احتمال حمله اسرائیل به لبنان در سایه عدم تشکیل دولت

گفت و گو از عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 
دیپلماسی ایرانی – پروسه تشکیل دولت لبنان پس از انتخابات پارلمانی اخیر در این کشور هم چنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. میشل عون، رئیس جمهور لبنان در 24 مه سال جاری میلادی سعد حریری، نخست وزیر مکلف را مامور تشکیل کابینه کرد. اما با گذشت چند ماه از این دستور هنوز لبنان از وجود و فعالیت دولت جدید محروم مانده است. در سایه این مسئله دیپلماسی ایرانی برای بررسی علت و یا علل عدم تشکیل دولت در لبنان، گفت وگویی را با حسن هانی زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه ترتیب داده است که در ادامه می خوانید:

با توجه به این که نزدیک به هفت ماه از انتخابات پارلمانی لبنان گذشته، اما تاکنون دولت برد به صورت رسمی شکل نگرفته است؛ فارغ از تمام مشکلات داخلی و وزن کشی های احزاب لبنانی، در یک نگاه کلی عامل و یا عوامل عدم تشکیل کابینه آقای سعد حریری در این هفت ماه چیست؟
یقیناً در یک نگاه کلی، هم شرایط رقابت های سیاسی احزاب لبنانی و هم دخالت های بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در عدم تشکیل کابینه و دولت آقای سعد حریری نخست وزیر مکلف لبنان موثر بوده است. در این راستا از یک سو سهم خواهی ها و رفتار های جریان ۱۴ مارس برای کاهش نفوذ و سیطره جریان ۸ مارس با محوریت حزب الله لبنان در دولت آتی سبب شده تا در این هفت ماه رقابت های سیاسی داخلی مانع از تشکیل کابینه آقای حریری شود. آن هم در شرایطی که برنده انتخابات پارلمانی اخیر لبنان، جریان ۸ مارس بوده است، در نتیجه باید بیشتر اعضای کابینه از این جریان  انتخاب شود، اما اکنون جریان ۱۴ مارس با حمایت عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا به دنبال آن هستند که یا این کابینه تشکیل نشود و یا این که پست های حساس کلیدی و مهم دولت آقای حریری به جریان ۸ مارس تعلق پیدا نکند. چرا که در این صورت آن را تهدیدی علیه منافع عربستان  سعودی و ایالات متحده آمریکا در خاک لبنان می‌دانند. به خصوص که این شرایط سبب افزایش نفوذ و قدرت حزب الله به موازات آن جمهوری اسلامی ایران در این کشور خواهد شد و این تهدیدی جدی‌تر برای جریان ۱۴ مارس، ریاض و واشنگتن خواهد بود. لذا در این شرایط کارشکنی های زیادی برای عدم تشکیل کابینه آقای حریری صورت گرفته است.

اما آقای سعد حریری در مقام نخست وزیر ملکف کنونی لبنان در این شرایط باید چه رفتاری را برای برون رفت از این بن بست سیاسی داشته باشد؟
اتفاقا خود آقای سعد حریری به عنوان رئیس حزب المستقبل و بخش مهمی از جریان ۱۴ مارس، یکی از مشکلات و موانع اصلی در عدم تشکیل دولت و کابینه لبنان و درج شده است چرا که در این مدت ۷ ماه پیشنهاد های متعدد و مختلفی از طرف آقای میشل عون، رئیس جمهور لبنان و آقای نبیه بری، رئیس پارلمان این کشور برای حل و برون رفت از مشکلات سیاسی در خصوص تشکیل کابینه آتی لبنان را مطرح شده است که همگی آنها از سوی آقای سعد حریری رد شده است. این مسئله نشان از این دارد که خود آقای حریری هم بخشی از مشکلات و موانع جدی در تشکیل دولت و کابینه آتی به لبنان است، چرا که نمی‌خواهد پست‌های کلیدی و حساس کابینه خود را به جریان ۸ مارس و محور مقاومت لبنان واگذار کند.
اما در آن سو رئیس‌جمهور لبنان به رغم این که اخیرا تهدید کرده بود مساله تشکیل دولت لبنان را به پارلمان می‌برد، مذاکرات جدیدی را برای باز کردن گره تشکیل دولت جدید آغاز کرده و با نبیه بری، رئیس پارلمان و نیز آقای حریری، نخست‌وزیر مکلف دیدار کرده است. این رفتار نشنا از این دارد که میشل عوان سعی دارد بدون حاشیه و با تجریه سیاسی خود لبنان را از این مشکل عدم تشکیل دولت خارج کند. 

