ایران

ارزیابی کارنامه یک ساله سیاست خارجی منطقه ای دولت سیزدهم

دولت رئیسی، سیاست خارجی منطقه‌ای را به‌طور مستقل تعریف کرد

سیدجلال دهقانی ‌فیروزآبادی بر ابن باور است:یکی از عوامل ناکامی دولت روحانی ناظر بر عدم توان دولت سابق برای اجماع‌سازی در حوزه سیاست داخلی در جهت تبیین و تعقیب سیاست خارجی مطلوب، به‌خصوص در قبال همسایگان است. واقعیت این است که دولت روحانی، به‌ویژه وزارت خارجه، توان اجماع‌سازی داخلی برای تحقق یک سیاست خارجی منطقه‌ای مطلوب را نداشت، در صورتی که بیش از نیمی از موفقیت جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی منطقه‌ای و تحقق روابط با همسایگان معلول توان دولت‌ها در اجماع‌سازی داخلی است.

ادامه مطلب

برجام توان دیپلماتیک وزارت خارجه را‌ گروگان گرفت

چرا رئیسی توانست، اما شیخ دیپلمات نتوانست؟!

سیدعلی سقائیان معتقد است: در دولت یازدهم و دوازدهم آن تمرکز جدی که باید در‌باره سیاست خارجی منطقه‌ای و ارتقای روابط با همسایگان پی گرفته نشد؛ چرا‌که بیشترین تحرک و تمرکز دولت سابق بر مسئله مذاکرات هسته‌ای و حصول توافق بود. البته در ادامه با خروج ترامپ از برجام هم شرایط به سمتی پیش رفت که عملا مناسبات منطقه‌ای فدای تلاش‌ها برای احیای برجام شد. به‌هر‌حال دولت دوازدهم دوباره تمرکز خود را روی حصول توافق مجدد گذاشته بود.

ادامه مطلب

این بار در دام نیفتیم

چرخش در سیاستگذاری خارجی ترکیه یا نیرنگ برای تضمین بقای اردوغان

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاران ایران باید سیاست‌ها و رویکردهای دو دهه گذشته اردوغان به‌ویژه یک دهه جنگ‌افروزی و بحران‌آفرینی ترکیه در سوریه را با چرخش کنونی سیاستگذاری خارجی ترکیه پیرامون سوریه و اعلام انصراف از سرنگونی دولت بشار اسد، در قالب نیات، انگاره‌ها و اهداف آرمانی اردوغان برای تضمین بقای خویش مورد توجه قرار دهند و دوباره در دام نیرنگ چنین تغییر سیاستی، گرفتار نشوند.

ادامه مطلب

دور جدیدی از جنگ در سوریه در حال شتاب گرفتن است

ایران و امریکا: در آستانه یک جنگ هیبریدی جدید

 به احتمال زیاد، ایران و متحدانش از این واقعیت سوء استفاده می کنند که امریکا به طور فعالی، در درگیری در قلمرو ب قرار دارد. امریکا در حال مبارزه با روسیه و همچنین، چین است.

ادامه مطلب

ابهام دوباره به میز مذاکرات بازگشت

احیای برجام شاید وقتی دیگر

با رصد تحولات چند روز اخیر درباره متن پیش‌نویس اتحادیه اروپا برای احیای برجام به نظر می‌رسد که توافق به این زودی‌ها حاصل نخواهد شد.

ادامه مطلب

شوروی خواهان حفظ صدام بود

گورباچوف چه نگاهی به جمهوری اسلامی ایران و انقلاب داشت؟

نعمت الله ایزدی تاکید دارد: به دلیل شرایطی که در ادامه جنگ ایران و عراق پیش آمده بود، تهران هم تمام تمرکز خود را در آن سال‌های پایانی جنگ که هم‌زمان با روی کار آمدن گورباچف شده بود، روی جنگ با عراق و حمایت‌های شوروی از صدام‌ حسین و رژیم بعث گذاشته بود. گورباچف که در آبان سال ۶۴ و در میانه جنگ تحمیلی دبیرکل حزب کمونیست شوروی شد، عملا برنامه‌ محوری خود را روی بازسازی و احیای اقتصاد در آستانه بحران، اصلاح ناکارآمدی کشور و ایجاد فضای باز سیاسی در جامعه شوروی گذاشت.

