خاورمیانه

فضاسازی بی‌سابقه علیه تهران

اسرائیل جرات حمله به ایران را ندارد

ماشا الله شمس الواعظین در گفت وگویی تاکید دارد که نتانیاهو و اسرائیل به تنهایی، نه توان اداره تحولات غزه و جنگ در این باریکه را دارند و نه، پتانسیلی برای جنگ در مرزهای شمالی و با حزب‌الله را دارند. به همین دلیل راهکار نتانیاهو کشیدن مستقیم ایران به درگیری و گسترش دایره جنگ بود. اتفاقا نتانیاهو با حمله‌ای که به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق انجام داد، سعی کرد حمله‌ای را در دستور کار قرار دهد که می‌دانست واکنش مستقیم تهران را به دنبال خواهد داشت تا در سایه آن، فرمول ایالات متحده آمریکا برای حمایت از اسرائیل فعال شود.

ادامه مطلب

ریسک ها و مخاطرات چیستند؟

چهار گزینه برای تلافی ایران علیه اسرائیل از نگاه نشریه امریکایی

چهار سناریو، از همه واقعی ترند و بقیه – مثلا اینکه ایران این حمله اسرائیل را بهانه ای برای شتاب دادن به سوی سلاح هسته ای کند – سناریوهایی محتمل اما بعید به شمار می روند. تصمیمی که تهران بگیرد روشن خواهد ساخت که آیا اولویت حقیقی تهران این است که یک بازدارندگی معنی دار علیه اسرائیل ایجاد کند یا از تشدید منطقه ای پرهیز کند – چرا که تهران نمی تواند این هر دو کار را با هم انجام دهد.

ادامه مطلب

راه طولانی در پیش است

جهانی شدن به مثابه دموکراتیزاسیون و مدرنیزاسیون و موانع شکل گیری آنها در خاورمیانه

علیرضان سهرابی نور و سمانه مدحی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: دموکراسی مؤلفه های بسیاری دارد که می توان با آنها سنجید که یک حاکمیت یا نظام تا چه اندازه در تحقق این پدیده موفق بوده اند؛ امروزه اهمیت پدیده دموکراسی به حدی فزونی یافته است که بسیاری از نظام های غیر دموکراتیک نیز برای مشروعیت دادن به خود از این واژه استفاده می کنند که البته با خوانش ها و تعابیر مختلفی که از آن دارند.

ادامه مطلب

نگاهی به سفر منطقه‌ای حسین امیرعبداللهیان در میانه تنش با اسرائیل

دیپلماسی به وقت بحران!

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، تهران را به مقصد مسقط، پایتخت عمان ترک کرد. گفته شده که این سفر به منظور دیدار و رایزنی با مقامات عالی رتبه عمان و با بدرقه سفیر این کشور در ایران صورت گرفته است. این سفر در حالی صورت می‌گیرد که در سطح محافل سیاسی و رسانه‌ای منطقه‌ای و فرامطقه‌ای کماکان موضوع پاسخ تهران به حمله بعدازظهر دوشنبه هفته گذشته اسرائیل به بخش کنسولگری سفارت ایران در دمشق داغ است. لذا به نظر می‌رسد سفر امیرعبداللهیان به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با این موضوع در ارتباط باشد. البته طبق برخی گزارش‌های خبری، وزیر امور خارجه ایران پس از عمان به چند کشور منطقه نیز سفر خواهد کرد. 

ادامه مطلب

پاسخ ایران غیر مستقیم است!

توافق در میانه بحران؟

در شرایطی که منطقه انتظار پاسخ احتمالی تهران به حمله اسرائیل را دارد، العربیه مدعی شد که تهران و واشنگتن بر سر تشدیدنشدن تنش توافق کردند. این شبکه سعودی ادعا کرد مقامات آمریکایی‌ رسما تأیید کردند پس از حمله اسرائیل، پیامی را با این محتوا برای ایران ارسال کردند که آمریکا هیچ ارتباطی با این حمله ندارد. طبق نوشته العربیه، آمریکا علاوه‌بر‌این گشودن کانال ارتباطی با ایران را ضروری می‌داند تا از این طریق، نسبت به تشدیدنشدن تنش و در معرض خطر قرار‌نگرفتن آمریکایی‌های مستقر در منطقه، اطمینان حاصل شود.

