اسرائیل همچنان مردد است
ابهام در آینده غزه پس از آتش‌بس
نویسنده: الی کوک Ellie Cook
دیپلماسی ایرانی: در سایه آتش‌بس و توافق تبادل گروگان‌ها که به ۱۵ ماه خونریزی در غزه پایان می‌دهد، آینده این منطقه ویران‌شده فلسطینی همچنان نامشخص است. هیچ توافقی بر سر اینکه چه اتفاقی برای این منطقه پرجمعیت خواهد افتاد پس از اجرایی شدن آتش‌بس و اینکه چه کسی کنترل نوار غزه را پس از خروج نهایی ارتش اسرائیل به دست خواهد گرفت، وجود ندارد.
یوسی مکلبِرگ، مشاور ارشد اندیشکده چتم هاوس، یک اندیشکده برجسته بریتانیایی، می گوید: «هیچ‌کس به روز بعد نگاه نکرده است. درباره روز بعد صحبت کرده‌اند اما برنامه دقیقی نداشتند.»
اعلام آتش‌بس خبر خوبی بود اما بلافاصله با خشونت‌های تازه در غزه همراه شد، توماسو دلا لونگا، سخنگوی فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر که در اسرائیل و غزه فعالیت می‌کند، می گوید: «وضعیت انسانی فاجعه‌بار است. این‌طور نیست که توافقی وجود داشته باشد و سپس همه چیز خوب شود. متأسفانه، مشکل بسیار پیچیده‌تر از این است.»
آیا آتش‌بس برقرار خواهد ماند؟
شادی بر سر توافق پس از گفت وگوهایی دشوار، با ترس از فروپاشی توافق سه مرحله‌ای، کاهش یافت؛ به‌ویژه پس از آنکه دفتر نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، حماس را به تخطی از بخش‌هایی از توافق برای «گرفتن امتیازات دقیقه نود» متهم کرد. با این حال یک مقام ارشد حماس گفت که این سازمان همچنان به توافقی که در دوحه با میانجیگری انجام شده، «متعهد» است.
مقام های اسرائیلی از بیان جزئیات «امتیازاتی» که این بیانیه به آن اشاره داشت، خودداری کردند. دفتر نتانیاهو اعلام کرد که توافق بدون پذیرش شرایط اولیه توسط حماس، برای تصویب به کابینه ارائه نخواهد شد. حتی پس از اینکه میانجی‌ها اعلام کردند توافقی بین اسرائیل و حماس در اواخر چهارشنبه به دست آمده است، مقامات در غزه گفتند که ده‌ها نفر در حملات جدید اسرائیل کشته شده‌اند. زاهر الوحیدی، رئیس بخش ثبت‌نام وزارت بهداشت غزه، روز پنجشنبه به آسوشیتدپرس گفت که تقریباً نیمی از کشته‌شدگان، زنان و کودکان بوده‌اند.
ارتش اسرائیل روز پنجشنبه اعلام کرد که نیروی هوایی آن محمد هاشم زاهدی ابو الروس را که اسرائیل او را یکی از نیروهای ویژه حماس و شرکت‌کننده در حملات ۷ اکتبر می‌دانست، کشته است. ارتش اسرائیل در بیانیه خود در بعد از ظهر پنجشنبه گفت که در ۲۴ ساعت گذشته، یا تقریباً زمانی که توافق اعلام شد، ۵۰ نقطه را در غزه هدف قرار داده‌اند.
بازگشت کمک‌های ضروری به غزه
مرحله اول توافق، که قرار است از روز یکشنبه آغاز شود، توقف ۴۲ روزه درگیری‌ها و بازگشت ۳۳ گروگان اسرائیلی در ازای تعداد نامشخصی از زندانیان فلسطینی را شامل می شود که از بازداشت اسرائیل آزاد می‌شوند.
بر اساس گفته میانجی‌ها، کمک‌ها به غزه سرازیر خواهد شد، زیرا ساکنان به آنچه از خانه‌هایشان باقی مانده باز می‌گردند و ارتش اسرائیل از مراکز عمده جمعیتی عقب‌نشینی می‌کند.
