سیزدهمین بُرد انتخاباتی اردوغان و حزبش

نویسنده: صابر گل عنبری، کارشناس مسائل خاورمیانه

 

24 ژوئن در ترکیه روزی تاریخی بود. 87 درصد واجدین شرایط رای در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی شرکت کردند. همچنان که در یادداشت قبلی پیش بینی شد، هم رجب طیب اردوغان در دور اول انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد و هم ائتلاف ملت (یا جمهور) متشکل از حزب عدالت و توسعه و حرکت ملی توانست حائز اکثریت مطلق کرسی های پارلمان شود.

با این پیروزی، حزب عدالت و توسعه 13 امین انتخابات ترکیه و اولین انتخابات پس از تبدیل نظام سیاسی به ریاست جمهوری را نیز بُرد. انتخابات امروز حساس ترین و پیروزی امروز نیز مهم ترین در طول 16 سال گذشته برای آک پارتی بود. در این دوره اپوزیسیون ترکیه نهایت تلاش خود را کرد تا اردوغان، عدالت و توسعه و ائتلاف ملت (یا جمهور) را زمین زند، اما موفق نشد.

برگ برنده اصلی اردوغان و حزبش در این انتخابات نیز باز اقتصاد و توسعه چشمگیری است که ترکیه در طول 16 سال حکمرانی عدالت و توسعه تجربه کرده است. 

 بر اساس نتایج اولیه و پس از شمارش 98 درصد آرای انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی، اردوغان توانسته است با کسب 52.38 درصد آرا رئیس جمهور ترکیه بماند. آرای اردوغان در این انتخابات در مقایسه با نتایج همه پرسی قانون اساسی ترکیه در 2017 حدود یک درصد رشد داشته است. همچنین ائتلاف ملت توانسته است 53.62 درصد آرا یعنی 342 کرسی پارلمان از 600 کرسی را تصاحب کند و اکثریت مطلق پارلمان را به دست آورد. 293 نماینده از حزب عدالت و توسعه و 49 نماینده از حزب حرکت ملی. 

ائتلاف امت متشکل از حزب جمهوری خواه خلق و حزب خوب و حزب سعادت 34.05 درصد آرا را کسب کرده و در مجموع 191 نماینده به مجلس فرستاد. 146 نماینده از حزب جمهوری خواه خلق و 44 نماینده از حزب خوب. حزب سعادت نتوانست نماینده ای به مجلس بفرستد. 

 

1ـ همچنان که در یادداشت قبلی نیز گفته شد، سلطه مطلق آک پارتی به تنهایی بر پارلمان ترکیه پایان یافت و این حزب 293 کرسی را کسب کرد و 8 کرسی تا تصاحب اکثریت مطلق کم داشت.

2ـ نتیجه اکتسابی حزب عدالت و توسعه در این دوره از انتخابات پارلمانی کمتر از دوره قبل در نوامبر 2015 بود. در این دوره 42.49 درصد آرا و در دوره قبل 49.48 درصد را کسب کرد. البته نسبت به سال 2014 حدود 3 درصد بیشتر است. 

3ـ ده درصد از آرای 52 درصدی اردوغان از آن حرکت ملی است. مجموع آرای اکتسابی ائتلاف ملت در انتخابات پارلمانی 53.62 درصد است که 42.49 درصد آن مربوط به حزب عدالت و توسعه و 11.13 درصد بقیه از آن حرکت ملی است. این نتیجه نشان می دهد که اردوغان بدون حمایت حرکت ملی به رهبری دولت باغچلی نمی توانست رئیس جمهور شود و حزب عدالت و توسعه نیز بدون ائتلاف با این حزب نمی توانست حائز اکثریت مطلق پارلمان شود. 

4ـ حزب دموکراتیک خلق ها موفق شد از حد نصاب ده درصدی عبور کند و 11.62 درصد آرا را کسب کرد. این حزب نتیجه بهتری از انتخابات نوامبر 2015 به دست آورد و صاحب 67 کرسی شد و 8 کرسی را به مجموع کرسی های خود افزود. 

5ـ نتیجه ای که صلاح الدین دمرتاش نامزد حزب دموکراتیک خلق ها در انتخابات ریاست جمهوری کسب کرد 8.31 درصد بود که 3 درصد کم تر از نتیجه اکتسابی حزبش هـ.د.پ در انتخابات پارلمانی است. احتمالا تعداد قابل توجهی از ترک های چپگرای هوادار این حزب به صلاح الدین دمرتاش رای نداده اند. 

6ـ حزب جمهوری خواه خلق نیز در این دوره از انتخابات ریزش داشته است و نتیجه اکتسابی آن 22.67 درصد بود که در مقایسه با دو دوره قبل حدود 3 درصد کمتر است. آرای اکتسابی محرم اینجه نامزد این حزب در انتخابات ریاست جمهوری 30.79 درصداست که حدود 7 درصد بیشتر از نتیجه حزبش درانتخابات پارلمانی است.

7ـ حزب خوب به رهبری مرال آکشنر که از حزب حرکت ملی انشقاق یافت، توانست 10.01 درصد آرا را کسب کند وحائز 44 کرسی شد.

 

سه نکته: 

1ـ با توجه به این که اردوغان پیروزی اش در انتخابات ریاست جمهوری را مدیون ائتلاف با ملی گرایان است و حزبش در قالب ائتلاف با آن ها توانسته است اکثریت مطلق پارلمان را به دست آورد، حزب عدالت و توسعه در دوره پنج ساله آینده برای پیشبرد طرح ها و برنامه های خود نیازمند همکاری تنگاتنگ حرکت ملی است. از این رو، اگر اردوغان بخواهد روند صلح با کُردها را احیا کند، نمی تواند ملاحظات و شروط این حزب را نادیده بگیرد. 

2ـ به احتمال زیاد اردوغان در 5 سال آینده تلاش خواهد کرد با تامین خواسته های جوانان بتواند در انتخابات 2023 سلطه مطلق بر پارلمان را به حزبش بازگرداند. 

3ـ این انتخابات به دوران انتقالی در ترکیه پس از همه پرسی قانون اساسی پایان داد واین کشور  طی5 سال آینده در سایه ثبات سیاسی به جهش اقتصادی خود ادامه خواهد داد وگام های بلندتری تا تحقق اهداف برنامه 2023 برخواهد داشت.