ادامه مطلب

روسیه و برجام!

تهران صلاحیت میانجی گری در جنگ اوکراین را دارد؟

رحمن قهرمانپور می گوید: پروسه میانجیگری در جنگ اوکراین پروسه بسیار پیچیده‌ای است، چون این جنگ عملا موازنه ژئوپلیتیک، توازن‌بخشی ابرقدرت‌ها و حتی بحران انرژی و غذایی را در جهان به هم زده و تشدید کرده است. پس باید کشورهایی وارد پروسه میانجیگری در جنگ اوکراین شوند که از شرایط لازمه دیپلماتیک در صحنه جهانی برخوردار باشند. ضمن آنکه پیرو گفته‌های قبل خود در پاسخ به سؤال‌های پیشین شما تقابل دو محور لندن - واشنگتن با محور برلین - پاریس - رم شرایط را به مراتب پیچیده‌تر کرده است. اینها علاوه بر آن است که لازمه پیگیری و به سرانجام رساندن هرگونه پروسه میانجیگری در بحران نیاز به یک کادر مجرب، پرتحرک و پرتوان در حوزه سیاست خارجی دارد و از همه مهم‌تر کشور میانجیگر یا طرف ثالث باید روابطی «مثبت» و در عین حال «متوازن» را با همه طرف‌های درگیر مشخصا در جنگ اوکراین داشته باشد.

ادامه مطلب

عراق هم چنان در ابهام

باید منتظر بازی جدید صدر بود

قدرت احمدیان تاکید دارد: بازی جدید مقتدی صدر هرچه باشد، به‌گونه‌ای نخواهد بود که آرامش را به عراق بازگرداند یا به تعبیری عراق بتواند در مسیری قرار بگیرد که به راحتی پروسه تعیین رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و کابینه جدید را طی کند. چون همان‌طور‌که قبلا اشاره داشتم، علاوه بر شخصیت پیچیده و دمدمی‌مزاج مقتدی صدر، ساختار سیاسی در عراق هم می‌تواند به این ابهام در آینده این کشور دامن بزند.

ادامه مطلب

مرز باریک تقابل و تفاهم با تهران!

بازی صدر کماکان ادامه دارد

دعای کناره‌گیری از عالم سیاست، سخنرانی دیروز او و عقب‌نشینی از مواضعش این فرصت را به مقتدی صدر می‌دهد که به دنبال پرکردن گسل حال حاضر با ایران باشد تا هزینه‌های اختلاف با تهران برای او به کمترین میزان برسد؛ چراکه صدر برای آینده خود در عراق برنامه‌های مفصلی دارد که قطعا سکوت، انزوا و گوشه‌نشینی سیاسی جزء آنها نیست

ادامه مطلب

میانجی در تهران

سفری در اوج بحران

محمدصالح صدقیان تاکید دارد: ما اکنون شاهد اختلافات گسترده‌ای بین جریان‌های مختلف در عراق هستیم و چون ایران از مقبولیت نسبی در میان این جریان‌ها، اقوام و مذاهب برخوردار است، ظرفیت لازم برای ایجاد هم‌گرایی، همسویی و هماهنگی در جهت تقویت وفاق ملی در عراق را دارد؛ همچنا.ن که در گذشته هم جمهوری اسلامی ایران مشابه این رفتار را در دستور کار خود قرار داده است. بنابراین اگر ایران دست به تحرکی در عراق می‌زند، صرفا با هدف فراهم‌کردن زمینه و بستر لازم در راستای حل بحران کنونی است و دخالتی در انحلال یا عدم انحلال پارلمان، تشکیل دولت، تعیین رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و کابینه عراق ندارد.