ادامه مطلب

منطقه ای که هر روز شکننده تر می شود

نیازهای خاورمیانه و امریکا

نظرسنجی مؤسسه پیو در سال ۲۰۱۹ نشان داد که بیشینه ی آمریکایی‌ها، از جمله بیشتر کهنه سربازان جنگ‌های عراق و افغانستان، فکر می‌کنند که جنگ عراق "ارزش جنگیدن نداشت". در ژانویه امسال، مرگ سه نظامی آمریکایی در اردن به دست یک گروه تحت حمایت ایران، به نظر این دیدگاه را تایید کرد که بهای حضور آمریکا در منطقه، بسیار بالاست و پرسش هایی را پیش کشید در این باره که آیا ایالات متحده باید نقش نظامی خود را در این منطقه حفظ کند؟

ادامه مطلب

درگفت وگو با دکتر محمدجواد ظریف بررسی شد

«منافع ملی» در کجای معادلات سیاست خارجی ایران قرار دارد؟

دکتر محمدجواد ظریف در گفت وگویی تاکید دارد که، دعوای برخی دوستان بر سر برجام یک دعوای سیاسی و جناحی بود. خود آقای باقری هم اعتراف کردند که آن زمان که منتقد برجام بودند یک کنشگر سیاسی بودند و اکنون مسئول اجرایی کشور هستند. خدا پدرش را بیامرزد که امروز واقعیت را می‌گوید. اتفاقا من به خاطر همین اذعان به واقعیت برای ایشان احترام قائلم. اما نمی دانم چرا هنوز در رسانه‌ها از مذاکرات رفع تحریم‌ها حرف می‌زنند. اینجا هم با صداقت بفرمایند مذاکرات برای احیای برجام.

ادامه مطلب

کارنامه سال ۱۴۰۲: چشم انداز رویکرد و اقدامات در سال پیش رو

دیپلماسی ایران از قفقاز تا غزه

سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران هم به دلیل اینکه در منطقه حساس غرب آسیا قرار داشته و هم توانسته است در سال های اخیر اثرگذاری بالایی در این منطقه و محیط بین المللی داشته باشد، در این سال با مسائل و موضوعاتی رو به رو بود که در برخی از آنها نتایج ملموسی کسب کرد و برخی دیگر از موضوعات کماکان به پیگیری و بهره گیری از توان و ظرفیت های همه جانبه نیاز دارد تا بتواند منافع ملی خود را در حد قابل قبول تامین کند.

ادامه مطلب

جشنی فراتر از سنت تاریخی حوزه تمدن ایرانی

نوروز، تجربه‌ باستانی مدیریت صلح آفرین بین فرهنگی در خاورمیانه پر تنش

نوید کمالی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این جشن باستانی که سبقه تاریخی آن به سه هزار سال قبل باز می‌گردد ریشه در تاریخ و فرهنگ ملل مختلفی دارد که همه آن‌ها زمانی ذیل یک حکومت واحد، به شکلی متحد و با حداکثر همزیستی، مترقی ترین تمدن بشری زمانه خود را شکل داده بودند، به همین دلیل در بطن نوروز و تمام آیین‌های مربوط به آن می‌توان نمادهایی از همبستگی، صلح و امید به آینده‌ای روشن را مشاهده کرد.

ادامه مطلب

منطقه ای که سررشته کار به دست هیچ کس نیست

خاورمیانه، شهر بی کلانتر

این منطقه خود را در یک وضعیت "میان‌دوره ای" می‌بیند. بحث درباره تک قطبی یا چند قطبی را فراموش کنید: خاورمیانه بی‌قطب است. کسی در اینجا مهار کار را در دست ندارد.

ادامه مطلب

حملاتی که دستاوردی برای واشنگن نداشته است

پنج گزینه امریکا در یمن

روشن است که این رویکرد پس از دو ماه، هنوز چندان کارآیی ای نداشته است. پس آمریکا باید رویکردش را سازگار کند تا حوثی ها را به توقف حملاتشان در دریای سرخ وادار کند: عملیات نظامی ادامه دار، توقف محموله های تسلیحاتی ایران و پاسخگوکردن ایران به خاطر اقداماتش.

