بی‌طرفی اغلب در چارچوب ژئوپلیتیک خاورمیانه حول محور قدرت و کنترل می‌چرخد تا صلح. تصمیم پادشاهی برای بی‌طرف ماندن، یک قمار استراتژیک با هدف تقویت نقش آن به عنوان یک کارگزار قدرت منطقه‌ای است.
ادامه مطلب
سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این نظم در حال تکوین، الگوهای سنتی دیپلماسی انرژی دیگر پاسخ‌گو نیستند؛ آنچه در حال ظهور است، دیپلماسی چندلایه انرژی است: ترکیبی از گفت‌وگوهای رسمی، مشارکت‌های منطقه‌ای، تعاملات بین شرکتی، و بازیگری نهادهای مالی و اقلیمی. پرسش اینجاست: ایران، با انبوهی از فرصت‌های طبیعی و چالش‌های ساختاری، چه جایگاهی در این نظم نوین دارد؟
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: فرآیند تهاجم اسرائیل و امریکا به ایران نه‌تنها برای سیاستگذاران و فرماندهان نظامی و امنیتی ایران درس‌های کم‌نظیری داشته، بلکه برای سیاستگذاران راهبردی دیگر بازیگران به‌ویژه قدرت‌های شرقی سرشار از درس آموزی است.
ادامه مطلب
کیومرث اشتریان می نویسد: جنگ ۱۲روزه زمینه‌ای برای بازاندیشی و تحلیل امنیتی مسئله نفوذ است. نیروهای امنیتی کشورها در جنگی بی‌پایان‌اند که از چشم همگان پنهان است. این مبارزه وجوه گوناگونی دارد که از تخلیه تئوریک و تضعیف نیروی انسانی تا نفوذ و عملیات را در بر می‌گیرد. سرمنشأ این مبارزه فکری می‌تواند تئوریسین‌هایی باشد که آشکار و نهان در خدمت دولت‌های خود قرار دارند. ما نمی‌دانیم چه می‌کنند و چگونه کارزار می‌کنند، اما از روی نشانه‌ها می‌توان ابعاد بازی‌های آنها را تا حدودی درک کرد.
ادامه مطلب
توافقات فعلی بین ایران و دو قدرت بزرگ حامی آن، مسلماً بیشتر به نفع خودشان است تا تهران. روسیه در ازای وعده‌های مبهم حمایت نظامی، به فناوری نظامی ایران دسترسی پیدا کرده، در حالی که چین نفت ارزان ایران را دریافت کرده است که فروش آن، بدون نیاز به انجام کار دیگری توسط پکن، یک شریان اقتصادی برای تهران فراهم می‌کند
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: سینمای جنگی و حتی سینمای استراتژیک ایران فاصله‌ای آشکار با بازنمایی این اقتدار و قهرمانان گمنام دارد. تاکنون هیچ فیلم جریان‌ساز و تاثیرگذاری که عملیات‌های نمادین موشکی یا زندگی دانشمندان امنیتی را به‌شکل دراماتیک و الهام‌بخش روایت کند، ساخته نشده است.
ادامه مطلب
امیرحسین عسگری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این نوشتار قصد بر آن است تا علاوه بر نگاهی به آنچه رخ داد از منظر روابط بین‌المللی بدان بنگریم و در نهایت با استناد به ادله موجود و شرایط جدید، راهبردی را برای ایران تعیین کنیم تا بتوانیم به تعیین خسارات وارده و محکوم کردن مقامات اسرائیلی در محاکم بین المللی بپردازیم.
ادامه مطلب
اسفندیار خدایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به شرایطی که حمله اسرائیل و آمریکا ایجاد کرده، یعنی آشی که نتانیاهو و ترامپ برای ما پخته‌اند، حصول توافق در این فرصت کوتاه، خیلی سخت به نظر می‌رسد.
