بازگشت به بگرام تنها یک تصمیم نظامی نیست؛ نمادی از بازگشت ژئوپلیتیکی آمریکا به صحنه‌ای است که تصور می‌شد از آن خارج شده است. اگر این طرح عملی شود، برای ایران نه‌تنها چالشی امنیتی، بلکه هشداری راهبردی خواهد بود؛ نشانه‌ای از اینکه در بازی جدید قدرت در اوراسیا، شرق کشور نیز دیگر حاشیه امن نخواهد بود.
ادامه مطلب
اگر چه تماس‌های اخیر بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر نشانه‌ای از تکاپوی تازه قاهره برای بازگشت به مرکز دیپلماسی منطقه‌ای است، اما در عمل بعید به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها بتواند نتیجه ملموسی در کوتاه‌مدت به همراه داشته باشد. روزی که می‌توانست به احیای یک مسیر گفت‌وگوی سازنده میان تهران و غرب منجر شود، فعلاً در تقویم سیاسی منطقه، به عنوان فرصتی که از دست رفت ثبت شده است.
ادامه مطلب
علیرضا سلطانی می نویسد: نشست توافق صلح غزه در شهر شرم‌الشیخ مصر، با حضور گسترده رهبران کشورهای منطقه، جهان اسلام و برخی قدرت‌های غربی، رویدادی مهم و پر از بیم و امید برای آینده خاورمیانه بود.
ادامه مطلب
اگرچه ویتکاف از سه‌گانه سیاست خارجی ترامپ ناظر به غزه، اوکراین و ایران سخن گفته است، اما موازنه فعلی قدرت در هر سه جبهه نشان می‌دهد که موفقیت در یکی، الزاما به پیشرفت در دیگری نمی‌انجامد. پیروزی ترامپ در غزه شکننده است، صلح در اوکراین هنوز دور از دسترس است و پرونده هسته‌ای ایران در سایه رقابت‌های قدرت‌های جهانی به مرحله‌ای از ابهام استراتژیک رسیده است. در واقع، هر سه پرونده به صورت زنجیره‌ای به هم پیوسته‌اند؛ زنجیره‌ای که اگر یکی از حلقه‌های آن گسسته شود، کل طرح سیاست خارجی ترامپ در معرض فروپاشی قرار می‌گیرد.
ادامه مطلب
علی اکبر رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در مجموع می‌توان گفت، ایران در شرایطی قرار دارد که از یک سو با فشار هماهنگ اروپا، اسرائیل، آمریکا مواجه است و از سوی دیگر، انتظار دارد که چین با ایجاد بازدارندگی راهبردی در برابر آمریکا، بخشی از این فشار را تعدیل کند.
ادامه مطلب
لحن دیپلماتیک ترامپ در کنار استمرار فشارهای میدانی و تحریم‌ها، نشانه‌ای از رویکردی دوگانه است؛ رویکردی که از یک سو وعده صلح می‌دهد و از سوی دیگر، ابزارهای فشار را حفظ می‌کند. برای ایران، تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که اعتماد به وعده‌های واشنگتن بدون تضمین عملی، پرهزینه خواهد بود. در نتیجه، تا زمانی که هر دو طرف از مواضع حداکثری خود فاصله نگیرند، صلح در سایه بی‌اعتمادی باقی خواهد ماند.
ادامه مطلب
تحولات اخیر در خاورمیانه نشان می‌دهد که سیاست «فشار حداکثری» همچنان راهبرد غالب ایالات متحده در قبال ایران است، هر چند در پوشش گفتار دیپلماتیک عرضه می‌شود. از سوی دیگر، احتمال حمله مجدد اسرائیل به ایران یا ترور و ...، در هماهنگی با همین سیاست ارزیابی می‌شود و در نهایت سیاست غرب برای تضعیف جایگاه منطقه‌ای تهران ادامه دارد.
