بازگشت خطرناک قطر به سوریه

دیپلماسی ایرانی: منابع آگاه در دوحه اعلام کردند که توافق نظامی اخیری که میان قطر با ترکیه منعقد شده سرپوشی برای بازگشت دوباره قطر به عرصه بازی سوریه از طرف شمالی این کشور فراهم می کند، به این ترتیب قطر تلاش های تازه خود را برای آموزش و حمایت مالی و تسلیحاتی از گروه های اسلامی تندرو در سوریه از سر خواهد گرفت. البته قطر در ابتدای آغاز بحران سوریه نیز مشابه این حمایت ها را از گروه های تندروی سوری می کرد. اما بعد از این که طرح های آن در سوریه یکی پس از دیگری شکست خوردند، از عرصه سیاسی سوریه کنار گذاشته شد. اکنون با توافق تازه ای که میان قطر و ترکیه حاصل شده، قطر قصد دارد مجددا به عرصه سیاسی سوریه باز گردد و چه بسا این بار تندتر از گذشته در این عرصه ظاهر شود.

منابع آگاه به روزنامه العرب، چاپ لندن گزارش دادند که توافق ترکیه و قطر به قطری ها اجازه می دهد که کارشناسان خود را در کنار کارشناسان ترک به شمال سوریه گسیل بدارند و کار آموزش "نیروهای داوطلب مردمی سنی" که متشکل از نیروهای مسلح سوری و خارجی هایی است که از طریق ترکیه وارد اراضی سوریه شده اند را آغاز کنند. علاوه بر آن این توافق می تواند سرپوشی برای پروازهای نظامی قطر علیه سوریه از طریق ترکیه ایجاد کند. قطر قصد دارد کار جابه جایی سلاح از طریق ترکیه برای نظامیان مخالف سوری را از سر بگیرد.

پیش بینی می شود برای این ورود خصمانه به خاک سوریه صدها نیروی نظامی ترک در کنار نیروهای قطری فعال شوند. دوحه می گوید این تبادلات نظامی در چارچوب توافقات دفاعی شورای همکاری خلیج فارس صورت خواهد گرفت.

قطر و ترکیه در تاسیس "جبهه شامیه" نیز با هم همکاری داشتند. این جبهه سه جنبش مسلح "حرکت نور الدین زنکی"، "جیش المجاهدین" و "کتیبه التوحید" را در خود جای داده است. این مجموعه های افراطی را "نیروهای داوطلب مردمی سنی" نام نهاده اند که برخی از آنها با اخوان المسلمین و برخی دیگر با سلفی ها ارتباط دارند و متمایل به آنها هستند.

ترکیه اخیرا تحرکاتی را برای ایجاد یک پیمان سنی برای مواجه با نفوذ ایران در منطقه آغاز کرد اما بعد از آن که مشخص شد که می خواهد طرح اخوانی خود را در منطقه جامه عمل بپوشاند، شکست خورد و اعتماد کشورهای عربی را از دست داد.

تعداد نیروهای مسلح "جبهه شامیه" نزدیک به 25 هزار نفر تخمین زده می شود که نزدیک به سه هزار نفر آنها از جنبش "حزم" هستند که مورد حمایت امریکا و عربستان قرار دارند، آنها اخیرا بعد از شکست در برابر جبهه النصره اعلام کردند که به "جبهه شامیه" ملحق می شوند.

عمده حضور جبهه شامیه در ادلب و حلب است که جنبش "احرار شام" نیز به آنها پیوسته است. جنبش احرار شام نیز زیر نظر قطر و ترکیه فعالیت می کنند و در استان های مختلف سوریه حضور دارند.

علی رغم این که قطر از هر گونه اظهار نظری در این زمینه خودداری می کند اما گزارش های متعددی وجود دارد که نشان می دهد دوحه با این شبکه ها ارتباطات مستقیم دارد از جمله آزادی گروگان ها که آخرین آنها آزادی گروگان های لبنانی، فیجیایی و گروگان امریکایی بود که با وساطت قطر انجام شد.

کمیسیون پارلمانی ترکیه چند روز پیش توافق نظامی میان ترکیه و قطر را که به دو کشور اجازه می دهد در صورت لزوم نیروهای مشترک نظامی به کشورهای یکدیگر گسیل بدارند، تصویب کرد.

برات جونقار، رئیس کمیسیون امور خارجی در پارلمان ترکیه در این باره گفت: «این توافق کار تبادل اطلاعاتی و عملیاتی نیروهای آموزشی را تسهیل می کند و سبب گسترش صنایع نظامی با امکانات مورد نظر دو طرف می شود. همچنین اجازه می دهد که دو طرف در صورت لزوم مانورهای مشترک نظامی انجام دهند.»

در ماه دسامبر گذشته شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر به ترکیه رفته بود و ضمن دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه توافقات مختلفی را امضا کرده بود که از بارزترین آنها تاسیس شورای همکاری دو جانبه استراتژیک بود.

کارشناسان نظامی بر این اعتقادند که آنکارا و دوحه قصد دارند در هر گونه عملیات نظامی علیه داعش در سوریه گوی سبقت را از دیگران بربایند و نزد واشنگتن این گونه وانمود کنند که تنها آنها هستند که می توانند گروه های شبه نظامی را در سوریه برای مواجهه با داعش آماده کنند و کاری شبیه نیروهای داوطلب مردمی مورد حمایت ایران انجام دهند یا همان نقش نیروی پیش مرگ کردستان در کوبانی را بر عهده بگیرند. به ویژه که ایالات متحده به نیروهای سوری مخالف حکومت سوریه اهمیت نمی دهد و اکثر آنها را متهم به فعالیت زیر پرچم داعش می کند. در عین حال امریکا با هر گونه ورود نیروی نظامی از سوی خود به سوریه نیز مخالف است.

از سوی دیگر ارتباطات قطر فقط محدود به حمایت از جبهه شام و احرار شام نیست. گزارش های رویترز حاکی از آن است که از چند روز پیش دوحه کانال های ارتباطاتی تازه ای را با جبهه النصره برقرار کرده و با فرماندهان این جبهه به مذاکره پرداخته و به آنها وعده داده است در صورت قطع ارتباطاتشان با القاعده حاضر به حمایت از آن خواهد بود. هدف دوحه از این کار حمایت از جبهه النصره برای مبارزه با داعش است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11