حذف ایران از این معادله ممکن نیست

دیپلماسی ایرانی: پیام نشست رم این بود که امریکایی ها و اروپایی ها برای سرنگونی بشار اسد نمی جنگند و آنها به دنبال راه حل روسی هستند. همان راه حلی که بنیان و اساس آن در نشست ژنو گذاشته شد. در آن نشست روس ها تعهد دادند که برای بقای نظام دمشق نجنگند بلکه برای رفتن تدریجی بشار اسد از قدرت و اعمال اصلاحات جدید در این کشور به صورت تدریجی، کمک کنند.

در حال حاضر به نمایندگان ائتلاف ملی فشارهای بی امانی وارد می شود که برای مذاکره با بشار اسد وارد گفت وگوهای جدی با او شوند تا دولت انتقالی ای تشکیل شود که در آن بشار اسد رئیس جمهوری سوریه باقی بماند و خود ریاست اصلاحات را بر عهده بگیرد. در حال حاضر غربی ها ادامه کمک های مالی و نظامی و سیاسی را مشروط به قبول این طرح دانسته اند و تهدید کرده اند که در صورتی که مخالفان این طرح را نپذیرند از معادلات جاری در سوریه حذف خواهند شد.

این طرحی است که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا در جریان ملاقاتشان در برلین که چند روز پیش انجام شد، بر سر آن به توافق رسیدند. پیش از این واشنگتن با ارسال سیگنال های روشن به طور تلویحی اعلام کرده بود که پرونده سوریه را به مسکو واگذار کرده است. امریکا امیدوار است که بدین ترتیب همانند یمن بتواند با روس ها به یک راه حل توافقی برسد. در آن طرح امریکا پرونده را به طور کامل به شورای همکاری خلیج فارس سپرد و به همراه روس ها از طرح آنها حمایت کرد که در نتیجه جلوی درگیری های سیاسی و تاریخی در این کشور گرفته شد و انتقال قدرت بدون خونریزی انجام شد.

مخالفان سوری در ابتدا نمی خواستند که در اجلاس رم شرکت کنند اما تحت فشار غربی ها به خصوص امریکایی ها پذیرفتند که کوتاه بیایند و در این اجلاس شرکت کردند. هدف اصلی آنها از شرکت در این اجلاس قبل از هر چیز این بود که از شکاف و دو دستگی بیشتر در میان خود جلوگیری کنند، برای همین پذیرفتند که واقعیت را بپذیرند و پیشنهادهای مشترک روسیه و امریکا را قبول کنند اما برای رساندن همین پیام نیز کری اصرار داشت خود شخصا در رم حضور داشته باشد.

این در حالی است که سوری ها نیز دست با مانور سیاسی زدند. ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه از مسکو اعلام کرد که دولت متبوعش حاضر است با مسلحان سوری مذاکره کند به شرطی که بپذیرند سلاح های خود را زمین بگذارند. در این میان امریکایی ها از طرف روسی پرسیده اند که اسد تا چه اندازه به مذاکره ای که وعده داده جدی است و از روسیه خواستند که از حکومت سوریه بخواهد که اقدامات عملی انجام دهد. چرا که می خواهند ببینند که اگر واقعا اسد در مذاکره جدی است دستورالعمل مذاکرات استانبول را تغییر دهند و برای ریاست حکومت انتقالی اقدام کنند. واشنگتن اصرار دارد که شخصیت معتدلی انتخاب شود که گفت وگو را بپذیرد و حتما به نتیجه برساند. در غیر این صورت امریکایی ها فکر تشکیل دولت انتقالی را کلا لغو خواهند کرد و تا قبول مذاکرات با دمشق و تبلور تشکیل حکومت مشترک میان طرفداران اسد با مخالفان منتظر خواهد ماند.

اما این سناریوی خوش آب و رنگ که امریکایی ها و روس ها بر سر آن توافق کرده اند نیاز به عوامل بسیاری برای موفقیت دارد. اعتماد دو طرف از بین رفته است و برای این که بتوان این اعتماد از دست رفته را احیا کرد، نیاز به زمان است. شاید بر مقوله زمان روس ها بپذیرند که شرط بندی تازه ای انجام دهند، شاید مسکو بخواهد تا پایان دوران ریاست جمهوری اسد صبر کند و نخواهد تا آن موقع مذاکرات به نتیجه برسد، شاید آن موقع بپذیرد که حمایت خود از هم پیمانش را تغییر دهد.

واقعیت این است که روسیه به هیچ وجه اجازه نخواهد داد که سناریوی یمن در سوریه تکرار شود. جنگ جاری در سوریه ویرانی های بسیاری به جای گذاشته و افراد بسیاری را به کشتن داده و انفجار اقتصادی به وجود آورده است اما هر دو طرف درگیری حاضر نیستند که به سناریویی شبیه سناریوی یمن تن دهند.

در این میان یک بازیگر مهم و اصلی وجود دارد که بسیار تعیین کننده و سرنوشت ساز است، ایران که همه گونه حمایتی را از اسد و نظام او به عمل آورده است. ایران می خواهد که راه حل سوری در مذاکرات کامل با غرب حاصل شود و هیچ کدام از طرف های مصر و ترکی نیز نقشی در آن نداشته باشند. قطعا امریکایی ها و روس ها نمی توانند که ایران را از این معادله کنار بگذارند.

منبع: الحیات