محسن هاشمی رفسنجانی می نویسد: اینکه بگوییم ایران در یکی از پیچیدهترین دورههای معاصر خود قرار گرفته است، گزارهای اغراقآمیز نیست. دههها انباشت مسائل و بیتوجهی به نیازهای واقعی جامعه، امروز ما را با گرههایی روبهرو کرده است که دیگر با روشهای کهنه یا مدیران بیابتکار گشوده نمیشوند.
ادامه مطلب
علی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: فعالسازی مکانیسم ماشه، صفحه شطرنج روابط ایران و اروپا را به کلی تغییر داده است. این رابطه اکنون در تاریکترین و پیچیدهترین مرحله خود در دهههای اخیر قرار دارد. آینده این رابطه نه تنها به اقدامات و عکسالعملهای تهران و بروکسل، بلکه به تحولات گستردهتری مانند نتیجه انتخابات آینده در آمریکا، تحولات امنیتی در خاورمیانه و همچنین تحولات داخلی در ایران وابسته است. با این حال، یک واقعیت غیرقابل انکار است: اروپا و ایران به عنوان همسایگان ژئوپلیتیکی، ناگزیر از همزیستی در یک جهان پرآشوب هستند.
ادامه مطلب
حافظ حاجی کریم جباری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: چین و روسیه فعلا به «حمایت (یا روابط) تاکتیکی و گزینشی» خود از ایران ادامه میدهند و این رابطه و حمایت در حوزههایی خواهد بود که منافع آنها اقتضا میکند و بیش از این در کنار ایران نمیایستند.
ادامه مطلب
رسول عبدالهیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: با توجه به مجموعه شرایط موجود میتوان گفت که احتمال وقوع جنگ مستقیم جدید میان ایران و آمریکا و اسرائیل در کوتاهمدت پایین است.
ادامه مطلب
غلامرضا نظربلند می نویسد: برجام هم به سر آمد و فرجام بدی به دنبال آورد. در این بدفرجامی همه دستاندرکاران بازیگری کردند و نقش آفریدند. برجام نه یکشبه خلق شد و نه زادروز او ۱۰ سال پیش در چنین موقعی بود. اگر نگوییم برجام روزی چشم به جهان گشود که برنامه هستهای ایران کلید زده شد، عمری کوتاهتر از بیستوچند سال هم نمیتوان برای آن قائل شد.
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: بعد از انجام اسنپبک، یک سؤال مهم این است که آیا چین و روسیه میتوانند کمک مؤثری به ایران برای کاهش اثرات بازگشت قطعنامهها بکنند یا خیر. در سه زمینه در تئوری امکان چنین کمکی وجود دارد ۱- اجرانشدن شش قطعنامه اعادهشده، ۲- ایجاد مانع و اخلال در کار کمیته تحریم ۱۷۳۸ و پنل کارشناسی ۱۹۲۹ و ۳- جلوگیری از انجام اقدامات جدید از سوی شورای امنیت علیه ایران. توضیحاتی در این سه مورد به شرح زیر قابل ذکر است:
ادامه مطلب
سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: تحریمها ایران را در وضعیت دوگانهای قرار دادهاند: از یک سو مانع بهرهبرداری کامل از ظرفیتهای انرژی کشور شدهاند و از سوی دیگر، انگیزهای تازه برای نوآوری و بازآفرینی فراهم کردهاند.
ادامه مطلب
بازگشت رسمی قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران در ساعت ۳:۳۰ بامداد دیروز یکشنبه، نقطه آغاز یک مرحله تازه در تقابل حقوقی و دیپلماتیک میان تهران و غرب است. از یکسو، ایالات متحده و تروئیکای اروپایی با تاکید بر فعالسازی مکانیسم اسنپبک، مدعی هستند تمامی تحریمهای تعلیقشده شورای امنیت دوباره برقرار شده و ایران موظف به اجرای کامل آنهاست. در سوی دیگر اما، ایران به همراه روسیه و چین این اقدام را فاقد وجاهت حقوقی میدانند و معتقدند روند بازگشت تحریمها ناقض نص صریح قطعنامه ۲۲۳۱ و تعهدات برجامی غرب است.