این شرایط چه تهدیداتی را می‌تواند برای کشور لبنان در پی داشته باشد؟
به نکته بسیار مهمی اشاره کردید. اکنون یکی از تهدیدات بالقوه لبنان به اسرائیل باز می گردد. چرا که در سایه شکست بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در جنگ دو روزه غزه، تشتت سیاسی در کابینه اش، سایه سنگین مسئله فساد برای خود و خانواده نتانیاهو و نیز احتمال انتخابات زودهنگام در اراضی اشغالی باعث شده تا او به دنبال یک محل گریز و همچنین برنامه ای برای انحراف افکار عمومی داخلی باشد، لذا این احتمال وجود دارد که به بهانه وجود تونل های محور مقاومت لبنان در نزدیکی مرزهای اسرائیل حمله ای سریع وغافل گیر کننده به لبنان انجام گیرد. در همین راستا دیروز سه شنبه شبکه پخش اسرائیلی "کان" گزارش داد که بنیامین نتانیاهو تهدید کرده است که در صورت حمله حزب‌الله به اسرائیل یا مانع‌تراشی در عملیات شناسایی تونل‌ها در مرز با لبنان، ضربه‌ای را به حزب‌الله وارد می‌کند که امکان تصور آن وجود ندارد. مضافا این که ارتش اسرائیل سه شنبه گذشته از آغاز عملیات "سپر شمال" به بهانه نابودی تونل‌های هجومی در مرزهای لبنان با اراضی اشغالی خبر داده است. لذا یقینا این شرایط نابسامان سیاسی و عدم تشکیل دولت در لبنان بستر و فضای مناسبی را شکل داده است تا اسرائیل این حمله خود را انجام دهد. از آن سوء مسائل اقتصادی و معیشتی مردم لبنان و همچنین مسئله آوارگان فلسطینی و سوریه ای هم شرایط اقتصادی و معیشتی لبنان را دشوارتر کرده است و در سایه نبود دولت عملاً این مشکلات بر زمین مانده است.

اخیراً در خبرها اعلام شد که کاخ سفید با پیشنهاد اسرائیل برای تحریم لبنان مخالفت کرده است. اگر از نگاه شما ایالات متحده آمریکا یکی از بازیگران موثر در عدم تشکیل دولت آقای حریری است این تناقض در رفتار حکایت از چه اهدافی برای واشنگتن در زمین لبنان دارد؟ 
ایالات متحده آمریکا به خوبی می‌داند که با تحریم لبنان اساسا نمی‌تواند حزب الله را محدود کند، چرا که در طول این سال‌ها حزب الله لبنان با تحریم های گسترده جهانی روبه‌رو بوده است. از طرف دیگر تحریم کشور لبنان باعث ایجاد شکاف و گسل سیاسی و دیپلماتیک میان بیروت با واشنگتن خواهد شد. لذا شخص ترامپ سعی می کند در ظاهر خود را دوست و متحد لبنان بداند و از تحریم این کشور دوری کند، اما در پشت پرده یقیناً برنامه های جدی برای عدم تشکیل دولت با صبغه جریان ۸ مارس و محور مقاومت دارد و به موازات آن سعی خواهد کرد حمایتی جدی از رژیم صهیونیستی برای حمله احتمالی به لبنان را خواهد داشته باشد، چرا که کاخ سفید با حمایت کامل از تل آویو می‌خواهد در حوزه میدانی حزب الله لبنان را تحت فشار قرار دهد تا هم از زمین سوریه و دیگر مناسبات منطقه‌ای خارج شود؛ به خصوص که اخیرا کنگره ایالات متحده از دونالد ترامپ برنامه جدی برای سیاست های کلان آمریکا را در سوریه خواستار است که یقیناً حضور حزب الله لبنان در سوریه یکی از عوامل و موانع تحقق سیاست های ترامپ در سوریه خواهد بود. 

آینده سیاسی در لبنان را در مجموع اینده سیاسی را چگونه ارزیابی می کنید؟
لبنان در سایه سال ها جنگ داخلی به این توان و درک سیاسی رسیده است که می تواند در صورت عدم حضور دولت شرایط خود را به صورت کج دار و مریز پیش ببرد، لذا اگر دولت هم ظرف چند ماه آینده شکل نگیرد، مسئله خاصی برای لبنانی ها پیش نخواهد آمد. هرچند که مشکلات بسیار زیادی به خصوص در حوزه اقتصادی و معیشتی در این کشور وجود دارد. تنها مسئله‌ای که در حال حاضر کمی نگران کننده است به تهدید حمله اسرائیل باز می‌گردد. لذا باید تلاش‌های سیاسی برای تشکیل دولت هر چه سریع تر به نتیجه برسد که اخیرا آقای میشل عون، رئیس جمهور لبنان پیشنهاد های خوبی را برای حل مشکلات کنونی لبنان مطرح کردند. حال باید دید که رقابت های سیاسی احزاب لبنانی اجازه تشکیل کابینه را در سایه پیشنهادهای آقای میشل عون خواهد داد یا خیر؟‍!