ادامه مطلب
محمد مونسان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حمله مستقیم اسرائیل و آمریکا به خاک ایران به‌وضوح از «عدم بازدارندگی» در برابر ابرقدرت‌ها نشان داشت. علت اصلی این عدم بازدارندگی، «سه تابوی خودخواسته» و سه اشتباه فاحش خودخواسته ایران در تعریف «بازدارندگی» در دکترین دفاعی ایران بوده است: محدودیت برد موشک‌ها و عدم نصب موشک روی ناوها و زیردریایی‌ها (به دلیل عدم وجود الزام دسترسی به سرزمین اصلی دشمن) و عدم برخورداری از سلاح‌های تاکتیکی هسته‌ای.
ادامه مطلب
محمدصادق کلبادی می نویسد: یکی از خصایص ریشه‌دار در سیرت جمعی ما ایرانیان، شتاب‌زدگی در تحصیل نتیجه از طریق قهر و فشار است؛ امری که مرحوم مهندس بازرگان در مقاله سازگاری ایرانی تحت مفهوم «فرهنگ زور و زود» به آن پرداخت.
ادامه مطلب
محسن پاک آیین می نویسد: آنچه برای منافع ملی ایران اهمیت دارد این است که با غلبه گفتمان صلح بر گفتمان جنگ در قفقاز،موضوع تغییر مرزهای بین المللی از جمله مرز ایران با ارمنستان که مربوط به دوره جنگ قره باغ بوده،منتفی شده و جمهوری اسلامی ایران در عین حفظ آمادگی برای حفظ مرزهای خود باید از فضای صلح آمیز قفقاز برای ایجاد فرصت های همکاری با ارمنستان و آذربایجان استفاده کند.
ادامه مطلب
ایالات متحده با پیشنهاد جاه‌طلبانه خود برای کریدور زنگزور—یک گذرگاه استراتژیک ۴۳کیلومتری در استان سیونیک ارمنستان—خود را به قلب یک بازی پرمخاطره سیاسی و اقتصادی کشانده که می‌تواند ساختار انرژی اوراسیا را دگرگون کند. هدف آمریکا، شکستن بن‌بست‌های دیرینه، تنوع‌بخشی به منابع انرژی اروپا خارج از چتر روسیه و مقابله با نفوذ روزافزون مسکو، پکن و تهران در این منطقه حساس است
ادامه مطلب
دکتر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران، و محسن بهاروند، سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در بریتانیا، در یادداشتی مشترک که در روزنامه انگلیسی گاردین منتشر شد، از طرحی تازه با عنوان «مناره» برای آینده برنامه اتمی در خاورمیانه رونمایی کردند. آنها در این یادداشت به تشریح ابعاد این ابتکار جدید پرداختند که هدف آن، ارائه یک چارچوب متفاوت برای برخورد با مسائل هسته‌ای در منطقه و جایگزینی منازعه با همکاری و اعتمادسازی است.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: شرایط برای دستیابی به توافقنامه صلحی پایدار میان آذربایجان و ارمنستان بیش از هر زمان دیگری اکنون فراهم شده است و دو کشور هیچ‌گاه تا این اندازه به امضای یک توافقنامه صلح نزدیک نبوده‌اند.
ادامه مطلب
هرچند گروه‌های همسو با ایران در عراق، در زمان جنگ ۱۲ روزه تا حد زیادی بی‌طرف ماندند ولی این ملاحظه‌کاری عملگرایانه موجب توقف رقابت فزاینده بین امریکا و ایران بر سر آسمان عراق و شراکت اقتصادی با این کشور و دیگر عرصه‌های حیاتی نشد.
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: قفقاز جنوبی در آستانه تغییرات بنیادین ژئوپلیتیکی، بار دیگر در مرکز توجه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار گرفته است. جمهوری آذربایجان با اتخاذ سیاست‌هایی که در نگاه نخست نشانه‌ای از جسارت راهبردی‌اند، اما در عمق خود سایه خطاهای تکراری گذشته را حمل می‌کنند، امروز در مدار الگویی حرکت می‌کند که پیش‌تر توسط کی‌یف آزموده شد، الگویی که محصول آن نه استقلال راهبردی، بلکه ورود به منطقه پرتنش‌ِ بحران و بی‌ثباتی مزمن بود.
