بلوک کشورهای ترک زبان

نقدی بر روایت‌های تهدیدمحور

سازمان کشورهای ترک در پرتو واقعیات ژئوپلیتیک جدید

رضا خدابنده‌لو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پیچیدگی‌های ژئوپلیتیک آسیای مرکزی و قفقاز، هرچند از دیرباز در تحلیل‌های امنیتی ایران موردتوجه بوده، اما نحوه تفسیر و ارزیابی تحولات این منطقه همواره چالش‌برانگیز بوده است. برخی تحلیل‌های اخیر درباره نشست سازمان کشورهای ترک در شهر قبله، با تمرکز بر دستورکار تهدیدمحور، پیچیدگی‌های منطقه را به دوگانه‌های ساده تقلیل داده و فرصت‌های راهبردی پیش روی ایران را نادیده انگاشته‌اند. این جستار با هدف بازخوانی انتقادی فرضیات نظری، مستندات تجربی و پیشنهادهای راهبردی چنین رویکردهایی، کوشیده است تا با بهره‌گیری از ادبیات تطبیقی روابط بین‌الملل، واقعیات ژئواکونومیک منطقه و داده‌های معتبر، چارچوبی جایگزین برای درک رویکردهای منطقه‌گرا در آسیای مرکزی و راهبردهای متناسب با منافع ملی ایران ارائه کند.

ادامه مطلب

از نفوذ به آسیای میانه تا تلاش برای تعریف نظم جدید

سرنوشت ترکیه و سازمان کشورهای ترک به کجا می‌رسد؟

احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نتیجه جنگ در قره باغ کوهستانی (آرتساخ) در سال ۲۰۲۰ واقعیت جدیدی را در قفقاز جنوبی به وجود آورد و توازن قوا را به نفع ترکیه و باکو تغییر داد. در نتیجه ادغام و همگرایی بیشتر دولت‌های عضو سازمان کشورهای ترک تسهیل شد. این سازمان هم اکنون از قابلیت قابل توجهی در عرصه ژئوپلیتیک برای مهار نفوذ روسیه و ایران برخوردار است. علاوه براین، امکان ایجاد یک ناتوی ترکی در منطقه، با هدف محاصره روسیه و تهدید چین و ایران با مشارکت ترکیه و کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی وجود دارد که نتیجه آن به نفع اتحادیه اروپا و ایالات متحده خواهد بود.  

ادامه مطلب

ترکیه تاوان سختی خواهد داد

جاه‌طالبی‌های تمام‌نشدنی اردوغان

احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اقدامات نژادپرستانه و تلاش برای استفاده از نشانه های افراطی پان ترکها توسط تروریست های منتقل شده از آسیای مرکزی و قفقاز به سوریه، موجی از خشم و نفرت را به همراه داشته و باعث نگرانی بسیاری از دولت ها و ملت ها در مورد تبعات آزاد گذاشتن اردوغان برای حمایت از این ایدئولوژی افراطی شده که رفتار فاشیست های آلمان نازی را یادآور است. این نگرانی به خصوص برای اروپایی ها جدی است و حتی کشورهای عربی هم حمایتی از تحرکات اخیر تروریست ها نداشته اند و آنچه در تماس تلفنی بشار اسد با حاکم امارات رخ داد، موید این تحلیل است.

ادامه مطلب

موضوعی که می توان از دریچه ای دیگر به نگریست

درباره عضویت ایران در سازمان دولت های ترک

علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همان طور که ایالات متحده با نقش فعال در سیاست اروپایی مانع اتحاد میان روسیه و اروپا شد، ترکیه هم با وارد شدن به سیاست کشورهای ترک قصد دارد تا مانع از اتحاد ایران با قفقاز و آسیای میانه شود. این ها سرزمین هایی هستند که ایران بدون آنها هیچ وقت نمی تواند قدرت اصلی خود را بازیابد. بدون این سرزمین ها ایران یک کشور باقی می ماند و برای عرضه خود به عنوان تمدن با مشکل مواجه می شود. هدف این برنامه بیرون نگه داشتن ایران است و بیرون ماندن ما هم تنها کمکی به آن برنامه است!