ادامه مطلب

بررسی موضع‌گیری سخنگوی وزارت امور خارجه را درباره آمادگی تهران برای جمع‌بندی مذاکرات احیای برجام

کدام مذاکره؟!

در شرایطی که پس از وقوع عملیات طوفان‌الاقصی و جنگ حماس و اسرائیل تنش کم‌سابقه‌ای کل منطقه غرب آسیا را فرا‌گرفته و خاورمیانه در آستانه افزایش تنش فراگیر قرار دارد و به تبع آن، منازعه تهران-واشنگتن پررنگ‌تر از هر زمان دیگری است، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه، از آمادگی ایران برای جمع‌بندی مذاکرات احیای برجام به شرط وجود اراده در طرف مقابل می‌گوید.

ادامه مطلب

موقعیتی که فعلا به سود رقیبان ایران بوده است

وضعیت فروپاشی مکعب روبیک ژئوپلیتیک آسیای جنوب غربی

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آشفتگی و آشوب مکعب روبیک آسیای جنوب غربی تاکنون به سود رقیبان ایران در منطقه بوده است که از کارت بازی ایران برای کسب منافع بیشتر از محور غربی بهره ببرند. بنابراین سیاستگذاران ارشد ایرانی باید در چرخش‌ها و چینش منابع قدرت راهبردی خود (مکعب‌های کوچک) دقت بیشتری داشته و از فروپاشی نظم نسبی موجود منطقه پرهیز کنند.

ادامه مطلب

نیازی به نگهداری نیروها نیست

مهار ایران، هدف امریکا از حضور در عراق و سوریه

مهمتر از آن، نیروهایی که در حال حاضر در سوریه و عراق حضور دارند واقعاً برای محافظت از ایالات متحده در برابر داعش در آنجا نیستند. آنها به یک سری دلایلی مبهمی ،که بیشتر آنها به مخالفت با نفوذ ایران مربوط می شود، در آنجا هستند.

ادامه مطلب

در صورت تشدید بحران خاورمیانه

تنش امریکا و ایران به جنگ می انجامد؟

اخیرا ایالات متحده در تلافی آنچه حمله به مواضع امریکا در سوریه و کشته شدن سه سرباز آن اعلام کرده اهدافی را در عراق و سوریه و یمن بمباران کرد اما بیم آن می رود که تنش به بیش از آنچه تصور می شود، گسترش یابد.

ادامه مطلب

درس گرفتن از قدرتمندان جهان

حوزه های رقابت ایران کجاست؟

علی نصری در یادداشتی می نویسد: انتخاب هوشمندانه «حوزه‌های رقابتی»‌‌ و تمرکز نیروها و منابع خود بر آنها، از بارزترین ویژگی‌های کشورهای قدرتمند در جهان امروز است.

ادامه مطلب

از عربستان تا غزه

کلیدهای چهارگانه مهار آتشفشان خاورمیانه

تحلیلگران معتقدند که راه حل بزرگ بحران خاورمیانه، حول محور فلسطین و در قالب کلیدهای چهارگانه‌ای خواهد بود که می‌توان این مشکل را از طریق آنها حل کرد.

ادامه مطلب

گزارش نشست تخصصی

آیا جنگ منطقه ای به جنگ جهانی می انجامد؟

نشست تخصصی «آیا جنگ منطقه ای به جنگ جهانی می انجامد؟» توسط انجمن علمی مطالعات صلح ایران و مجله تئوری در استانبول و با همکاری موسسه آموزش عالی بیمه اکو در روز پنجشنبه ۱۹ بهمن ۱۴۰۲ برگزار شد. از نکات قابل توجه، برگزاری برنامه به دو زبان فارسی و ترکی بود.

ادامه مطلب

بررسی ادعاهای رسانه‌ای درباره انفجارهای اخیر در ایران

اسرائیل، متهم ردیف اول

پس از دو انفجار در خط لوله گازی و نیز انفجاری در شهرقدس حالا ایلنا به نقل از منابع روزنامه نیویورک تایمز می‌نویسد که اسرائیل در پشت این انفجارها قرار دارد. اگرچه این روزنامه آمریکایی روز جمعه از قول دو منبع غربی این گزارش را منتشر کرده است؛ اما تا به اکنون مقامات اسرائیلی از اظهارنظر در‌این‌باره خودداری کرده‌اند. پ

ادامه مطلب

تولید نفت کاهش می یابد

اقتصادهای خاورمیانه تحت الشعاع جنگ غزه

اقتصاد کشورهای همسایه فلسطین و اسرائیل شاهد تاثیر این جنگ بویژه بر درآمدهای گردشگری بوده است و هزینه های حمل و نقل به شکل زیادی افزایش یافته و  کاهش رفت و آمد در در دریای سرخ کاملا مشهود است که این امر می تواند آسیب های اقتصادی را در سطح جهانی تشدید کند.