ادامه مطلب

دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی:

قاچاق کالا علت برتری اقتصادی ترکیه در سوریه است/تحریم و دیپلماسی ضعیف اقتصادی عامل عدم بهره برداری از فرصت ها در سوریه

حسن شمشادی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: یکی از عوامل مهمی که بی شک مانع از انتفاع مادی ایران از دستاوردهایش در سوریه شده، سیاست و دیپلماسی ضعیف اقتصادی بوده است. البته پرواضح است که تحریم های شدید و ظالمانه اقتصادی که هر دو کشور در این سال ها با آن دست و پنجه نرم کرده اند نیز تشدید کننده این وضعیت بوده است. در کنار این مشکلات در بخش دولتی، بخش خصوصی ایران هم به علت نبود یک چشم انداز روشن و ترس نسبت به سوریه نتوانسته است تا آنطور که باید ایفای نقش کند و به بازار این کشور ورود کند. 

ادامه مطلب

اوج گیری بحران در عراق

مقتدی صدر به دنبال توقف اربعین است؟

تحولات صدری ها در این چند هفته جریان از ورود به منطقه سبز بغداد گرفته تا حمله به پارلمان و سر دادن شعار علیه چارچوب هماهنگی و جمهوری اسلامی ایران و نهایتا حمبه به کاخ ریاست جمهوری و دفت نخست وزیر و کشته شدن ۸ تن حکایت از آن دارد که مقتدی صدر که قبل تر روی مرز باریکی از «تقابل» و «تفاهم» سیاسی با تهران گام برداشته بود اکنون گزینه تقابل، آن هم تقابل تمام عیار را برگزیده است.

ادامه مطلب

توافق خواهد شد یا خیر؟

برجام در ابهام

با گذشت پنج روز از ارسال پاسخ آمریکایی‌ها به جوابیه ایران درخصوص متن پیش‌نویس اتحادیه اروپا هنوز خبری از واکنش تهران نیست. بنابراین کما‌فی‌السابق همه چیز در حد حدس و گمانه‌زنی سیاسی و رسانه‌ای پیش می‌رود.

ادامه مطلب

شرق فرات به محل منازعات و کانون بحران مجدد منطقه تبدیل می شود؟

بازی اردوغان با آتش

قاسم محب علی تصریح کرد: آنچه مسجل است، این است که اردوغان در یک وضعیت کامل متزلزل و شکننده سیاسی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه قرار دارد. فشارهای اقتصادی و معیشتی مهم‌ترین چالش حال حاضر اردوغان است؛ بنابراین رئیس‌جمهور ترکیه از هر مسیر و هر ابزاری برای تقویت نفوذ خود و توجیه اقداماتش استفاده می‌کند. از یک سو به دنبال ایجاد فضا و زمینه در راستای حمله به شمال سوریه است و از طرف دیگر با نمایش دیپلماتیک و طرح ادعاهایی از برقراری روابط دیپلماتیک با دولت اسد می‌گوید. با این حال نباید فراموش کرد که آوارگان سوریه همواره کارت بازی برای اردوغان بوده‌اند. برای مثال در برهه‌های مختلف ترکیه سعی کرده است از مسئله آوارگان برای فشار به اتحادیه اروپا استفاده کند؛ پس مشابه این سیاست از سوی اردوغان برای پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو وجود دارد.

ادامه مطلب

آیا جهان به نظام اقتصادی جدیدی نیاز دارد تا به صلح برسد؟

حل و فصل‌های بزرگ در افق

 تنش در یمن و مرزهای لبنان و اسرائیل به شکل روابط میان آمریکا و ایران ارتباط دارد. به این ترتیب که بلافاصله پس از امضای توافق هسته‌ای میان دو کشور این مسئله تاثیرات خود را بر اوضاع داخلی یمن و تنش میان لبنان و اسرائیل خواهد داشت و احتمالا بر بحران اقتصادی لبنان و چه بسا روابط میان سوریه و اسرائیل تیز تاثیر بگذارد؛ زیرا کشمکش در مذاکرات کنونی طبق اطلاعات به بیرون درز کرده فقط درخصوص توافق هسته‌ای نیست بلکه بر سر تعیین مناطق نفوذ ایران و آمریکا نیز است. 