ادامه مطلب
از ساعت سه و نیم صبح دیروز یکشنبه، مکانیسم «اسنپبک» رسما اجرا و تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران دوباره احیا شد؛ اقدامی که عملا مرگ رسمی توافق جامع اقدام مشترک (برجام) را رقم زد. این تحریمها شامل ممنوعیتهای جهانی بر تسلیحات، تجهیزات هستهای، بانکها و بیمهها هستند و شرکتها، سازمانها و افراد مرتبط با برنامه هستهای و موشکی ایران را هدف میگیرند. علاوه بر این، تحریمها محدودیتهای سختگیرانهای بر داراییها، سفر و تراکنشهای مالی مرتبط با برنامههای هستهای و موشکی ایران اعمال میکنند. اتحادیه اروپا و ایالات متحده نیز تحریمهای جداگانه خود را حفظ کردهاند و بازگرداندن کامل تحریمها وابسته به تصویب قوانین داخلی اعضای سازمان ملل است.
ادامه مطلب
پرهام مداح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: سخنرانی ترامپ را میتوان مصداقی بارز از «نارسیسیسم سیاسی» دانست؛ جریانی که در آن رهبر سیاسی میکوشد نه صرفاً کشورش، بلکه کلیت نظام بینالملل را به مثابه صحنهای برای نمایش خود بدل سازد.
ادامه مطلب
علی اکبر رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: استراتژی منطقی میتواند فشار متوازن و ابهام محدود باشد: ایران حقوق هستهای صلحآمیز خود را حفظ میکند و همزمان غرب و منطقه را به تعامل مجبور میکند، بدون اینکه وارد مسیر پرخطر خروج از NPT شود.
ادامه مطلب
بازگشت تحریمها عملا تروئیکا از روندهای آینده پیرامون پرونده هسته ای به حاشیه خواهد رفت. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در واکنش به این تحولات تأکید کرده بود که «تروئیکای اروپایی با آغاز این بازی، نهتنها پیروز نخواهد شد، بلکه از روندهای دیپلماتیک آتی نیز کنار گذاشته خواهد شد.» با این حرف عراقچی، تقریبا مسجل خواهد شد که تروئیکا وظیفه تخریب دیپلماسی را انجام داده و دیگر کارکردی برای واشنگتن ندارند. و به طریق اولی، اهمیت خود را برای تهران هم از دست داده اند. لذا حلقه تصمیمگیری میان تهران، واشنگتن، مسکو و پکن محدودتر میشود.
ادامه مطلب
اقدام تهران در فراخواندن سفرای خود از آلمان، فرانسه و انگلستان برای مشورت، حرکتی بود که پیامهای چندلایه و معناداری در سطح دیپلماسی بینالمللی مخابره کرد. این تصمیم در پی تحرکات سه کشور اروپایی برای فعالسازی سازوکار حل اختلاف برجام و بازگرداندن تحریمهای لغوشده شورای امنیت سازمان ملل انجام شد و درواقع پاسخی مستقیم به اقداماتی بود که از نگاه تهران، ناقض روح برجام و تعهدات پیشین طرفهای غربی به شمار میرود.
ادامه مطلب
ماندانا تیشهیار در یادداشتی که در احتیار دیپلماسی ایرانی قرار داده است مینویسد: تضادهای میان تمدن ها می توانند به جنگ منجر نشوند، اگر با استفاده از روش های نوین گفتوگو، دیپلماسی و به رسمیت شناختن تفاوت ها بتوانیم راه های مدنی تری برای تعامل و همزیستی بیابیم.
