابهام جدی روبه رو می‌کند. افزون بر نکاتی که مطرح شد تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده برای خروج نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه سبب شده تا نگرانی های جدی از جانب صهیونیست‌ها برای قدرتمندتر شدن محور مقاومت به خصوص ایران شکل بگیرد. اگر چه این اقدام کاخ سفید از سوی بنیامین نتانیاهو بارها مورد انتقاد قرار گرفته است، اما صهیونیست ها برای این که نشان دهند از خلاء حضور نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه چندان نگران نیستند دست به انجام حملاتی پیش دستانه زده اند تا نشان دهند که این خود آنها هستند که امنیتشان را بدون چتر حضور آمریکا در منطقه رقم می زنند.  

در کنار نکات شما مسئله مهم دیگر به ایران باز می گردد. چنانی که در حملات اخیر اسرائیل به سوریه، تل آویو در مواضع خود اصرار دارد که عنوان کند پایگاه ها و مواضع ایران در سوریه سیبل این حملات بوده است. در این شرایط چرا دوباره نام ایران مطرح می شود؟

یقینا این مسئله در راستای پروژه ایران هراسی ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی قرار می گیرد. اکنون صهیونیست‌ها و شخص بنیامین نتانیاهو در سایه بزرگنمایی آن چه خطر نفوذ منطقه ای ایران در خاورمیانه عنوان می کنند، دست به حملات موشکی و هواپیمایی به خاک سوریه می زنند و با این مسئله اقدام خود را توجیه می کنند. از آن سو اکنون با مطرح شدن نام ایران، سعی دارند تا نفوذ منطقه ای تهران را کاهش دهند، در این خصوص با نگاهی به تحولات سوریه این مسئله را می توان درک کرد. اکنون با بازگشت کشورهای عربی به سوریه برنامه جدی برای ایجاد فاصله میان دمشق و تهران شکل گرفته است تا این کشورها بتوانند در میدان دیپلماسی و سیاست‌ خارجی بستر کاهش حضور را ایران را در سوریه شکل دهند و از آن طرف اسرائیل نیز سعی دارد در بعد تحولات میدانی، حضور ایران را تحت الشعاع قرار دهد. این مسئله سبب شده است تا دوباره نام جمهوری اسلامی ایران کانون تحولات سیاسی، دیپلماتیک و نظامی امنیت کشورهای عربی و رژیم صهیونیسیتی قرار گیرد.

به تصمیم دونالد ترامپ برای خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوریه اشاره داشتید، آینده امنیتی اسرائیل در سایه عدم حضور ایالات متحده سوریه چگونه خواهد بود؟

در حقیقت تصمیم به خروج نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا از سوریه توسط دونالد ترامپ، اقدامی برای استفاده بیشتر از ظرفیت جامعه عربی به منظور کاهش نفوذ ایران است. همان گونه که پیشتر هم اشاره داشتم اکنون در سایه زمزمه خروج نیروهای نظامی آمریکا، کشورهای عربی در یک تکاپوی سیاسی و دیپلماتیک با بازگشایی مجدد سفارت خانه های خود و نیز تصمیم به حضور سیاسی و اقتصادی پررنگ تر در آینده سوریه، سعی می کنند این کشور را به دامان جامعه عربی با پیش شرط کاهش حضور ایران در سوریه شکل دهند. در آن سو و در بُعد نظامی نیز ایالات متحده چشم امید خود را به ارتش ترکیه دوخته است تا بتواند وضعیت امنیتی و نظامی سوریه را از طریق آنکارا مدیریت و کنترل کند. این مسئله از یک طرف سبب کاهش هزینه های نظامی ایالات متحده طبق راهبرد ترامپ خواهد شد و از سوی دیگر موجب می شود تا کاخ سفید با مهره های بیشتری، منافع و اهداف خود را در سوریه و در راستای افزایش امنیت رژیم صهیونیستی شکل دهد.