ادامه مطلب
سیدجلال دهقانی فیروزآبادی می گوید: بازبینی راهبرد هسته‌ای ضرورتا به معنای تغییر دکترین هسته‌ای و نظامی‌کردن برنامه اتمی کشور و ساخت بمب نیست. بازبینی راهبرد هسته‌ای می‌تواند در قالب همین چند گامی که عنوان کردم معنا پیدا کند؛ یعنی کاهش همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تداوم و تقویت ابهام هسته‌ای و در نهایت، تعلیق عضویت و خروج از ان‌پی‌تی. البته نهایتا بازبینی راهبرد هسته‌ای می‌تواند تغییر دکترین هسته‌ای به معنای نظامی‌شدن و ساخت بمب باشد، اما همان‌طور که گفتم و دوباره تأکید می‌کنم، این امر مستلزم نهایت دقت و سنجش تمام عواقب و تبعات آن است. اینجا باید تصمیم‌گیرندگان هزینه و فایده این اقدام را بررسی کنند.
ادامه مطلب
شکست مذاکرات آتش‌بس غزه و محدودیت‌های همکاری ایران با آژانس، همراه با عدم پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای، خطر تشدید تنش‌ها را افزایش داده است. با این حال، اندیشکده کارنگی و سیاست خارجی اروپا بر این باورند که تمایل اروپا، چین و برخی کشورهای عربی به ویژه قطر، عمان و عربستان سعودی به دیپلماسی، احتمال سناریوی بن‌بست یا دیپلماسی محدود را محتمل‌تر از جنگ تمام‌عیار می‌کند.
ادامه مطلب
سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ابتدا خلاصه‌ای از وضعیت کره شمالی و لیبی را که به هوش مصنوعی ارائه شده بود، مرور می‌کنبم و سپس، نتایج تحلیلی و پیشنهادی هوش مصنوعی را بدون دخل و تصرف بازگو خواهیم کرد.
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: مسئله مهاجران افغانستانی و اخراج آنها یکی از مسائلی است که بلافاصله بعد از جنگ ۱۲روزه و به موازات آن به رأس موضوعات مورد توجه افکار عمومی ارتقا یافت. البته این مشغله‌ای جدید نیست و به‌ویژه بعد از اوج‌گرفتن شمار مهاجران در دولت سیزدهم، در زمره دغدغه‌های عمده افکار عمومی قرار گرفت.
ادامه مطلب
نکته مهم در سخنان سخنگوی وزارت خارجه آن است که به‌جای بازگشت یک‌باره به تعهدات پیشین، قرار است همکاری با آژانس ذیل یک «شیوه‌نامه جدید» صورت گیرد. این رویکرد نشان می‌دهد ایران به دنبال آن است تا با طراحی یک مدل بومی‌شده از همکاری، تضاد میان مصوبات داخلی، انتظارات بین‌المللی و الزامات فنی را مدیریت کند. این شیوه‌نامه احتمالاً دامنه بازرسی‌ها و نحوه تبادل اطلاعات را به‌صورت محدود و کنترل‌شده تعریف خواهد کرد تا هم نگرانی‌های آژانس تا حدی برطرف شود و هم الزامات قانونی داخلی رعایت گردد.
ادامه مطلب
کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مکانیسم ماشه نه پایان راه، بلکه نقطه‌ای است برای بازتعریف استراتژی‌ها و ساختن آینده‌ای پایدارتر و مقتدرانه‌تر برای ایران در منظومه پیچیده خاورمیانه.
ادامه مطلب
محمد بیدگلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: وفاق به معنای تقسیم قدرت بین جناح‌های مختلف سیاسی نیست، وفاق یعنی همبستگی و انسجام ملت با حاکمیت و ما نباید این دوگانگی و شکاف را داشته باشیم. مقام معظم رهبری بارها تاکید کرده‌اند که اجازه ندهیم جامعه ما دچار دوقطبی شود و نظام و مردم را جدای از یکدیگر بدانیم؛ مردم و نظام را باید یکپارچه ببینیم و این مصداق اصلی وفاق است، که به نظر می‌رسد در شرایط کنونی کشور تحقق این امر بسیار ضرورت دارد.