ادامه مطلب
روز دوشنبه، رئیس جمهوری اسبق از مؤسسات به خاطر تسلیم شدن در برابر خواسته‌های رئیس جمهور ترامپ انتقاد کرد. سخنان او در حالی مطرح می‌شود که رهبران دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در حال بحث در مورد موافقت با پیشنهاد کاخ سفید برای دریافت دسترسی مطلوب به بودجه فدرال در صورت همسویی با دستور کار ترامپ هستند.
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: طرح ترامپ برای غزه و اعلام موافقت تقریبا همه کشورها با آن نشان داد که در پی جنگ‌های تجاوزکارانه اسرائیل و بی‌ثباتی‌های ناشی از آن، شرایط جدیدی در منطقه در حال شکل‌گیری است که می‌تواند همزمان بر شرایط بین‌المللی نیز اثر بگذارد.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره می نویسد: مشکل ترامپ در مواجهه با مشکلات جاری در جامعه جهانی از جمله جنگ اوکراین؛ جنگ غزه، لبنان، ایران و... ساده‌سازی صورت مسئله با تحریف واقعیت‌هایی آمیخته است که حتی با بیشترین تلاش‌های جاری در این زمینه، نمی‌تواند نتایج روشن به همراه آورد. به عبارت دیگر خوش‌بینی‌های ترامپ سرعتی به مراتب بیش از نتایج عملی هر اقدام دیپلماتیک و نظامی در میدان واقعیت‌ها دارد.
ادامه مطلب
در حالی که دولت‌های عربی جنگ در نوار غزه را در محافل بین‌المللی محکوم می‌کردند، اسناد افشاشده وزارت دفاع آمریکا نشان می‌دهد آنها همزمان همکاری امنیتی خود را با ارتش اسرائیل گسترش داده‌اند. این روابط پنهان که با هدایت مستقیم واشنگتن شکل گرفته بود، پس از حمله هوایی اسرائیل به قطر به بحران رسید، اما اکنون می‌تواند نقشی کلیدی در نظارت بر آتش‌بس تازه غزه داشته باشد.
ادامه مطلب
وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد دولت فدرال با قطر به توافق رسیده تا در پایگاه هوایی «مانتین هوم» ایالت آیداهو مجموعه‌ای برای آموزش و نگهداری جنگنده‌های اف‌ـ۱۵ قطری بسازد؛ خبری که بلافاصله موجی از خشم و سوء‌برداشت درباره «ایجاد پایگاه خارجی در خاک آمریکا» برانگیخت.
ادامه مطلب
اصغر زارعی، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگویی اظهار داشت: این کاروان متشکل از بیش از ۵۰ قایق و حدود ۵۰۰ فعال و سیاست‌مدار از ۴۴ کشور جهان بود که باهدف شکستن محاصره غزه و رساندن کمک‌های غذایی و دارویی به سوی سرزمین‌های اشغالی حرکت کرد. وی افزود: توقیف این کشتی‌ها و بازداشت فعالان بین‌المللی، از جمله گرتا تونبرگ و ماندلا ماندلا واکنش‌های گسترده سیاسی و مردمی در اروپا و سایر نقاط جهان به همراه داشت.
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: در مواجهه با ایران، ایالات متحده به‌ویژه در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، نه به دنبال حل مسئله، بلکه به دنبال مدیریت آن بوده است. این مدیریت، برخلاف تصور رایج، نه از جنس نظم‌سازی منطقه‌ای، بلکه از جنس مهار، تضعیف و کنترل ظرفیت‌های ایران در سطح منطقه‌ای و جهانی است.
ادامه مطلب
مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: صلح خاورمیانه نه در پیروزی نظامی، بلکه در عدالت و همزیستی نهفته است. خاورمیانه می‌تواند صلح و رفاه داشته باشد، اگر چرخه انتقام خارج شود و به دیپلماسی بازگردد.