ادامه مطلب

با پیشنهادهای چشمگیر باکو برای استخراج نفت و گاز

آیا تاجیکستان به جمع کشورهای ترک می پیوندد؟

احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: باکو با هدف جلب نظر تاجیکستان و افزایش همگرایی میان این کشور و سازمان کشورهای ترک از قصد خود برای همکاری نفتی و گازی با دوشنبه خبر داده است. در صورت کشف منابع نفت و گاز، عملیاتی شدن این همکاری به جذب تاجیکستان به کریدور ترنس – کاسپین برای صادرات انرژی و دور شدن این کشور از ایران می انجامد. تاجیکستان تنها کشور فارسی زبان آسیای میانه است که ترکیه و باکو برای جذب آن به سازمان کشورهای ترک برنامه جدی دارند تا ایران در مقابله با ناتوی ترکی همراهان کمتری داشته باشد.

ادامه مطلب

اعتراض کتبی کمترین کار است

ضرورت واکنش رسمی و قاطع به طمع ورزی‌های باکو

برهان حشمتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گرچه در دوره اخیر، مقامات ذیربط در جمهوری اسلامی ایران ظاهرا با حفظ خونسردی کامل، هیچ حرکت آشکار رسمی برای اعتراض به این سیاست گذاری صریح باکو تاکنون نداشته اند و اگر هم یادداشت اعتراض رسمی به سخنان ۲۱ اکتبر ۲۰۲۲ الهام علی اف از سوی تهران به باکو ارسال شده باشد، خبری درباره آن منتشر نشده، به نظر می رسد ارسال یادداشت اعتراض رسمی به یاغی گری های الهام علی اف ضروری است. زیرا، سخنانی که الهام علی اف در روز ۲۱ اکتبر ۲۰۲۲ در دیدار با دبیرکل سازمان به اصطلاح کشورهای ترک مبنی بر احساس ظرفیت باکو برای دخالت در حقوق و امنیت و سرنوشت آذری زبانان سایر کشورها بر زبان جاری کرد، آشکارا با اصول و قواعد حقوق بین الملل و نیز قواعد حسن همجواری کشورها مغایرت آشکار دارد و با توجه به اینکه بزرگترین جمعیت آذری های جهان را شهروندان ایران تشکیل می دهند، دستکم تهران نباید به این سخنان رئیس جمهوری آذربایجان بی اعتنا باقی بماند.

ادامه مطلب

فتنه ای هماهنگ با اسرائیل علیه ایران، روسیه و چین

نقش مستقیم ترکیه در تنش میان تاجیکستان و قرقیزستان

احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حمایت ترکیه از قرقیزستان در راستای دفاع این کشور از یکی از اعضای اتحادیه کشورهای ترک زبان قابل تفسیر است و اردوغان با این اقدام تلاش دارد برای سایر کشورهای عضو نقش پدری و حمایتی ایفا کند و دامنه نفوذ خود را در آنها توسعه دهد تا بتواند به جاده صاف کن ناتو و رژیم صهیونیستی تا آن سوی دریای کاسپین مبدل شود و روند محاصره و تهدید منافع و امنیت کشورهای غیرترک مانند تاجیکستان، افغانستان، روسیه، چین و ایران را تداوم ببخشد.

ادامه مطلب

معادله چند مجهولی سیاستگذاری و دخالت ترکیه در منطقه

از آرمان جهان ترک تا صدور تروریست به منطقه!

