مشکلات نسبتا سخت ایران

دیپلماسی ایرانی: تضعیف آشکار حماس و حزب‌الله در موازنه نظامی خاورمیانه و سقوط رژیم بشار اسد، بسیاری از اهرم‌های فشار تهران را تضعیف یا از بین برده و راه‌های کمتری برای تهدید اسرائیل و بازدارندگی آن از اقدام تهاجمی در اختیار آن گذاشته است. با این وجود، ایران در هر یک از پنج حوزه نفوذ خود، به ویژه عراق و یمن، شرکای مشتاق خود را حفظ کرده است. در کوتاه مدت، اقدامات ایران در منطقه و برنامه هسته‌ای آن بر انتخاب‌های سیاست ایالات متحده تسلط خواهد داشت. چالش های بلندمدت برای سیاست ایالات متحده برسر محور چگونگی شکل دادن به محاسبات ایران در سال های آینده است و اینکه چگونه می توان برای رقابت و نفوذ پس از پایان جنگ ها و عملیات های جنبشی در منطقه برنامه ریزی کرد.

جمهوری اسلامی ایران اکنون در یک دوراهی محوری و مهم قرار دارد.

با نگاهی گذرا به کلیت استراتژیک کنونی جمهوری اسلامی ایران، این کشور در نتیجه استراتژی کلی خود با مشکلات بیشتری مواجه است که می توان به طور خلاصه به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب بی سابقه به شبکه محور مقاومت و تضعیف استراتژی «دفاع پیشرو» آن سبب شده است سامانه دفاعی در داخل ایران نیز تا اندازه ای تضعیف شود، زیرا به نظر می‌رسد که نهادهای امنیتی ایران نه تنها با حملات اسرائیل علیه پرسنل خود در مکان‌هایی مانند سوریه و حملات داعش در داخل ایران طی سال گذشته غافلگیر شده‌اند، بلکه با حملات خونین اسرائیل علیه اهداف نظامی ایران و توانایی اسرائیل برای از بین بردن نسبتا آسان سامانه‌های پدافند هوایی ایران، آسیبی جدی به سامانه تدافعی ایران وارد شده است. 

• ادامه چالش های مردم ایران در داخل که از مشکلات اقتصادی، انزوا و محدودیت های بسیار رنج می برند. در چند سال گذشته، ایران تلاش کرده است به دنبال روش های سازگارپذیری باشد که به تقویت قدرت آن در داخل کمک کند.

• هماهنگی قوی تر و روابط نزدیک تر با قدرت های جهانی مانند روسیه و چین که به دنبال به چالش کشیدن نظم بین المللی هستند یکی از اهداف مهم ایران در عرصه بین المللی بوده است.

• بهبود روابط ایران با تمامی کشورهای جهان عرب با افزایش تماس های دیپلماتیک و عقب نشینی انتخابی از برخی اهداف خود به ویژه نسبت به برخی از کشورهای خاورمیانه، از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی یکی از مهمترین اتفاقات دیپلماسی ایران بوده است. این اتفاق زمانی افتاد که ایران تصمیم گرفت بیشتر بر رویارویی مستقیم خود با اسرائیل تمرکز کند.

پس از حملات 7 اکتبر و اقدامات نظامی اسرائیل، به ویژه علیه فلسطینیان در غزه، تقویت تصویر مبارزه با اسرائیل و تبلیغات علیه آن در میان بخش‌های خاصی از مردم عرب، فرصتی را برای ایران ایجاد کرد تا خود را به عنوان پیشتاز مقاومت در برابر اشغالگری اسرائیل نشان دهد.

در اینجا ایران بیش از آن که از سیاست های خود نتیجه بگیرد متحمل هزینه شده است، برای همین به نظر می رسد که ایران با انتخاب‌های استراتژیک سخت، پس از تحمل زیان‌های بزرگ در سال گذشته، مواجه باشد.

یکی از سؤالات راهبردی اساسی که حکومت ایران با آن مواجه است این است که آیا ایران تحت فشار شدید و با مشاهده استراتژی منطقه ای «دفاع پیشرو» و تشدید بحران‌های داخلی، برنامه هسته ای خود را دو چندان خواهد کرد یا خیر. تصمیم اخیر تهران برای تسریع غنی‌سازی اورانیوم خود به سطحی نزدیک به درجه بمب، مقامات سازمان ملل و دیگر رهبران را نگران کرده و سؤالاتی را در مورد اهداف و اقدامات راهبردی ایران به وجود آورده است. 

هر تصمیمی که ایران در مورد آینده استراتژی امنیت ملی خود، از جمله سرنوشت برنامه هسته‌ای‌اش اتخاذ کند، در محیط ژئواستراتژیک منطقه‌ای و وسیع‌تر منطقه‌ای که به سرعت در حال تغییر است و در این گزارش توصیف و تحلیل شده است، انجام خواهد شد. 

منبع: میدل ایست اینستیتیوت / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱

ادامه دارد...

انتشار این مطلب به معنای تایید آن توسط دیپلماسی ایرانی نیست و صرفا در چارچوب مطالب پرونده مربوطه و آگاهی خوانندگان محترم دیپلماسی ایرانی منتشر شده است.