ادامه مطلب
هدف اصلی کشورهای عربی از تقویت روابط دفاعی با پاکستان، ایجاد نوعی بازدارندگی در برابر اسرائیل است. اسرائیل به عنوان تنها قدرت هستهای در خاورمیانه، پس از هفتم اکتبر سیاستهای تهاجمیتری را در منطقه در پیش گرفته و این مساله نگرانی بسیاری از کشورهای عربی را برانگیخته است. از سوی دیگر، پاکستان به عنوان قدرت اتمی جهان اسلام، میتواند به عنوان وزنهای مهم در معادلات بازدارندگی منطقهای ایفای نقش کند و این همان نقطهای است که همکاریهای اخیر را معنادار میسازد.
ادامه مطلب
جمشید پرویزی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: در پیچاپیچ بازی سایهها و مهار پلکانی یک حقیقت تلخ و پایدار خود را نمایان کرده است که خروج بی هزینه از پرونده هستهای ایران برای هیچ یک از طرفین متصور نیست. هرچه زمان میگذرد نه تنها هزینهها کاهش نمییابد، بلکه بازیگران این صحنه پرچالش ناچارند در عمق عمیقتری از پیچیدگیها، با فاکتورهای جدید و بهای سنگین تری به توافق دست یابند.
ادامه مطلب
محمد مونسان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: بدون شک ایران توانمندی علمی و صنعتی بومی مناسبی در حوزه ماهواره و پرتابگر ماهواره (ماهواره بر) و ایستگاههای زمینی دارد که ماحصل تلاش دانشمندان و مهندسین ایرانی است ولی اینکه چرا در یک شرایط حساس نظامی و روانی که متن جامعه به بازپروری روحی نیاز دارد هیچ خبری از قابلیتهای ماهواره ای ایران نیست جای پرسش جدی وجود دارد.
ادامه مطلب
در روزهای اخیر، کشمکش بر سر پایگاه هوایی بگرام دوباره به صدر اخبار بازگشته است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در دو نوبت متوالی و به فاصله چند روز، خواستار بازپسگیری این پایگاه شده و حتی تهدید کرده است که در صورت امتناع طالبان، «اتفاقات بدی» در پیش خواهد بود.
ادامه مطلب
کتاب «هنر اجبار» نوشته رید بی. سی. پالی توضیحی تازه برای موفقیت - و شکست - درخواستهای اجباری در سیاست بینالملل ارائه میدهد.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: اختلافات ایدئولوژیک و مذهبی میان بازیگران منطقهای، ظرفیت ایجاد یک اجماع واقعی را بهشدت کاهش داده است. هیچ بازیگری حاضر نیست منافع حیاتی خود را در افغانستان فدای یک توافق منطقهای کند.
ادامه مطلب
تصمیم شورای عالی امنیت ملی ایران و تعلیق همکاری با آژانس، هم به عنوان یک ابزار فشار و هم به عنوان یک ریسک بالقوه در مسیر دیپلماسی عمل میکند. موفقیت این استراتژی، وابسته به مدیریت هوشمندانه در جریان مذاکرات، بهرهگیری مناسب از فرصتهای سفر پزشکیان و تعامل دقیق با طرفهای اروپایی و آژانس است.
ادامه مطلب
تصمیم بغداد برای قطع بودجه اقلیم کردستان در ماه ژوئن پس از امضای قراردادهای توسعه گاز اقلیم کردستان با شرکتهای مستقر در ایالات متحده HKN Energy و Western Zagros، سوالات جدیدی را در مورد اینکه آیا این رابطه به دوره جدیدی از خصومت وارد خواهد شد یا خیر، مطرح کرده است.
