چالش بهبود رابطه ترکیه و سوریه

دیپلماسی ایرانی: تصمیم جدید رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، برای دعوت از همتای سوری خود، بشار اسد و گفت‌وگو با او پس از ۱۳ سال قطع روابط، نگرانی عمیقی در میان مهاجران سوری در ترکیه ایجاد کرده است؛ زیرا آنها از این می‌ترسند که به سوریه بازگردانده شوند. اردوغان برنامه خود برای دعوت از اسد را به‌طور ناگهانی و یک هفته پس از آن اعلام کرد که موجی از خشونت‌ها در ترکیه علیه مهاجران سوری  درگرفت. به گزارش شرق، آنکارا در سال ۲۰۱۱ پس از آغاز جنگ داخلی سوریه با حمایت از نیروهای ضدبشار اسد در شمال، روابط خود را با دمشق قطع کرد. اما در دو هفته گذشته اردوغان بر لزوم آشتی با همسایه ترکیه تأکید کرده است.

با گذشت سال‌ها از آغاز جنگ سوریه که آمریکا، روسیه، ترکیه، ایران و چندین گروه مسلح به‌ویژه گروه تروریستی داعش در آن دخیل بودند، اردوغان اعلام کرد که در اولین فرصت از اسد دعوت خواهد کرد تا برای بازگشت به وضعیت روابط گذشته با دمشق گفت‌وگو کند. سمیر عبدالله، کارشناس مسائل منطقه در استانبول، به رویترز گفت: «این نگرانی وجود دارد که اردوغان با اسد معامله کند و سوری‌ها را به مناطق تحت کنترل دمشق  بازگرداند».

او درباره بیش از سه میلیون مهاجر جنگ سوریه در ترکیه گفت: «کسانی هم هستند که می‌ترسند تابعیت ترکیه از آنها سلب شود». ترکیه با نزدیک به چهار میلیون نفر، بیشترین تعداد پناه‌جو و پناهنده در جهان را دارد و سوریه با نزدیک به هفت میلیون نفر، مهاجرفرست‌ترین کشور جهان است.شمار بالای شهروندان سوریه که به ترکیه وارد می‌شود، ترک‌ها را نگران کرده است زیرا آنها نمی‌دانند که آیا این مهاجران دیگر هرگز به خانه‌شان بازمی‌گردند یا نه. همین امر باعث شد تا اردوغان وعده مذاکره با دمشق و بازگرداندن داوطلبانه و «شرافتمندانه» بیشتر افراد مهاجر سوری را بدهد.

احمد، ۱۹ساله، دانشجوی سوری در منطقه ایوب‌سلطان استانبول، به رویترز گفت که خانواده‌اش به‌دلیل خشونت‌ها علیه مهاجران، در‌حال بررسی فروش املاک خود در ترکیه هستند. او که به‌دلایل امنیتی از آوردن نام خانوادگی‌اش خودداری کرد، گفت خانواده‌اش با ‌وجود ‌اینکه تابعیت ترکیه را دارند، از برگردانده‌شدن به سوریه می‌ترسند. ساکنان منطقه پرجمعیت سلطان بیگ‌‌لی استانبول که پناه‌جویان سوری زیادی در آن زندگی می‌کنند، گفته‌اند که مهاجمان شیشه‌های یک آرایشگاه متعلق به سوری‌ها را شکستند و شعارهای ضد مهاجرتی سر دادند. یک زن سوری گفت که پسر هشت‌ساله‌اش «می‌خواهد در خانه بماند، چون می‌گوید ممکن است مردم به ما آسیب برسانند».

رجب طیب اردوغان گفته است که نظم عمومی «خط قرمز» کشورش است. سوریه گفته است که هرگونه عادی‌سازی روابط تنها پس از موافقت ترکیه با خروج هزاران نیرو از مناطق تحت کنترل شورشیان اتفاق می‌افتد؛ پیش‌شرطی که آنکارا با اشاره به نگرانی‌های امنیتی درباره شبه‌نظامیان کُرد سوری، آن را امکان‌ناپذیر خوانده است. شبکه حقوق بشر سوریه، نهاد حقوق‌بشری مستقر در بریتانیا، به‌تازگی اعلام کرد سوریه برای بازگشت میلیون‌ها پناه‌جو از ترکیه، امن نیست. اردوغان که از پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته موضع خود را در قبال مهاجران سخت‌تر کرده است، گفت که ۶۷۰ هزار نفر به شهرک‌های شمال سوریه بازگشته‌اند و انتظار می‌رود یک میلیون نفر دیگر نیز به آنجا بازگردند./شرق