سقوط دمشق

راز سکوت تهران در فروپاشی دولت اسد

واقعیت ژئوپلیتیک و انتخاب عقلانی ایران

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فروپاشی نظام سوریه و سرنگونی دولت بشار اسد در مقابل شورشیان مورد حمایت ترکیه، اسرائیل و قطر در کم‌تر از یک هفته، پرسش‌های مهمی پیرامون سکوت یا ناتوانی ایران در میدان سوریه در افکار عمومی داخلی و دوستداران ایران در منطقه ایجاد کرده است. پرسش‌هایی مانند: وضعیت دشمنی یا دوستی ایران با ترکیه و قطر چگونه است؟ چرا روسیه تنها توانست خروج یا فرار خاندان بشار اسد را مدیریت کند؟ چرا ایران اقدام راهبردی برای حفظ دولت بشار اسد یا انتقال قدرت به کارگزار قدرتمند همسو با ایران (کودتای درون ساختاری سوریه) را عملیاتی نکرد؟ 

ادامه مطلب

از مدل طالبان تا فدرالیسم

سناریوهای آینده نظام سیاسی سوریه

حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ابزار فشار ایالات متحده شامل تحریم‌های اقتصادی و حضور نظامی در سوریه به همراه نیاز دمشق به سرمایه‌گذاری اروپایی و عربی و بودجه برای بازسازی و توسعه، قدرت انتقالی را وادار می‌کند تا خواسته‌های این بازیگران را در مسیر ترسیم آینده در نظر بگیرد. این سیستم حکومتی به‌ویژه با توجه به بازگشت پناهندگان می‌تواند با شکل دیگری از فشار بر مقامات در نتیجه افزایش جمعیت و بار اقتصادی مواجه شود.

ادامه مطلب

دلایلی که به سقوط اسد انجامید

علل ترویج هم‌آمیزی خشونت ‌و جامعه در سوریه

فرزاد محمدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حال سؤال اینجاست که چگونه یک جامعه با توجه به دیدن و شنیدن نتایج خشونت و تأثیرات ویرانگر آن بر مؤلفه‌های امنیت، اما به‌طور عجیبی به‌سوی جریان‌ها و گروه‌های حامی و ترویج‌دهنده آن تمایل پیدا می‌کنند؟ مگر چه اتفاقی رخ‌داده است که حاضر می‌شوند ناامنی و بحران را به آرامش ظاهری خود ترجیح دهند؟ در این نوشتار قصد داریم به‌اختصار به چرایی و علل گرایش جامعه سوریه به خشونت یا بهتر بگوییم به ریشه‌های هم‌آمیزی خشونت‌گرایی در سوریه بپردازیم. 

ادامه مطلب

ادعایی که بر چندین استدلال متکی است

تحولات سوریه و لزوم اتخاذ رویکرد کوانتومی در سیاست خارجی

اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می‌رسد، تحلیل‌هایی که تا کنون در حوزه تحولات منطقه صورت گرفته بیشتر در قالب رویکرد سنتی و نیوتنی بوده و به همین دلیل نتوانسته تصویر درست و دقیقی از این تحولات ارائه دهد. به عبارت دیگر، تحلیل‌های سیاست خارجی در ایران و سایر کشورهای منطقه بسیار به الگوی فیزیک نیوتنی نزدیک بوده که بر اتم محوری و جبرگرایی (دولت محوری و پیش بینی پذیری حوادث) تکیه داشته است. بنابراین تغییر دولت در سوریه یک مورد مطالعاتی جدید و جالب است که می تواند برای تحلیل‌گران و تصمیم سازان حوزه سیاست خارجی و روابط بین الملل مفید باشد و به آنها در انتخاب رویکرد تحلیلی جدید کمک کند.

ادامه مطلب

شام آخر اسد، فروپاشی از درون بود

آموزه های رئالیستی سقوط شام

امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از جامع ترین و دقیق ترین مبانی نظری برای نقد تحول اخیر در سوریه، نظریه رئالیسم (Realism) یا واقع گرائی است. به طورکلی واقع بینی سیاسی و واقع گرائی نظری لازمه تحلیل درست از حوادث کنونی در سطح بین المللی است. تحولاتی که بیش از پیش بر درستی نظریه رئالیسم صحه گذارده و ظرفیت درونی آن را در نقد صحیح روندهای سیاسی، نظامی و امنیتی به منصه ظهور رسانده است. در این مجال مختصر، با بهره گیری از عناصر کلیدی و آموزه های نظریه رئالیسم تلاش می شود به نقد و بررسی واقع بینانه و واقع نگرانه واقعه عظیم"سقوط شام" پرداخته شود.