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هدف اغلب مقالات تحلیل سیاستگذاری دولت ترکیه بر اساس مؤلفه‌ها و جلوه‌های حکمرانی رجب طیب اردوغان بوده است. با توجه به جایگاه و نقش ریاست جمهوری ایشان در سپهر ساسی ترکیه، اردوغان در راستای احترام به انتخاب و نظر شهروندان ترکیه ای، قابل احترام است. اما در تحلیل سیاستگذاری عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی ایشان نمی‌توان اعتمادی به نیات و اهداف سیاست‌های ایشان داشته باشیم. هیچ دشمنی با شخص اردوغان در کار نیست، ایرادات و انتقادات بر سیاست‌ها و سیاستگذاری‌های ایشان با پیامدهای خشونت‌بار و خسارت‌بار برای ایران و سایر همسایگان بوده که طی یک دهه اخیر شدت و وسعت بسیار بالایی داشته است.

ادامه مطلب

نگاه دیگران و رویکرد پایش و پالایش از درون (قسمت اول)

همگرایی محور ترکی

الیاس واحدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه اکنون با ماهیت همگرایی در محور ترکی (که برخی به اشتباه آن را جریان پان ترکیسم الحاق گر و بیراه تر از آن برخی احیای دوباره امپراتوری عثمانی یا نوعثمانیسم/نوعثمانی گری می خوانند) رخ می دهد، نه جریانی صرفا نژادی و قومی و نه نوستالژی احیای یک امپراتوری از بین رفته، بلکه جریانی بین دولتی با نگاه مثبت به محیط بیرونی مانند اتحادهای مشابه منطقه ای است که در دهه ۱۹۹۰ و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با پیشتازی جمهوری ترکیه تحت رهبری دولت های راست میانه (احزاب مام میهن و راه راست) آغاز شد و پس از کسب تجربه یک دوره ناکامی و رکود از سال ۲۰۰۹ به بعد با افزایش تمایلات همگرایی در بین سایر کشورهای ترک زبان از جمله جمهوری های قزاقستان و آذربایجان و با تغییر رویکرد ترکیه با عنوان شورای کشورهای ترک زبان تأسیس شد که در سال ۲۰۲۱ با تغییر نام به سازمان کشورهای ترک به صورت جدی تر از سوی کشورهای عضو دنبال می شود که در ادامه با نگاهی گذرا به این فرآیند، کارکردها و ارکان این اتحاد به اختصار تبیین خواهد شد. 

ادامه مطلب

اختلافاتی که نمی توان نادیده گرفت

آیا کشورهای تُرک، متحد می شوند؟

محسن پاک آیین در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تُرکیه سعی دارد بطور نانوشته، رهبری و هدایت کشورهای تُرک  را به عهده گرفته و شعار«شش کشور، یک ملت» را عملی سازد. اردوغان که معمولا در دیدار با مقامات آذربایجان، از شعار «دوکشور و یک ملت» استفاده می کرد، سال  گذشته، در جریان هفتمین اجلاس سازمان کشورهای تُرک در باکو، برای اولین بار شعار «شش کشور، یک ملت» را مطرح نمود. سران کشورهای تُرک از این پیشنهاد تُرکیه استقبال نکردند. اگرچه تُرکیه سعی دارد در تبلیغات خود بر وجود اتحاد در سازمان کشورهای تُرک تاکید کند اما به دلایلی نمی تواند اختلافات بنیادی را در میان اعضای این سازمان نادیده بگیرد.

ادامه مطلب

بهره برداری آنکارا از مشکلات اقتصادی تهران

تغییرات کریدوری منطقه ای ترکیه و خسارت هایی که متوجه ایران می شود!

علی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: در حال حاضر ترکیه تلاش دارد از مساله تحریم های ایران و تنش های تهران با غرب به ویژه ایالات متحده امریکا نهایت استفاده را ببرد. برای همین دو موضوع را در دستور کار خود قرار داده است؛ یکی تغییر کریدورهای منطقه ای و دیگری سرمایه گذاری روی گاز در آب های مدیترانه برای به حداقل رساندن وارادات انرژی گاز.

ادامه مطلب