ادامه مطلب

تهران و واشنگتن اراده جدی برای توافق ندارند

چرا مذاکرات به کلاف سردرگم تبدیل شده است؟

ابوالقاسم دلفی تاکید دارد: مکانیسم کنونی در مذاکره غیر مستقیم با آمریکا یک مکانیسم کاملاً غلط است. یعنی وقتی در یک مسئله حساس مانند برجام فردی در سطح معاون سیاسی وزارت امور خارجه وارد گود گفت و گو می شود قطعاً حد مناسبی برای به سرانجام رساندن پرونده مهمی چون برجام نیست. چرا که عدم احیای برجام به نوعی چالش دیپلماتیک و حتی امنیتی ما با کل جامعه جهانی است. بنابراین این شیوه غلط و این سطح از گفت وگو جوابگوی مطالبات و انتظارات نخواهد بود.

ادامه مطلب

فضای مبهم در سایه وایت‌های متعدد درباره آینده برجام بعد از نامه‌ای که آمریکا

بازگشت برجام به اتاق انتظار؟

شرایط پنج روز گذشته در سوریه به‌واسطه سلسله حملات ایالات متحده آمریکا و نیروهای همسو با ایران و همچنین اقدامات اسرائیل شرایط پیچیده‌تری را برای حصول توافق ایجاد کرده است. به‌خصوص آنکه بسیاری معتقدند این دو مسئله به هم ارتباط دارد. حال باید دید در این فضای مبهم و پیچیده باید شاهد احیای برجام باشیم یا تحولات حکایت از فرسایشی‌شدن و حتی توقف مجدد مذاکرات دارد؟/

ادامه مطلب

چالش امنیتی، مانع واردات گاز از ایران

پاکستان به شدت به انرژی نیاز دارد

پاکستان از کمبود منابع انرژی رنج می‌برد و در زمستان سال گذشته با بحرانی شدید به علت کمبود گاز روبرو بود. پاکستان به عنوان یک کشور در حال توسعه به منابع متنوع انرژی نیاز دارد و از این رو ایران با توجه به منابع متنوع خود و به ویژه گاز گزینه خوبی به شمار می‌رود.

ادامه مطلب

بایدن به برجام برمی گردد؟

حمله در آستانه توافق

خبر حمله نظامی آمریکا به مواضع نیروهای همسو با ایران در سوریه در حالی منتشر شده است که به نظر می‌رسد واشنگتن تصمیم خود را درخصوص جواب ایران به متن پیشنهادی اروپا در برجام گرفته است. آن‌طورکه مقام‌های کاخ سفید به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته‌اند که انتظار می‌رود پس از پاسخ ایالات متحده به نظرات تهران پیرامون متن پیشنهادی اتحادیه اروپا دور دیگری از مذاکرات در وین برای نهایی‌کردن جزئیات توافق احتمالی در دستور کار طرفین قرار بگیرد.

ادامه مطلب

بررسی دلایل‌ تعلل واشنگتن در ارائه پاسخ به نامه ایران

فرار رو به جلو!

آن‌گونه که به نظر می‌رسد، تأخیر در ارسال پاسخ نهایی آمریکا به چند عامل گره خورده است. نخستین و شاید مهم‌ترین مانع به تلاش‌ها و تکاپوهای اسرائیل در عدم احیای برجام باز‌می‌گردد.

ادامه مطلب

برجام دشمن پیمان ابراهیم است

پایان داستان یا دور باطل؟

عبدالرضا فرجی راد تاکید دارد: این برجام همان برجام سال ۲۰۱۵ است. به همین دلیل نیازی به تصویب مجدد در مجلس یازدهم ندارد؛ کما‌اینکه اگر توافق حاصل شود، نیازی به تصویب در دیگر مجالس کشورهای عضو برجام به‌خصوص آمریکا نیست، هرچند توافق پیشین هم به تصویب کنگره نرسید. اما به‌هرحال برجام سال ۲۰۱۵ قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را به دنبال دارد، اگر دولت رئیسی و حامیانش این ادعا را دارند که برجام جدیدی شکل گرفته است باید به تصویب شورای امنیت و صدور قطع‌نامه دیگر منجر شود و چون به نظر می‌رسد چنین مسئله‌ای در دستور کار باشد این همان برجام سابق است.