ادامه مطلب

آیا خاورمیانه نیاز به بازنگری دارد؟

بازتنظیم منطقه

سهراب انعامی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خاورمیانه یکی از بی‌ثبات‌ترین مناطق راهبردی جهان محسوب می‌شود؛ خاورمیانه‌ای که در هفت دهه پس از جنگ جهانی دوم، هیچ دهه‌ای را بدون جنگ و منارعه پشت سر نگذاشته است. اما خاورمیانه کنونی را می‌توان خاورمیانه‌ای با مولفه‌ها و ویژگی‌های آشوب دانست؛ آشوبی که برآمده از ساختار ژئوپلیتیکی و هویتی پیچیده و دهه‌ها بحران بوده است. رخدادهای ۷ اکتبر (۱۵مهر) به این سو نشان داد که فضای ژئوپلیتیکی خاورمیانه هنوز در بستر مولفه های اشوب سیستمی در جریان و چشم انداز امنیت منطقه ای پر از ابهام و معادله امنیتی است.

ادامه مطلب

آیا آمریکا با حملات اخیر به اهداف خود رسیده است؟

اردوان امیرارسلانی در یادداشتی می نویسد: به‌طور مطلق، ایران و ایالات متحده خواهان تشدید جنگ در منطقه نیستند و ایران خود را محدود به اقدام از طریق نیروهای نیابتی در سوریه، عراق و یمن می‌کند. با‌این‌حال، این واقعیت که آمریکایی‌ها بدون در نظر گرفتن حمله مستقیم به ایران تنها به حمله به نیروهای نیابتی در عراق و سوریه بسنده می‌کنند، حاکی از نگرانی آنها برای خارج‌شدن اوضاع از کنترل است. بدون‌ شک قدرت نظامی ایران ترسناک است و مصونیت کشور از حملات مستقیم می‌تواند با احتمال هسته‌ای‌شدن ایران همانند کره شمالی مرتبط باشد.

ادامه مطلب

یادداشت مشاور روابط خارجی محمد شیاع السودانی

چرا عراق می خواهد از تنش های منطقه ای به دور باشد؟

فرهاد علاء الدین در یادداشتی که در روزنامه الشرق الاوسط نوشته یادآور شده است: ملت عراق، طی دهه ها، بلاها و رنج هایی را تجربه کردند و اکنون زمانی که شایسته است در صلح زندگی کنند فرا رسیده و در سایه برنامه اعلام شده از سوی دولت این هدف نزدیک است، علاوه بر اینکه نخست وزیر نسبت به انجام برنامه های دولت خود که نهایت آرمان های مشروع مردم عراق است اصرار دارد و پایبند است.

ادامه مطلب

بحران‌های خاورمیانه و بازار نفت

کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: یکی از ویژگی‌های بحران‌های اخیر در خاورمیانه، شامل جنگ غزه، حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ و تقابل بین آمریکا و گروه‌های شبه‌نظامی، بی‌تفاوتی بهای نفت درباره آنها بوده است. بهای نفت برنت که در ۶ اکتبر ۸۴.۵۸ دلار در هر بشکه بود، در ۹ اکتبر، یعنی دو روز بعد از حمله حماس به اسرائیل، به ۸۸.۱۵ دلار افزایش یافت. این افزایش حدود دو هفته ادامه یافت و در حوالی ۲۰ اکتبر به حداکثر خود در دوره چهار‌ماهه اخیر یعنی ۹۲.۳۸ دلار رسید و بعد از آن رو به کاهش نهاد و در کف خود در این دوره حتی با وجود هدف‌گیری برخی کشتی‌ها در دریای سرخ به ۷۳.۲۴ دلار سقوط کرد و دیروز به حدود ۸۲ دلار رسید. این روند نشان می‌دهد که نه‌تنها جنگ غزه؛ بلکه حملات حوثی‌ها به برخی کشتی‌ها و نیز تقابل بین آمریکا و برخی گروه‌های شبه‌نظامی در روزهای بعد از کشته‌شدن سه سرباز آمریکایی نیز در مجموع تأثیر چندانی بر بهای انرژی نداشته و بازار نفت اهمیت چندانی برای سروصداهای ناشی از این بحران‌ها قائل نبوده است.