ادامه مطلب

استراتژی‌ها و تحولات کلیدی

ترکیه و پایان حکومت بشار اسد

سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترکیه با استفاده از استراتژی‌های متنوع نظامی، سیاسی و دیپلماتیک، نقش برجسته‌ای در فشار به دولت سوریه برای کنار رفتن ایفا کرد. این یادداشت به بررسی استراتژی‌های ترکیه در راستای سقوط دولت بشار اسد و تحولات کلیدی در این زمینه می‌پردازد.

ادامه مطلب

چهار عاملی که می‌تواند بی‌ثباتی سوریه را باعث شود

تهدید گسترش جنگ و افزایش تمایل به سلاح هسته‌ای

غسان سلامه در گفت‌وگویی اختصاصی با روزنامه الشرق الاوسط تصریح کرد که جدای از مسائل سیاسی در سوریه و موضوعاتی چون خشونت و سرکوبگری و روحیه طائفه گرایی و فرقه‌گرایی، این کشور با چهار عامل اصلی روبه‌روست که مانع ایجاد ثبات در آن خواهند شد.

ادامه مطلب

لزوم توجه به نگرانی‌های منطقه‌ای

چگونه سوریه پسااسد می‌تواند یک نظم تازه منطقه‌ای ایجاد کند؟

ترکیه می‌تواند با دعوت از همسایگان سوریه و کشورهای خلیج فارس برای ایفای نقش کانونی در گذار سیاسی، نگرانی‌های کشورهای عربی درباره سلطه اسلامگرایان را کاهش دهد.

ادامه مطلب

تحولات سوریه و چالش های منطقه

سقوط دولت اسد، آزادی به ارمغان می آورد؟

مبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چرا ارتش سوریه مقاومتی برای مقابله با گروه های تروریستی و دیگر معارضین انجام نداد؟ ترکیه در این میان چه منافعی دارد؟ روسیه در میانه آشوب چه کرد؟ ایران، محور مقاومت و دیگر دولت های منطقه چه می کنند؟

ادامه مطلب

تفاوت ادعا با واقعیت میدانی

چالش های ترکیه در سوریه چیست؟

علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یچیدگی و اوضاع پرچالش، آینده را با چنان ابهامی روبه‌رو کرده که مشخص نیست آیا ترکیه از چاه به چاله یا از چاله به چاه افتاده است‌، تا جایی که برخی صحبت ها حتی ادعا می کنند که قصد اولیه ترکیه تنها اندکی پیشروی برای فشار به بشار اسد بوده نه فرو ریختن حکومت سوریه در آن سوی مرز! 

ادامه مطلب

چگونگی پیروزی ترکیه در جنگ داخلی سوریه

سقوط اسد فعلا نعمتی برای اردوغان است

پیروزی ناگهانی شورشیان غافلگیرکننده بود. اکنون که اسد به‌کلی از صحنه خارج شده، اردوغان آماده می‌شود تا از سرمایه‌گذاری چندین ساله خود در حمایت از مخالفان سوری بهره‌برداری کند. ایران و روسیه – رقبای اصلی ترکیه در سوریه – تضعیف شده‌اند؛ دولتی دوست در دمشق ممکن است به زودی تشکیل شود و آماده استقبال از پناهجویان باشد؛ همچنین خروج اسد می‌تواند حتی راه را برای خروج باقی‌مانده نیروهای آمریکایی باز کند، هدفی که آنکارا مدت‌ها در پی آن بود. اگر ترکیه بتواند از خطرات احتمالی پیش رو اجتناب کند، ممکن است به برنده آشکار جنگ داخلی سوریه تبدیل شود.

ادامه مطلب

با توجه به تحولات سوریه

کنشگری ایران و واقعیت های پیش رو

سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای ذینفوذ و نزدیک کشور سوریه در سال های گذشته بوده و طبعا با شرایط پیش آمده نظاره گر تحولاتی است که در این حوزه در حال رخ دادن است.

ادامه مطلب

مردم کجای معادلات سوریه بودند؟

سقوط یک سقف سنگین‌بار

محمدجواد غلامرضا کاشی در یادداشتی می نویسد: بشار اسد را نیروهای خارجی (ایران و روسیه) حفظ کردند. بشار اسد را نیروهای خارجی (ترکیه و عربستان و آمریکا) برداشتند. در این میان معلوم نبود نقش مردم کجاست. نیروهایی که بشار را سرنگون کردند، هر کدام از جایی فرمان می‌برند. معلوم نیست سرنوشت مردمان رنجدیده سوریه چه خواهد بود.