ادامه مطلب

مهم ترین چالش های موجود

برای موفقیت دیپلماسی عمومی چه باید کرد؟

احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: موفقیت در حوزه دیپلماسی عمومی مستلزم تغییرات بنیادین در نظام آموزش عالی کشور به خصوص در حوزه علوم انسانی برای تربیت نیروی انسانی با رویکرد میان رشته ای است. در حال حاضر دانشجویان رشته روابط بین الملل در کشور آموزش هایی به سبک و سیاق دهه ۷۰ میلادی دریافت می کنند و هنوز رویکرد میان رشته ای برای آموزش به آنها مورد توجه قرار نگرفته است. این در حالی است که این دانشجویان باید در زمینه رسانه های دیجیتال، آمار، شبکه های اجتماعی، ارتباطات و غیره نیز واحدهایی را بگذرانند.

ادامه مطلب

تاخیر معنادار!

سکوت واشنگتن، کارشکنی‌های تل‌آویو و موضع رئیسی

ابراهیم رزاقی تاکید دارد: طعا نمی‌توان یک بازه و فرجه زمانی مشخصی را برای بازار ارز، سکه، طلا و‌... مشخص کرد که تا کجا و تا چه زمانی توان، گنجایش و کشش کاهش قیمت‌ها را صرفا به دلیل تداوم فضای مثبت روانی دارد؟ اما در عین حال بدون شک نمی‌توان روی بازه زمانی بیشتر از حدود یک هفته تا ۱۰ روز حساب باز کرد. اگر تا آن زمان پاسخ نهایی آمریکایی‌ها ارسال نشود، احتمال دارد از نظر بازار این تأخیر به‌معنای رد درخواست ایران تلقی شود و دوباره قیمت‌ها روندی صعودی به خود بگیرند/فریدون مجلسی معتقد است: ه موازات تلاش‌ها و تنش‌های اسرائیل و جریان مخالف برجام در آمریکا، اکنون طیف منتقد و رادیکال ضد‌برجامی در ایران هم تا مرز استیضاح و برکناری حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه از تریبون صدا‌و‌سیما پیش رفته‌اند. در کنار آن برخی از نمایندگان مجلس یازدهم وابسته به این طیف ضد‌برجامی نیز به دنبال هجمه علیه دولت رئیسی هستند. رسانه‌های وابسته به این جریان هم رویکردی انتقادی علیه دولت سیزدهم را در دستور کار دارند تا رئیسی از احیای برجام عقب‌نشینی کند. بنابراین اتخاذ این ادبیات از سوی رئیس‌جمهور کاملا طبیعی و منطقی است؛ یعنی سخنرانی دیروز رئیسی با آن ادبیات و آن جملات بیش از آنکه مصرف خارجی داشته باشد، مصرف داخلی دارد

ادامه مطلب

منابع قدرت باید در خدمت اقتدار کشور باشند

هشدار بی شرمانه به ایران برای عدم فروش پهپاد به روسیه

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هشدار یا توصیه تراژیک دولتمردان ایالات متحده امریکا و برخی تحلیلگران ایرانی برای عدم فروش پهپادهای ایرانی به روسیه را می‌توان هشداری بی‌شرمانه به ایران قلمداد کرد که حق ایران در تجارت و البته تقویت قدرت راهبردی خود را نفی کند و ایران را به خودتحریمی و خودتخریبی دعوت می‌کنند.

ادامه مطلب

عراق در آستانه بحران

ابهام در آینده سیاسی مهم‌ترین همسایه

اگرچه شاید در نگاه اول سناریوی تقسیم قدرت یک سناریوی مطلوب از منظر چارچوب هماهنگی،‌ آن‌هم در شرایط فعلی باشد؛ کما‌اینکه در برهه‌ای چارچوب هماهنگی به مشارکت حداقلی در قدرت تن داده بود، ولی در تحلیلی عمیق‌تر آن‌گونه که پیداست مقتدی صدر به کمتر از تصاحب کل قدرت و زعامت کامل بر امور عراق با حذف کامل جریان رقیب (چارچوب هماهنگی) قناعت نمی‌کند.

