میل مشهود کیف و مسکو به  میانجی گران

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده ده‌ها هواپیمای F-16 را که وارد سامانه تهاجمی  اوکراین می‌شوند، با مدرن‌ترین موشک‌ها و سیستم‌های تسلیحاتی مسلح می‌کند؛ چرا که کیف انتظار دارد حداقل 79 فروند F-16 توسط هلند، دانمارک، بلژیک و نروژ دریافت کند. بر اساس گزارش WSJ، انتظار می رود حدود 20 فروند F-16 در سال جاری وارد نیروی هوایی اوکراین شود. این در حالی است که تنها شش خلبان اوکراینی برای پرواز با این هواپیماها توسط اعضای اروپایی ناتو آموزش دیده اند. البته گفته شده پنتاگون در حال حاضر دارای ذخایر و توانایی‌های تولید محدودی است، اما همچنان مقادیر کافی مهمات هوا به زمین، موشک‌های هوا به هوای پیشرفته یا کیت‌های هدایت بمب را در اختیار اوکراین قرار می‌دهد. همزمان در دیگر سوی کارزار روسیه اعلام داشته است که استفاده از جدیدترین جنگنده های تهاجمی در حمله به اهدافی در اوکراین آغاز کرده است.

جنگ و درگیری شدید همچنان در منطقه دونتسک و بخش هایی از خارکوف و کوپیانسک ادامه دارد ولی وضعیت حاکم بر میدان جنگ حکایت از تداوم روند فرسایشی و حاکم شدن خستگی و نومیدی بر نیروهای نظامی است و عملا طرفین منازعه به این جمع بندی نزدیک می شوند که تعیین سرنوشت جنگ در جغرافیای کازار امری بس دشوار و یا شاید محال است. لذا در چنین شرایطی مسکو و کیف نشانه های جدیدی از علاقه مندی برای نشستن پشت میز مذاکره و دستیابی به راه حل صلح را بروز داده و برای اولین بار مقامات روسی از جمهوری اسلامی ایران به عنوان میانجی مورد وثوق یاد کرده و دیگر میانجی گران مطرح از جمله چین؛ ترکیه و مجارستان به عنوان رئیس دوره ای اتحادیه اروپا فعال شده اند.

عملیات روسیه در 20 فوریه 2014 و با نفوذ نیروهای نظامی در کریمه، الحاق  شبه جزیره و دامن زدن به جنگ تجزیه طلبانه در دونباس آغاز شد که به دلیل توافق شکننده و ضعیف مینسک 2 در سال 2015 با میانجی گری فرانسه و آلمان به طور موقت متوقف شد. آنچه از 24 فوریه 2022 می بینیم، فقط مرحله جدیدی است، در مقیاسی بسیار بزرگتر، از جنگ پوتین و هژمون جهانی که 15 سال پیش آغاز شد و به نظر می رسد عملیات ویژه اوکراین، تهدیدات علیه جمهوری مولداوی و سایر کشورهای  اروپایی و مجموع رویکرد ستیزه جویانه طرفین تا صحبت از آخرالزمان هسته ای و جنگ سوم جهانی در جغرافیایی گسترده پیش می رود.

در این شرایط بر کسی پوشیده نیست که جنگ روسیه و اوکراین به انسجام ناتو کمک شایان کند و جناح شرقی ناتو را بیش از هر زمان دیگر امنیت خود را وابسته به نقش آفرینی آمریکا با محوریت ناتو می دانند و اجلاس رهبران در هفتاد و پنجمین سالگرد سازمان در واشنگتن فرصتی مجدد برای ارزیابی آخرین وضعیت اوکراین و ضرورت تقویت نیروهای این سازمان در منطقه پیرامونی دریای سیاه بود؛ لذا رهبران کشورهای ناتو در این اجلاس بر اتحاد کشورهای پیمان برای انطباق ائتلاف با واقعیت های جدید همانطور که در مفهوم استراتژیک جدید تصویب شده در مادرید تعریف شده بود، که در آن روسیه مهم ترین خطر برای امنیت یورو آتلانتیک است، تاکید کرده و بار دیگر بر اولویت سیاسی، امنیتی و اهمیت استراتژیک دریای سیاه توجه خاص کردند؛ همچنین در این نشست امیدهای اوکراین برای پیوستن به ناتو و دریافت تضمین های امنیتی احیاء شد.

طبق اعلام وزارت دفاع روسیه تاکنون خسارات و تلفات چشمگیری به شرح ذیل به اوکراین وارد شده است:

در مجموع، 744 هواپیما، 455 بالگرد، 13300 هواپیمای بدون سرنشین، 744 سامانه موشکی پدافند هوایی، 16700 دستگاه تانک و سایر خودروهای زرهی جنگی، 2580 خودروی جنگی مجهز به MLRS، 10200 دستگاه توپخانه صحرایی و غیره در جریان عملیات ویژه نظامی منهدم شده است.

در آن سوی کارزار و  طبق اعلام رسمی طرف اوکراینی خسارات و تلفات ارتش روسیه به شرح ذیل است:

در مجموع، 363 هواپیما، 326 بالگرد، 17900 هواپیمای بدون سرنشین، 903 سامانه موشکی پدافند هوایی، 8300 دستگاه تانک و سایر خودروهای زرهی جنگی، 16000 خودروی جنگی مجهز به MLRS،  17000ارابه توپخانه صحرایی و خمپاره انداز؛ 29 کشتی جنگی، 2400 موشک، 21300 خودرو نظامی منهدم  و بیش از 570000 نفر کشته ‌و زخمی شده اند. 

به نظر می رسد در هفته های اخیر طرفین جنگ تلاش هایی را برای مذاکره و قرار گرفتن در فرایند صلح آغاز نموده اند و در آخرین اقدام زلنسکی گفته است تا نوامبر طرح جامعی برای صلح با هر حاکمی در روسیه ارائه می نماید . همچنین پرزیدنت پوتین در اقدامی آقای تیتوف معاون اول وزارت خارجه که نقش مدیریت روابط با اروپا داشته طی حکمی برکنار نمود. به هر حال باید اذعان نمود  که این کازار با خوش بینی مسکو و کیف بدون در نظر گرفتن عواقب ویرانگر آن شروع گردید و امروزه به کانون زورآزمایی محور یورآتلانتیک و روسیه تبدیل شده است و برخی قدرت ها و کشورهای مختلف نظیر آمریکا، انگلیس ، چین، هند، ترکیه ؛ برخی دول عربی و غیره از این آب گل آلود ماهی ارزشمند خود را صید نموده و به این روند با تامین نیازهای تحریمی روسیه، خرید انرژی ارزان قیمت و بویژه فروش تسلیحات به طرفین منازعه ادامه دارد. در این شرایط باید گفت که با فرسایشی شدن بزرگترین جنگ هزاره سوم طرفین اشتیاق مشهودی به رویکرد میز مذاکره نشان می دهند اگر چه در شرایط جاری توقعات و انتظارات دو طرف تا دستیابی به یک راه حل مرضی الطرفینی فاصله زیادی دارد و حرف آخر این که از طرفی هر دو طرف مسکو و کیف با حساسیت تمام انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را دنبال نموده و بر این باورند که برنده این رقابت اگر ترامپ باشد در تعیین سرنوشت و پایان منازعه نقش مهمی خواهد داشت و از طرف دیگر هر مقدار شانس پیروزی ترامپ کاهش یابد اشتیاق مسکو به دستیابی به راه حل صلح آمیز افزایش خواهد یافت.