ادامه مطلب
غلامرضا نظربلند می نویسد: بدون متوسل‌شدن به حرکات تصنعی و صرفا با رجوع به روش‌های دیپلماتیک و استفاده از اصول حرفه‌ای مذاکره، نقاط واگرایی اسرائیل با آمریکا در موارد و موضوعاتی که از جمله در بالا به آن اشاره شد را احصا کنیم و به طریق مقتضی در مذاکره احتمالی با طرف آمریکایی مورد کارسازی قرار دهیم. این می‌تواند به شمول هشدار و انذار به آن طرف و گوشزدکردن خطرات همراهی با رژیم، حداقل در موارد مورد نظر باشد.
ادامه مطلب
زیاده‌خواهی اروپا در طرح موضوعات موشکی و منطقه‌ای، همراه با تهدید به مکانیسم ماشه، مذاکرات هسته‌ای را به سمت شکست هدایت می‌کند. ایران بارها بر تمرکز مذاکرات بر مسائل هسته‌ای و لزوم تضمین‌های امنیتی تأکید کرده است. نادیده گرفتن این شروط و اصرار بر خواسته‌های غیرواقعی، نشان‌دهنده فقدان اراده واقعی اروپا برای دیپلماسی است. بدون تغییر رویکرد، مذاکرات استانبول و تلاش‌های دیپلماتیک آینده در معرض خطر جدی قرار دارند.
ادامه مطلب
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ما به عنوان ایران پس از جنگ تحمیلی اسرائیل علیه ایران و روشن شدن ظرفیت های خود، هیچ راه حلی نداریم جز اینکه از سیاست سلبی دور شویم و به سیاست ایجابی رو آوریم.
ادامه مطلب
سخنگوی وزارت خارجه ایران ضمن هشدار به غرب درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه، گفت: قرار است با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی که الزام‌آور است، شیوه‌نامه تازه‌ای را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعریف کنیم تا ببینیم چگونه می‌توانیم همکاری‌ها را ادامه دهیم. نشست خبری هفتگی «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با رسانه‌های داخلی و خارجی برگزار شد.
ادامه مطلب
محمد کرمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: وضعیت پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران در مرحله‌ای از «آتش‌بس فعال» قرار دارد که با خطر تشدید درگیری‌های مقطعی یا نیابتی همراه است. بازسازی استراتژیک دو طرف، به‌ویژه در حوزه نظامی (تقویت توان موشکی ایران و مدرنیزاسیون دفاعی اسرائیل) نشان می‌دهد که هیچ یک به دنبال بازگشت به وضعیت پیشاجنگ نیستند، بلکه در حال تثبیت بازدارندگی برای مذاکره از موضع قدرت هستند.
ادامه مطلب
پس از حمله هماهنگ اسرائیل و ایالات متحده به خاک ایران در ژوئن ۲۰۲۵ و پاسخ موشکی کوبنده جمهوری اسلامی، منطقه در وضعیت پساجنگی قرار گرفته که به‌طور بالقوه می‌تواند نظم ژئوپلیتیک قفقاز را بازتعریف کند. در این فضا، تحرکات دیپلماتیک کشورهای منطقه، به‌ویژه جمهوری آذربایجان، از جهات مختلف قابل‌توجه است. در این میان، تماس تلفنی اخیر بین «حکمت حاجی‌اف» دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان با معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، حاکی از نوعی موازنه‌سازی میان مواضع باکو در برابر تحولات منطقه‌ای است. جمهوری آذربایجان ضمن تسلیت و محکوم‌کردن تجاوز اسرائیل به خاک ایران، بر اجرای توافقات میان رؤسای جمهور دو کشور و تسهیل سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به باکو تأکید کرده است.
ادامه مطلب
محمد مونسان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ایران همیشه در طول تاریخ سعی داشته روابط حسنه خود با اروپا را حفظ کند ولی همیشه اروپایی‌ها علیه ایران توطئه و دشمنی کرده‌اند؛ از جنگ جهانی اول و دوم و اشغال ایران تا جنگ ایران و عراق، تا همین امروز در جنگ ۱۲ روزه و جریانات پس از آن. این دشمنی یک‌طرفه و بی‌دلیل بالاخره یک جایی باید تعیین تکلیف و مقابله به مثل شود.
ادامه مطلب