ادامه مطلب

یک پرسش، یک پاسخ؛ سعید محمودی در گفت و شنودی از روزگاران دیپلماتیک

خاطره ای از دیپلمات امریکایی که در وزارت خارجه ایران ماند

سعید محمودی بعد از مهاجرت به سوئد و ادامه تحصیل در رشته حقوق بین الملل، به عالی ترین مدارج این رشته رسید و طی این سال ها، استاد و همچنین رئیس دانشکده حقوق (۲۰۱۱-۲۰۰۹) دانشگاه استکهلم بوده است. او بعد از بازنشستگی (۲۰۱۵)، همچنان با دانشگاه استکهلم در حال همکای است. شایان ذکر است که دکتر محمودی در سال ۲۰۲۰ به دلیل خدمات شایسته و تحقیقات گسترده در زمینه حقوق دریاها، حقوق محیط زیست و حقوق بین الملل، مفتخر به دریافت نشان طلا از دست کارل گوستاو شانزدهم، پادشاه کشور سوئد شد. در گفت وگو با ایشان به سالیان دور رفته ام و در باب خاطرات و تجارب کاری وی از دوران حضور در وزارت امورخارجه به گفت و شنود پرداخته ام.

ادامه مطلب

کی کار تمام می شود؟

خوف و رجای احیای برجام

سید جلال ساداتیان به می‌گوید: «حتی اگر در آینده مذاکرات به نتیجه برسد و توافق حاصل شود، باز هم با وجود همراهی نسبی با این توافق، جریان مخالف برجام از هیچ‌گونه تلاشی برای به‌شکست‌کشاندن آن دریغ نمی‌کنند؛ چراکه منافع کاسبان تحریم در نبود برجام و تداوم تحریم‌هاست»

ادامه مطلب

تهران روی اسب بازنده‌ای به نام طالبان شرط بست

باید طالبان را پاسخ‌گو کنیم

حشمت الله فلاحت پیشه گفت: با رصد تحولات و اتفاقاتی که در این یک سال از روابط ایران و افغانستان با بازگشت طالبان به قدرت می‌گذرد، بیشتر معتقدم که تهران روی اسب بازنده‌ای به نام طالبان شرط بسته؛ چرا‌که طالبان در این یک سال به‌خوبی روشن و اثبات کرده است که یک حکومت و جریان غیراصیل در افغانستان به شمار می‌رود.

ادامه مطلب

روابط تهران - کابل در کدام مسیر قرار دارد؟

بحران سازی و جنگ خاموش برای ایران، محصول حکومت یک ساله طالبان

عبدالمحمد طاهری اعتقاد دارد: نهاد مرکزی القاعده، طالبان را طی سال‌های گذشته مدیریت کرده است. بنابراین طالبان نه تنها توان فاصله‌گیری از القاعده را ندارد، بلکه تمایلی هم برای گسل میان طالبان و القاعده وجود ندارد.

ادامه مطلب

افغانستان درگیر بحران نگاهی قومی - مذهبی

کارنامه حکومت یک‌ساله طالبان قابل دفاع نیست

جلال جلالی زاده تاکید دارد: چون جامعه سنتی نشئت‌گرفته از خوانش قومی و مذهبی در افغانستان در یک چرخه محدود شبه‌دموکراتیک تنها سبب به قدرت رسیدن چند فرد خاص شد که آنها هم در یک فساد سیاسی و مالی تنها به فکر منافع خود بودند. همین مسئله موجب شد که جامعه افغانستان هیچ‌گونه دفاع و حمایتی برای تداوم حیات جمهوری در افغانستان نداشته باشد. لذا طالبان با کمترین انرژی و در یک حرکت شتابان و سریع توانست ارتش افغانستان و دولت اشرف غنی را شکست بدهد و حکومت دوم خود را بنا نهد.

ادامه مطلب