چرا حکومت خودگردان نسبت به جنگ غزه ساکت است؟

نویسنده: عونی الماشنی

دیپلماسی ایرانی: تشکیلات خودگردان فلسطینی به ریاست محمود عباس که حدود سه دهه است بر این تشکیلات حکمرانی می کند در طول جنگ تاکنون به طور قابل‌توجهی غایب بوده است. گویی اهمیت نمی دهد یا می ترسد نسبت به تحولات غزه واکنشی از خود نشان دهد. سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) نیز در دوره محمود عباس به یک نهاد فرعی تشکیلات خودگردان تبدیل شده است. ساف بین رهبری مقاومت مسلحانه و ایستادن منفعلانه (مانند تشکیلات خودگردان) گزینه‌های زیادی داشت که می‌توانست انجام دهد اما انجام نداد. 

تشکیلات خودگردان احتمالاً چنین پیش‌بینی می‌کرد که این وضعیت به حذف حماس به عنوان نیروی نظامی یا قدرت حاکم در غزه که همواره رقیب حکومت خودگردان بوده و هیچ گاه نتوانسته است با آن به تفاهم یا توافقی برسد، منجر خواهد شد و به همین دلیل با اتخاذ موضع «بی‌طرفی منفی» منتظر نتیجه ماند تا بتواند بعداً کنترل غزه و بازسازی آن را با کمک‌های مالی فراوان بر عهده بگیرد و برای همیشه نبود حماس در نوار غزه را جبران کند!

تشکیلات خودگردان توانایی توقف جنگ را نداشت و فراخوان‌های آن برای پایان دادن به جنگ، اغلب تبلیغاتی بوده و به اقدامات سیاسی منجر نشده است. گویی که اراده جدی ای هم از سوی حکومت خودگردان برای توقف جنگ مشاهده نشده کما اینکه اگر أراده ای بود حداقل برنامه ای ارائه می شد یا تهدیدی را از سوی حکومت خودگردان علیه تجاوزات اسرائیل شاهد می شدیم. از سوی دیگر، این تشکیلات به محور کشورهای اردن، مصر، عربستان سعودی، و امارات متحده عربی متمایل است که جنگ را یک شر ضروری می‌دانند، به خصوص اگر منجر به پایان حکومت حماس در غزه شود. حکومت خودگردان از این نظر با این کشورها همسو است. کما این که شاهدیم این کشورهای عربی نیز تحرک جدی برای توقف تجاوزات اسرائیل انجام ندادند و با بی عملی خود در حقیقت به اسرائیل و متحدان غربی اش برای تداوم تجاوز و کشتار چراغ سبز نشان دادند.

تشکیلات خودگردان در واقع قبل از جنگ غزه در همین محور قرار داشت، اما با استفاده از روابط خود با روسیه و چین به عنوان اهرم فشار، مانورهای زیرکانه‌ای برای تحت فشار قرار دادن ایالات متحده امریکا انجام داد با علم بر این که هیچ گاه از طریق چنین تاکتیک‌هایی فشار قابل‌توجهی را اعمال کند. علاوه بر آن عموما خواسته حکومت خودگردان از امریکا و کشورهای عربی تقاضای مالی بوده تا تقاضای سیاسی برای جلوگیری از پیشروی های غیر مشروع اسرائیل.

پرهیز از برگزاری انتخابات توسط تشکیلات حکومت خودگردان کاهش مشروعیت آن در نظر نیروها و متحدان خارجی به ویژه کشورهای غربی طرفدار انتخابات و دموکراسی را باعث شده است. در چنین لحظه تاریخی، سوگیری تشکیلات خودگردان، به ویژه با توجه به خصومت آشکار واشنگتن نسبت به آرمان‌های مردم فلسطین، جایگاه جهانی آن را تضعیف کرده است.

این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و دولت راست‌افراطی او  تشکیلات خودگردان را جایگزینی قابل قبول نمی‌دانند، زیرا این تشکیلات متحد در کرانه باختری و غزه می‌تواند تهدیدی سیاسی برای حکمرانی آنها و گام مهمی به سوی تشکیل کشور فلسطین باشد. کما اینکه تسلط حکومت خودگردان به غزه را نیز امتیازی رایگان و بی مزد از سوی خود به آن می داند که گمان می کند می تواند کمی بر ثقل فعلی آن بیفزاید، در حالی که اسرائیل با دادن هر گونه امتیازی به فلسطینیان أساسا مخالف است و در حالی که حکومت خودگردان خود در ضعف مطلق به سر می برد پیش خود گمان می کند که چرا باید چنین امتیازی را به آن بدهد. 

شعار تشکیلات خودگردان «نوسازی‌شده»، جایگزین ترجیحی ایالات متحده آمریکا به جای برگزاری انتخابات دوره‌ای است، البته به شرط این که این نوسازی با سیاست‌های واشنگتن هماهنگ شود. این موضوع تشکیلات خودگردان را تابع موضع ایالات متحده و در عمل تابع موضع اسرائیل می‌کند، و به نظر می رسد حکومت خودگردان با علم به این نکته بر آن إصرار می کند.

در طول حدود هشت ماه جنگ در غزه، اهداف اسرائیل مکرراً خنثی شده است؛ به استثنای کشتار بی‌رحمانه هزاران فلسطینی بی گناه که هنوز ادامه دارد و معلوم نیست چه وقت قرار است جلوی این وحشی گری ددمنشانه گرفته شود. حماس ممکن است هرگز مانند قبل بر غزه حکمرانی نکند اما در تعیین تحولات آینده، علی رغم میل باطنی حکومت خودگردان فلسطینی و کشورهای عربی متحد آن دست برتر را خواهد داشت.

منبع: میدل ایست آی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