پایگاه هوایی سیتالچای آذربایجان در خدمت اسرائیل

نویسنده: محمدحسین واحدی، کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی 

دیپلماسی ایرانی: روابط آذربایجان با اسرائیل همواره تهدیدی جدی علیه امنیت ملی و تمامیت ارضی ایران به شمار می‌رود. این روابط حداقل پیشینه ده ساله و حتی بیشتر دارد اما جدیدا به اوج خود رسیده است. اما در این میان یکی از خطرات جدی که حاصل نتیجه این روابط است، وجود پایگاه سیتالچای است. پایگاه سیتالچای در ۵۰۰ کیلومتری مرز ایران واقع شده است و در شمال غربی باکو و در شهرستان خیزری قرار دارد. از این پایگاه هوایی حصارکشی شده حتی خود  باکو استفاده نمی کند.

مجله فارن پالیسی در سال ۲۰۱۲ گزارش داد که اسرائیل ممکن است از این پایگاه برای حملات هوایی خود علیه تأسیسات هسته ای ایران استفاده کند. در سال ۲۰۱۹ هم اسرائیل از پایگاه های جمهوری آذربایجان ازجمله پایگاه سیتالچای برای جاسوسی با استفاده از پهپادهای خود استفاده کرد. 

‌علاوه بر همه این ها رابطه باکو با اسرائیل روز به روز رو به توسعه است. اسرائیل ۳۰ درصد نفت آذربایجان را می خرد و مشتری خوبی برای باکو به حساب می آید. 

اسرائیل دومین کشوری است که بعد از جدایی آذربایجان از شوروی آن را به رسمیت شناخت. البته اسرائیل به دلیل وجود یهودی های آذربایجانی از این کشور حمایت می کند. این یهودیان نقطه قوت و تقویت کننده روابط بین این دو هستند. در غیر این صورت دلیلی ندارد که اسرائیل از آذربایجان که یک کشور مسلمان شیعه است حمایت کند.  نزدیکی به ایران و همچنین وجود ترک ها در داخل ایران را هم باید به دلایل اسرائیل برای حمایت از آذربایجان افزود. 

پایگاه هوایی سیتالچای محل استقرار اولین یگان سوخوی ۲۵ نیروی هوایی شوروی بود. اولین یازده هواپیمای تولیدی در آوریل 1981 به هنگ هوانوردی تهاجمی 80 یا 60 جداگانه مستقر در Sitalchay اختصاص یافتند. در ژوئن 1981، ۲۰۰ اسکادران هجومی جداگانه در سیتالچای تشکیل و سپس به افغانستان اعزام شد. در اواخر دهه 1980 و اوایل دهه 1990، پایگاهی برای یک هنگ Su-25 از ارتش 34 نیروی هوایی شوروی ایجاد شد. در آگوست 1992، علی رغم مفاد عهدنامه تاشکند که دستور انتقال منظم نیروهای شوروی سابق به جمهوری‌ها را داشت، نیروهای آذری کل هنگ و هواپیماهای آن را تصرف کردند. این سرگذشت و اطلاعات مختصری در مورد این پایگاه هوایی بود. 

این پایگاه به دلیل امنیتی و تحت کاربری اسرائیل بودن آن برای ایران خطرناک محسوب می شود زیرا که در اختیار اسرائیل و سازمان های امنیتی آن قرار دارد. از این پایگاه معمولا برای جاسوسی علیه ایران استفاده می شود و همه خطر آن متوجه ایران است. حتی گفته می شود در زمان سرقت برنامه و اسناد هسته ای ایران توسط اسرائیل این رژیم سندها را با کامیون های اجاره ای خود به باکو آورد که احتمالا اولویت انتقال به این پایگاه بوده است. اسرائیل حتی در صورت حمله احتمالی به پایگاه های هسته ای ایران، طبق گزارش فارن پالسی در سال ۲۰۱۲، می تواند از این پایگاه استفاده کند. این پایگاه یکی از پایگاه های آذربایجان است که در اختیار اسرائیل قرار گرفته است. در این پایگاه تسلیحات و پهپادهای اسرائیلی مستقر شده است. 

اسرائیل و آذربایجان متحد هم هستند و حتی اسرائیل عمده ترین مشتری نفت آذربایجان محسوب می شود. اسرائیل ۳۰ درصد نفت مورد نیاز خود را از آذربایجان تهیه و خریداری می کند.