ادامه مطلب
پیروز غفرانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: این مقاله ضمن اشاره به تهدیدهای ناشی از سیاست ها و روش حکمرانی اقتصادی جاری و تاکید بر فرصت هایی که فناوری های نوین برای ایجاد نظم در سازمان ها و مدیریت کشورها فراهم آورده است، به نیاز مبرم و فوری کشور برای ایجاد تحول ساختاری و سازمانی در مدل حکمرانی اقتصادی اشاره دارد و راهکارهای فراروی نظام را در این مسیر تشریح می کند.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: در عرصه بینالمللی، آمریکا تلاش میکند حمله خود را توجیه کند و با اعمال تحریمها ایران را منزوی کند، اتحادیه اروپا بر حفظ برجام و میانجیگری برای کاهش تنش تأکید دارد، روسیه و چین با محکومیت شدید حمله از ایران در مجامع بینالمللی حمایت میکنند و به دنبال کاهش نفوذ آمریکا در منطقه هستند، و کشورهای منطقه رویکردهای متفاوتی دارند، از حمایت عربستان سعودی و اسرائیل گرفته تا ایفای نقش میانجیگری توسط ترکیه.
ادامه مطلب
این واقعیت که مکانیسم ماشه در حال اجرا در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی میشود، یادآوری میکند که زمان برای کشورهای غربی رو به اتمام است. دلیل این امر این است که اگر تا آن تاریخ راهحل دائمی پیدا نشود، دوره تمدید این مکانیسم برای ایران منقضی شده و تمدید نخواهد شد، به این معنی که استفاده قانونی از آن متوقف میشود.
ادامه مطلب
محمدمهدی ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: اجرای توافقنامه امنیتی ایران و عراق، نویدبخش تحولات مثبت در مناطق غرب و شمالغرب ایران است. این توافق، با تمرکز بر خلع سلاح گروههای مسلح کُردی و تقویت امنیت مرزی، امیدها را برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و نوسازی مناطق کردنشین ایران افزایش داده است. سیاستهای حمایتی دولت، از جمله اعطای اماننامه به قربانیان فریبخورده گروههای تروریستی، نهتنها به انسجام ملی کمک کرده، بلکه زمینهساز ثبات پایدار در این مناطق شده است.
ادامه مطلب
عباس عبدالخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: در نگاه نخست، شرط اساسی برای شکلگیری هر اتحاد نظامی، وجود تعریف واحد از تهدید مشترک است. در جهان اسلام اما هیچ اجماع روشنی در این زمینه وجود ندارد. هر بازیگر بر اساس موقعیت جغرافیایی، تاریخچه منازعات و اولویتهای امنیتی خود، برداشت متفاوتی از تهدیدات دارد.
ادامه مطلب
سفر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، به ریاض در بحبوحه تحولات پرشتاب خاورمیانه نه صرفاً یک رویداد دیپلماتیک، بلکه حلقهای از زنجیرهای بزرگتر در راهبرد امنیت چندلایه تهران است. این سفر پس از حضور لاریجانی در بیروت و بغداد، نشان میدهد ایران در حال معماری جدیدی از روابط منطقهای است که در آن سیاست، اقتصاد و امنیت بهصورت همزمان دنبال میشوند.
ادامه مطلب
کیوان محلهای در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: در سالهای اخیر، شاهد شکلگیری نوعی همگرایی اقتصادی و امنیتی میان جمهوری آذربایجان، ترکیه و اسرائیل بودهایم؛ روندی که ریشه در همکاریهای انرژی، تجارت منطقهای و پیوندهای نظامی – فناورانه دارد. این اتحاد سهجانبه نه تنها ساختار قدرت در قفقاز جنوبی را دگرگون ساخته، بلکه پیامدهای راهبردی برای جمهوری اسلامی ایران به همراه داشته است. مقاله حاضر با تکیه بر چارچوب نظری «وابستگی متقابل پیچیده» و رویکرد اقتصاد سیاسی بینالملل، به تحلیل ابعاد این همگرایی پرداخته و راهبردهای پیشنهادی ایران برای مدیریت و بهرهبرداری از تحولات جدید منطقهای را بررسی میکند.
ادامه مطلب
در میانه بنبست دیپلماتیک و تداوم فشارهای غرب علیه ایران و در شرایطی که کمتر از دو هفته تا بازگشت تحریمهای شورای امنیت علیه ایران باقی مانده، بار دیگر بحث میانجیگری کشورهای ثالث در پرونده هستهای ایران به صدر اخبار باز گشته است.
ادامه مطلب