ادامه مطلب

حماس و آخرین قلعه

گام پایانی و مهم ترین گام بی بی در رفح

اگر چه بمباران شهر رفح از ابتدای جنگ علیه غزه متوقف نشده و از سه روز قبل عملیات‌های میدانی در این شهر هم آغاز شده‌ است، اما با آماده شدن اسرائیل برای شروع عملیات زمینی گسترده در جنوبی ترین شهر نوار غزه، ضرب آهنگ تحولات ناشی از جنگ حماس و اسرائیل، نه تنها تندتر که پیچیده‌تر هم خواهد شد.

ادامه مطلب

مسیری برای یک نظم منطقه ای پساآمریکایی

تنها "خاورمیانه" می تواند خاورمیانه را سامان دهد

بی گمان ایالات متحده همچنان در خاورمیانه دخیل خواهد بود. شاید حملات موشکی به نیروهای آمریکایی که با تلفات همراه باشد، یا یک حمله تروریستی در غزه، که به کشته شدن شهروندان آمریکایی بینجامد، حتی دخالت نظامی بیشتری از آنچه دولت بایدن می‌خواهد را در پی بیاورد اما این انتظار از ایالات متحده که نقشی اساسی در مدیریت مؤثر باریکه غزه و رسیدن به یک صلح دائمی در خاورمیانه داشته باشد، شبیه انتظار برای آمدن گودوت است: پویش های کنونی منطقه‌ای و جهانی، به آسانی به واشنگتن اجازه نمی‌دهد که چنین نقش برجسته ای را ایفا کند.

ادامه مطلب

توصیه به دولت بایدن

آمریکا به جای تشدید نظامی، تنش زدایی کند

فرید زکریا می نویسد: در ماجرای کنونی خاورمیانه، بایدن باید توصیه "پدرخوانده" را در نظر بگیرد. نفرت از دشمن، عقل شما را زایل می کند و بر داوری شما تاثیر می گذارد.

ادامه مطلب

پکن در دوراهی حفظ منافع و رقابت با امریکاست

تلاقی خط قرمزها و انتخاب‌های پیش روی چین

محسن مفیدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چین می‌داند که قدرت آن بیش از آن بزرگ شده است که بتواند به رویکرد اقتصادی خود ادامه دهد. پکن بالاخره مجبور است دست به انتخاب‌های سخت راهبردی زده و در منازعات بین‌المللی نقش مؤثری ایفا کند. در غیر این صورت گمانه‌زنی در مورد رویکرد احتمالی آن در آینده به تنش‌های فعلی با ایالات ‌متحده اضافه خواهد کرد.

ادامه مطلب

کاخ سفید تصمیم به خروج از عارق خواهد گرفت؟

دور جدید تجاوزات آمریکا و واکنش تند بغداد

پس از  حملات آمریکایی ها به خاک عراق، دولت و مجلس این کشور به دنبال اجرایی شدن روند خروج نیروهای نظامی ایالات متحده از عراف هستند. درهمین باره ائتلاف احزاب تشکیل دهنده دولت عراق یکشنبه شب به دعوت «محمد شیاع السودانی»، نخست وزیر و همچنین «عبداللطیف رشید»، ‌رئیس جمهور عراق برای پیگیری جنایت اخیر یانکی ها در هدف قرار دادن مراکز حشد الشعبی و شهادت چند نفر از رزمندگان این سازمان، جلسه اضطراری برگزار کرد.

ادامه مطلب

طرحی سه مسیره و بزرگ

طرح بزرگ دکترین بایدن برای خاورمیانه

توماس فریدمن می نویسد: اکنون به نظر می‌رسد راهبرد تازه ای توسط دولت جو بایدن در حال شکل گرفتن باشد تا جنگ چندجبهه ای کنونی که غزه، ایران، اسرائیل و منطقه در آن درگیرند را مدیریت کند.

ادامه مطلب