ادامه مطلب
جلال خوش‌چهره در یادداشتی می نویسد: ابهام، فشار و تهدید" مفهوم سیاست راهبردی "واشنگتن - اروپا" در قبال تهران است. این سیاست در چارچوب رویکرد راهبردی تحمیل الگوی "مذاکره(توافق) یا جنگ" عمل می‌کند. دو راهکار نیز در دستور قرار دارد: فشار از بیرون، شکاف اندازی در داخل. هدف ایجاد سرگیجگی و شتابزدگی در تصمیم سازی تهران است. در مدل سازی جدید دیگر خبری از نقش‌های بازیگر خوب و بد نیست که پیش از این میان واشنگتن و تروئیکای اروپایی تقسیم شده بود. حالا خواست‌ها در یک همسویی روشن اعلام می‌شود.
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: کسانی که با مذاکره جدی با آمریکا و توافق درباره غنی‌سازی مخالف هستند، ادعا می‌کنند که در چنین صورتی کشور در معرض یک «دومینوی تسلیم» قرار خواهد گرفت و بعد از هسته‌ای، ناچار به تعطیلی یا محدودیت شدید برنامه موشکی خواهیم شد.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: قطع اینترنت در افغانستان بیش از آنکه محصول امریکایی‌زدایی منطقه باشد، بخشی از ستر و اخفای تعاملات واشینگتن–طالبان است. طالبان می‌دانند که بقای خارجی‌شان در گرو رضایت آمریکاست و برای آن حاضرند هزینه‌های داخلی سنگین را بپردازند.
ادامه مطلب
محسن عوضوردی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: چرا آمریکا و شرکایش، با وجود عمل ایران به تعهداتش در برجام باز هم به دنبال فشار حداکثری بودند و خلاف تعهدات خود در برجام عمل کردند؟ برای پاسخ به این پرسش باید جدای تهدیدات انتسابی هسته‌ای ایران، به مسئله روابط ایران و آمریکا، از منظر موقعیت‌های استراتژیک ایران بنگریم.
ادامه مطلب
پس از فعال‌شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تمامی قطعنامههای پیشین شورای امنیت علیه ایران، فضای سیاسی و دیپلماتیک میان تهران و غرب عملا به مرحله‌ای از رکود و بن‌بست رسیده است. در چنین شرایطی، اغلب ناظران و تحلیلگران بر این باورند که در هفته‌ها و حتی ماه‌های پیش‌رو، چشم‌انداز روشنی برای ازسرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای وجود ندارد؛ مگر آنکه رخدادی پیش‌بینی‌ناپذیر بتواند معادلات فعلی را به‌طور اساسی دگرگون کند.
ادامه مطلب
ترکیه روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد که در همسویی با فشارهای بین‌المللی علیه ایران و برای محدودکردن برنامه هسته‌ای این کشور، دارایی‌های شماری از افراد و نهادهای مرتبط با این برنامه را مسدود کرده است. بر‌اساس گزارش یورونیوز و خبرگزاری‌های ترکیه، این اقدام در پی فرمانی از سوی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، انجام شده و شامل افراد و شرکت‌هایی می‌شود که در بخش‌های مختلف مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران فعالیت دارند.
ادامه مطلب
بازگشت تحریم‌های موسوم به «ماشه» در هفته ای که گذشت و پیش تر از آن، تجربه تلخ جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، صحنه خاورمیانه را به نقطه‌ای پرابهام و متزلزل رسانده است؛ نقطه‌ای که بسیاری از تحلیلگران آن را «بن‌بست دیپلماتیک» می‌نامند. هرچند غرب در موضع‌گیری‌های علنی خود همچنان از «باز بودن درِ مذاکره» سخن می‌گوید، اما در عمل، پیش‌شرط‌های سختی را مطرح کرده که ایران آنها را غیرقابل‌پذیرش می‌داند.
ادامه مطلب
سعید محمدی کاوند در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ترکیب «سلاحی‌سازی تجارت»، تعرفه‌های سنگین بر فولاد و آلومینیوم، کسری‌های بودجه تورم‌زا، بی‌توجهی به انرژی‌های تجدیدپذیر، تسهیل انحصارات و سیاست‌های محدودکننده مهاجرت، فشار همزمان بر کشاورزی، صنعت، بازار مسکن، تجارت خارجی و جایگاه دلار وارد کرده و ثبات اقتصادی را تهدید کرده است.
