توافقی در سایه رقابت؛ بازتعریف تعامل واشنگتن و پکن
چشم‌انداز توافق تجاری احتمالی میان آمریکا و چین
دیپلماسی ایرانی: سیدجلال ساداتیان در گفتگویی اظهار داشت: «توافق احتمالی آمریکا و چین بیش از آنکه پایان جنگ تجاری باشد، نوعی تنظیم راهبردی میان دو قدرت بزرگ است که به‌دنبال مدیریت رقابت درون‌سیستمی هستند.» این مدرس دانشگاه توضیح داد: «هر دو طرف پس از سال‌ها جنگ تعرفه‌ای و بی‌ثباتی بازارها دریافته‌اند که استمرار تنش، تهدیدی برای رشد اقتصادی جهانی است.» او با اشاره به تعویق محدودیت‌های صادرات مواد معدنی کمیاب از سوی چین و خودداری آمریکا از اجرای تعرفه‌های سنگین بر کالاهای چینی گفت: «این تصمیمات نشان‌دهنده بازگشت عقلانیت اقتصادی است. دو کشور به این نتیجه رسیده‌اند که در جهانی با زنجیره‌های تأمین درهم‌تنیده، سیاست فشار حداکثری نتیجه معکوس دارد.»
ساداتیان افزود: «آمریکا از یک‌سو به دنبال جلوگیری از وابستگی بیش‌ازحد خود و دیگر کشورها به اقتصاد و تولید چین است و از سوی دیگر نمی‌خواهد بحران اقتصادی ناشی از جنگ تجاری، جایگاه جهانی دلار و بازار سهام را متزلزل کند. در مقابل، چین نیز با آگاهی از حساسیت معادلات درون ساختاری آمریکا، تلاش دارد با امتیازدهی محدود، فضای اقتصادی خود را آرام نگاه دارد تا در جبهه‌های دیگر رقابت از جمله فناوری‌های پیشرفته و هوش مصنوعی تمرکز بیشتری داشته باشد».
تأثیر اقتصادی و روانی توافق بر بازارهای جهانی
ساداتیان در ادامه تحلیل خود تصریح کرد: «احتمال نزدیک شدن دو کشور به توافق، به‌سرعت بر بازارهای مالی اثر گذاشته و باعث کاهش بهای طلا و افزایش شاخص‌های بورس در آسیا و آمریکا شده است.» او تأکید کرد: «این واکنش، بازتابی از امید بازارها به ثبات است، هرچند ثباتی شکننده و موقت.»
به باور این کارشناس حوزه بین‌الملل، «طلا همواره شاخصی از میزان نااطمینانی ژئوپلیتیک در جهان است و هرگاه افق همکاری قدرت‌های بزرگ روشن‌تر شود، تقاضا برای آن کاهش می‌یابد. اما در عین حال هشدار می‌دهد که این کاهش نباید نشانه پایان بحران تلقی شود، زیرا رقابت در عرصه فناوری و انرژی همچنان ادامه دارد و توافق فعلی بیشتر به یک آتش‌بس موقت شباهت دارد تا صلح پایدار.» او توضیح داد: «بخش مهمی از توافق احتمالی مربوط به حوزه فناوری‌های دیجیتال و مالکیت داده‌هاست؛ موضوعی که از دیدگاه او، آینده اقتصاد جهانی را رقم خواهد زد. ساداتیان اضافه می‌کند: «در واقع، پرونده تیک‌تاک و مواد معدنی کمیاب دو چهره از یک نبرد واحدند؛ نبردی برای کنترل بر زیرساخت‌های اقتصاد قرن بیست‌ویکم.»
نظم اقتصادی جدید و تغییر توازن قدرت جهانی
ساداتیان درادامه گفت: «توافق احتمالی میان واشنگتن و پکن در مقیاسی وسیع‌تر، نشانه‌ای از آغاز مرحله تازه‌ای در رقابت قدرت‌های بزرگ است.» این مدرس دانشگاه معتقد است: «نظام بین‌الملل در حال گذار از دوران جهانی‌سازی یک‌قطبی به چندمرکزی وابسته است؛ وضعیتی که در آن، کشورها همزمان درگیر رقابت و همکاری‌اند.» این تحلیلگر تصریح کرد: «این توافق می‌تواند الگوی جدیدی از تعامل میان قدرت‌ها را شکل دهد؛ تعاملی که در آن، همکاری اقتصادی ابزاری برای مدیریت رقابت سیاسی می‌شود. برخلاف دوران جنگ سرد که مرزهای اقتصادی و سیاسی منطبق بودند، امروز حتی قدرت‌های رقیب نیز ناگزیر از تعامل اقتصادی‌اند.»
او خاطرنشان می‌کند که «چنین الگویی در آینده ممکن است به سایر بازیگران بزرگ، از جمله اتحادیه اروپا و هند نیز سرایت کند و نوعی چندقطبی اقتصادی را شکل دهد که در آن، وابستگی متقابل مانع از تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک می‌شود.» ساداتیان گفت: «اگر این مسیر ادامه یابد، شاهد نظم جدیدی خواهیم بود که نه بر پایه سلطه یک‌جانبه آمریکا، بلکه بر اساس رقابت تنظیم‌شده قدرت‌های بزرگ بنا می‌شود؛ نظمی که هم فرصت و هم چالش برای جهان به همراه دارد. در چنین شرایطی، کشورهایی که توان انطباق سریع با قواعد جدید تجارت و فناوری را دارند، برندگان آینده خواهند بود.»
ساداتیان تأکید کرد: «توافق آمریکا و چین صرفاً یک پرونده اقتصادی نیست، بلکه نمادی از گذار به دوره‌ای تازه در سیاست بین‌الملل است؛ دوره‌ای که در آن، رقابت درون همکاری به‌جای تقابل مستقیم نشسته و مدیریت وابستگی متقابل به مهم‌ترین ابزار قدرت تبدیل شده است.» ساداتیان این را هم گفت که «دیدار اخیر میان دونالد ترامپ و شی جین‌پینگ، روسای جمهوری ایالات متحده و چین در کره جنوبی، نشانه‌ای از تمایل دو کشور برای کاستن از تنش بود، اما واقعیت میدانی حاکی از آن است که این آتش‌بس اقتصادی بیش از آنکه مبتنی بر اعتماد باشد، بر محاسبات تاکتیکی استوار است.»
این استاد دانشگاه تصریح کرد: «دو کشور با وجود تلاش برای مدیریت بحران، همچنان درگیر مجموعه‌ای از منازعات سیاسی، فناورانه و ژئوپلیتیک هستند که مانع از شکل‌گیری یک توافق پایدار می‌شود.» این تحلیلگر افزود: «واشنگتن در پی آن است تا از مسیر اقتصادی به تنظیم مجدد نظم سیاسی در شرق آسیا دست یابد، البته حتی اگر توافق اقتصادی میان آمریکا و چین هم حاصل شود، بیش از آنکه پایان منازعه باشد، آغازی برای نوعی هم‌زیستی پرتنش در ساختار قدرت جهانی خواهد بود.»/ شورای راهبردی روابط خارجی
نظر شما :