دلا لونگا گفت که سازمان‌های امدادی برای هفته‌ها یا ماه‌ها از بخش‌هایی از غزه، از جمله شمال، تقریباً جدا شده‌اند و باید سریعاً وضعیت و لجستیک رساندن اقلام ضروری به مردم را ارزیابی کنند. او گفت که امیدوار است از روز یکشنبه شاهد افزایش گسترده تحویل کمک‌ها و ایمنی بیشتر برای تیم‌های انسانی فعال در غزه باشد.
میانجی‌ها اعلام کردند که این توافق شامل اطمینان از رسیدن گسترده کمک‌ها به غزه، تأمین اقلام مورد نیاز برای آوارگان و بازگرداندن بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و نانوایی‌ها به حالت عملیاتی است.
بورجو اوزچلیک، پژوهشگر ارشد امنیت خاورمیانه در اندیشکده مؤسسه خدمات سلطنتی متحد (RUSI) مستقر در لندن، می گوید: «اما تا زمانی که حماس، حتی با وجود تضعیف قابل‌توجه توانمندی هایش، کنترل غزه را در دست دارد، کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بشردوستانه بین‌المللی به نسبت واقعی مورد نیاز برای بازسازی غزه، به کندی وارد این منطقه خواهند شد. این مسئله هزینه‌ای برای غیرنظامیان فلسطینی خواهد داشت که به شدت نیازمند خدمات اساسی، زیرساخت‌ها و بازتوانی هستند.»
چه کسی کنترل غزه را به دست خواهد گرفت؟
بازسازی غزه یک وظیفه بزرگ و پرهزینه خواهد بود. اما سؤال بزرگ‌تر این است که کدام مرجع بر این بازسازی نظارت خواهد کرد؟
برای اسرائیل، ادامه کنترل حماس بر نوار غزه غیرقابل‌قبول است. اما تشکیلات خودگردان فلسطینی (PA) در کرانه باختری، به ندرت به عنوان گزینه‌ای قابل‌قبول دیده می‌شود. اگر قرار است غزه توسط فلسطینی‌ها اداره شود، تشکیلات خودگردان باید اصلاح شود، یوسی مکلبِرگ می گوید: «تشکیلات خودگردان در وضعیت فعلی، مناسب چنین هدفی نیست.»
برخی دیگر معتقدند که قدرت حاکم بر غزه می‌تواند بر اساس نحوه پیشرفت مذاکرات بین اسرائیل و همسایگانش تعیین شود. فلور حسن-نحووم، معاون سابق شهردار اورشلیم، می گوید که این موضوع به نحوه پیشرفت توافق‌نامه‌های ابراهیم، یا مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌ها بین اسرائیل و کشورهای عربی که توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق ایالات متحده که مجددا به قدرت بازگشته است، میانجیگری شده، بستگی دارد.
او به نیوزویک گفت: «اگر ما بتوانیم نوعی توافق منطقه‌ای انجام دهیم که غزه تحت حمایت یکی از این کشورهای بسیار ثروتمند سنی قرار گیرد – کشورهایی که نه تنها منابع دارند، بلکه تجربه مقابله با بنیادگرایی اسلامی را نیز دارند و همچنین سریعاً قادر به بازسازی هستند... این می‌تواند سناریوی بسیار خوبی باشد.»
مرحله دوم و سوم توافق آتش‌بس و تبادل گروگان‌ها نیز مبهم باقی مانده است و پیش‌بینی آینده غزه را دشوارتر می‌کند.
بورجو اوزچلیک افزود: «رویکرد رزمندگان حماس که مورد حمایت ایران هستند و توافق را جشن می‌گیرند، به همراه تبلیغات تهران که آتش‌بس را یک «پیروزی تاریخی» توصیف کرده است، می‌تواند «اشتیاق اسرائیل برای ادامه مسیر توافق سه‌مرحله‌ای» را کاهش دهد.»
منبع: نیوزویک / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱
نظر شما :