ادامه مطلب
امیر مقدمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حالا بسیاری از ایرانی‌ها، حتی آن‌هایی که پیش‌تر طرفدار تعامل با غرب بودند، آمریکا را نه‌فقط به‌عنوان یک قدرت خارجی، بلکه به‌عنوان تهدیدی مستقیم علیه استقلال و امنیت ملی می‌بینند.
ادامه مطلب
رسول عبدالهیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به مجموعه شرایط موجود می‌توان گفت که احتمال وقوع جنگ مستقیم جدید میان ایران و آمریکا و اسرائیل در کوتاه‌مدت پایین است.
ادامه مطلب
بازگشت رسمی قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران در ساعت ۳:۳۰ بامداد دیروز یکشنبه، نقطه آغاز یک مرحله تازه در تقابل حقوقی و دیپلماتیک میان تهران و غرب است. از یک‌سو، ایالات متحده و تروئیکای اروپایی با تاکید بر فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک، مدعی هستند تمامی تحریم‌های تعلیق‌شده شورای امنیت دوباره برقرار شده و ایران موظف به اجرای کامل آن‌هاست. در سوی دیگر اما، ایران به همراه روسیه و چین این اقدام را فاقد وجاهت حقوقی می‌دانند و معتقدند روند بازگشت تحریم‌ها ناقض نص صریح قطعنامه ۲۲۳۱ و تعهدات برجامی غرب است.
ادامه مطلب
پرهام مداح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: سخنرانی ترامپ را می‌توان مصداقی بارز از «نارسیسیسم سیاسی» دانست؛ جریانی که در آن رهبر سیاسی می‌کوشد نه صرفاً کشورش، بلکه کلیت نظام بین‌الملل را به مثابه صحنه‌ای برای نمایش خود بدل سازد.
ادامه مطلب
بازگشت تحریم‌ها عملا تروئیکا از روندهای آینده پیرامون پرونده هسته ای به حاشیه خواهد رفت. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در واکنش به این تحولات تأکید کرده بود که «تروئیکای اروپایی با آغاز این بازی، نه‌تنها پیروز نخواهد شد، بلکه از روندهای دیپلماتیک آتی نیز کنار گذاشته خواهد شد.» با این حرف عراقچی، تقریبا مسجل خواهد شد که تروئیکا وظیفه تخریب دیپلماسی را انجام داده و دیگر کارکردی برای واشنگتن ندارند. و به طریق اولی، اهمیت خود را برای تهران هم از دست داده اند. لذا حلقه تصمیم‌گیری میان تهران، واشنگتن، مسکو و پکن محدودتر می‌شود.
ادامه مطلب
محسن شریف خدائی طی یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تعبیر «ببر کاغذی» از سوی ترامپ، نه‌تنها قدرت نظامی روسیه را زیر سؤال برد، بلکه به اروپا هشدار داد که وابستگی انرژی به مسکو می‌تواند اعتبار راهبردی آن را تضعیف کند. ادامه خرید نفت و گاز از روسیه، در حالی که جنگ در اوکراین جریان دارد، موجب تعمیق شکاف امنیتی در ناتو شده و این امکان را برای کرملین فراهم می‌آورد تا با پشتوانه مالی به جنگ ادامه دهد.
ادامه مطلب
هدف اصلی کشورهای عربی از تقویت روابط دفاعی با پاکستان، ایجاد نوعی بازدارندگی در برابر اسرائیل است. اسرائیل به عنوان تنها قدرت هسته‌ای در خاورمیانه، پس از هفتم اکتبر سیاست‌های تهاجمی‌تری را در منطقه در پیش گرفته و این مساله نگرانی بسیاری از کشورهای عربی را برانگیخته است. از سوی دیگر، پاکستان به عنوان قدرت اتمی جهان اسلام، می‌تواند به عنوان وزنه‌ای مهم در معادلات بازدارندگی منطقه‌ای ایفای نقش کند و این همان نقطه‌ای است که همکاری‌های اخیر را معنادار می‌سازد.
ادامه مطلب