ادامه مطلب

وقوع جنگ داخلی مطلوب نیست

رویکرد ما در مواجهه با تحولات داخلی سوریه

سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تعارض منافع میان نیروهای مدعی قدرت در سوریه شامل تحریر‌الشام، ارتش آزاد، اکراد، داعش و بقایای حزب بعثی که زین پس فعالیت زیرزمینی خواهد داشت؛ پتانسیل جنگ داخلی در سوریه را طی روزهای آینده فراهم می‌کند. آنچه این جنگ را می‌تواند به تعویق بیندازد، تحمیل اراده بازیگران خارجی به نیروهای مدعی قدرت در داخل سوریه است. ترکیه، امریکا، عراق، عربستان و ایران هر کدام با انگیزه‌های مختلف مخالف جنگ داخلی در سوریه هستند.

ادامه مطلب

آخرین امید برای پایان جنگ

آیا روسیه اوکراین را در برابر خاورمیانه معامله می کند؟

حمید کریم نیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی سعی کرده است که جنگ اوکراین و پیامد های آن را با تحولات برق آسا در سوریه و غرب آسیا را در مسیر تغییر سیاستهای روسیه وترامپ نشان بدهد.

ادامه مطلب

ایران و ظرفیت‌های جدید منطقه‌ای

فعلا ترکیه برنده میدان سوریه است

کیومرث اشتریان در یادداشتی می نویسد: به طریقی متناقض‌نما سلطه ترکیه بر معارضان سوری هم‌زمان از دشواری کار با آنان می‌کاهد و می‌افزاید. اینان با تجربه‌ای که در مناطق تحت اشغال خود در شمال سوریه و تحت حمایت نیروهای امنیتی ترکیه اندوخته‌اند، با نهادسازی سیاسی-اقتصادی آشنا شده و مزه ثروت ناشی از قدرت چریکی را چشیده‌اند. آنان ضرورت تبدیل شورش به نهاد را دریافته‌اند هرچند هنوز کاملا آن را نیاموخته‌اند. اینک دیگر دریافته‌اند که چگونه مناسبات بین‌المللی را برای کسب ثروت و منزلت به کار گیرند و رفتاری جهان‌پسندانه در پیش گیرند تا قدرتمندان اصلی در جامعه بین‌المللی به دولت‌داری آنان رضایت دهند. به کمک ترکیه، قواعد بازی منطقه‌ای در کسب رضایت آمریکا و اسرائیل را دریافته‌اند. پرسش این است که نقشه جدید میدان قدرت چیست و چه ظرفیت‌هایی برای «کار دیپلماتیک» دارد؟ دیپلماسی صرفا مسافرت به کشورهای «دوست و برادر و هم‌پیمان» نیست. دیپلماسی ظرفیت کار با معارضان و دشمنان و مخالفان نیز هست.

ادامه مطلب

درباره سقوط نظام سوریه

فرصت‌هایی که بشار اسد تلف کرد

جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: با سرکوب خونین جنبش "اصلاح‌خواهی" مردم سوریه و به ویژه نسل جوان از سال ۲۰۱۱ میلادی تاکنون، حکومت بشار‌اسد مدلی از "نظام‌ سیاسی شکننده" را به نمایش گذاشت. این حکومت در همه ۱۳ سال گذشته به مثابه بیماری شد که در اتاق مراقبت‌های ویژه حامیانش؛ یعنی ایران و روسیه قرار گرفت و به این وسیله به حیات خود ادامه داد. نظام سیاسی حاکم بر سوریه نه تنها در ۱۳ سال جنگ داخلی، بلکه از پی کشتار هزاران مخالف در "حما" در سال ۱۹۸۲ میلادی، نزد مردمانش شبیه گربه نفرین شده‌ای بود که بچه‌هایش را می‌خورد.

ادامه مطلب

اختلافاتی که همچنان پابرجاست

ایران، ترکیه، روسیه و معمای سوریه

هیچ تضمینی وجود ندارد که ترکیه بتواند هیئت تحریر الشام را کنترل کند یا به سادگی به این گروه دستور دهد حمله‌ای را که حتی خود این گروه هم انتظار موفقیت آن را نداشت، متوقف کند.

ادامه مطلب

دمشق محروم از کمک‌های مسکو

کرملین برنامه‌ای برای نجات اسد ندارد

به گفته یک منبع نزدیک به کرملین، روسیه برنامه‌ای برای نجات اسد ندارد و تا زمانی که ارتش رئیس‌جمهوری سوریه همچنان مواضع خود را ترک می‌کند، چنین برنامه‌ای در افق دیده نمی‌شود. سفارت روسیه در دمشق به شهروندان روسی حاضر در سوریه توصیه کرده که هنوز می‌توانند با پروازهای تجاری از این کشور خارج شوند.

ادامه مطلب