تکاپو برای آتش بس دوباره به نتیجه می رسد؟

دیپلماسی ایرانی: با سفر دیروز چهارشنبه اسماعیل هینه به مصر زمزمه‌ها برای برقراری آتش بس در غزه پررنگ تر از قبل شده است. اگرچه حماس و جنبش جهاد اسلامی پیش شرط خود برای مذاکرات را توقف کامل حملات اسرائیل اعلام کرده و تا پیش از هرگونه مذاکره را برای برقراری آتش بس دائمی در نظر گرفتن و در کنار آن اسرائیل هم پس از عدم تمدید آتش بس به کرات اعلام کرده بود تا رسیدن به اهداف خود در نوار غزه دیگر به دنبال مذاکره با حماس نخواهد بود، اما اکنون سیر تحولات به سمتی میل کرده است که دو طرف (اسرائیل و حماس) را مجددا پای میز مذاکره کشانده است. در این باره خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که رئیس دفتر سیاسی حماس دیروز برای گفت‌وگو درباره آتش‌بس و تبادل اسرا به مصر کرده است. پیشتر خبرگزاری مذکور (فرانسه) به نقل از یک منبع نزدیک به حماس اعلام کرده بود که اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی این جنبش برای انجام مذاکراتی با محوریت دستیابی به توافق آتش‌بس در نوار غزه و تبادل اسیران با رژیم صهیونیستی دیروز چهارشنبه به مصر می‌رود.

 سفر امیرعبداللهیان به دوحه پیش از سفر هنیه به قاهره

در حالی سفر هنیه به مصر برای انجام مذاکرات صورت گرفته که ساعاتی قبل از آن حسین امیرعبداللهیان با رئیس دفتر سیاسی حماس دیدار کرد. وزیر امور خارجه که بامداد دیروز چهارشنبه، تهران را به مقصد دوحه ترک کرده بود با هنیه در پایتخت قطر گفت‌وگوی مفصلی داشت که به نظر می‌رسد بی ارتباط با سفر با رئیس دفتر سیاسی حماس به مصر برای انجام مذاکرات آتش بس نیست. آنگونه که ایسنا گفته حسین امیرعبداللهیان در دیدار با اسماعیل هنیه، ابعاد و جزئیاتی از جدیدترین تلاش‌های دیپلماتیک کشورمان در حمایت از ملت فلسطین و توقف جنایات جنگی اسرائیل علیه غزه را برشمرد و افزود که، «امروز هیچکس تردید ندارد که مقاومت و ملت فلسطین برغم تحمل دردها و رنجهای فراوان و تقدیم بیش از ۲۰ هزار شهید در ۷۵ روز گذشته، برتری قدرت و اراده خود را بر ماشین کشتار رژیم صهیونیستی اثبات کرده است.»

امیرعبداللهیان ضمن تقبیح حمایت‌های همه جانبه و نامحدود آمریکا از اسرائیل در جنگ جاری علیه غزه و تاکید بر مسئولیت حقوقی و بین‌المللی آمریکا نسبت به جنایات جنگی و نسل کشی علیه فلسطینیان، به برخی تلاش‌ها و پیام‌های سیاسی دولت آمریکا به منظور یافتن یک برون رفت از بن‌بست و شکست راهبردی نظامی اشاره کرد و تاکید کرد، «این که آمریکا به این‌ نتیجه برسد که جنگ راه حل نیست، یک تحول بزرگ است و آنها بهتر است هر چه زودتر از تداوم حمایت بی حاصل و شکست خورده خود از راهبرد نظامی جنون‌آمیز رژیم اشغالگر دست بردارند.»

امیرعبداللهیان با اشاره به سرگردانی راهبردی کاخ سفید در خصوص بحران غزه گفت که، «همه در داخل کاخ سفید معتقدند که رژیم صهیونیستی باید پیروز میدان باشد، اما اکنون با درک واقعیت‌های میدان و اطمینان از قدرت ایستادگی و پایداری مقاومت و مردم فلسطین، همزمان با حمایت تمام عیار نظامی از رژیم کودک‌کُش صهیونیستی، در پی آن هستند که با یک روش سیاسی، آبرومندانه از این جنگ خارج شوند و رژیم اسرائیل را از این شکست راهبردی نجات دهند.» وی با بیان برخی تلاش‌های دیپلماتیک کشورمان در سطوح مختلف از جمله رایزنی‌های انجام شده در سطح سران توسط رئیس‌جمهور کشورمان، این را هم خاطر نشان کرد که، «جمهوری اسلامی ایران همانند گذشته به تلاش‌های حداکثری دیپلماتیک خود در حمایت از ملت مظلوم اما مقتدر و صبور فلسطین به منظور خاتمه دادن به تجاوز جنایتکارانه رژیم صهیونیستی علیه غزه، پایان کامل محاصره و ارسال فوری کمک‌های گسترده انسان‌دوستانه و نیز مقابله با طرحهای سیاسی تحمیلی و جانبدارانه از رژیم صهیونیستی ادامه خواهد داد.»

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان افزود که، «جمهوری اسلامی ایران اطمینان دارد که ملت فلسطین همانگونه که در میدان مقاومت و نبرد علیه جنگ نابرابر تحمیلی توسط رژیم صهیونیستی و حامیان آن بویژه دولت آمریکا، اقتدار، توانایی و صلابت خود را اثبات کرده است، در حوزه سیاسی نیز همانند گذشته اجازه تحقق طرحهای سیاسی تحمیلی را به هیچ کس نخواهد داد و ایران از تلاش‌ها و ابتکار عمل‌های سیاسی مقاومت برای برون رفت از شرایط جاری، توقف جنگ علیه غزه و رفع محاصره ظالمانه و ضدبشری علیه شهروندان فلسطینی و نیز حق مشروع و طبیعی ملت فلسطین در تعیین نهایی سرنوشت خود حمایت می‌کند.»

اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس نیز در این دیدار علاوه بر تشریح آخرین وضعیت میدانی جنگ علیه غزه، به تشریح تلاش‌ها و رایزنی‌ها و تحرکات سیاسی مقاومت برای پایان دادن به حملات اسرائیل علیه غزه و کرانه غربی با هدف ایجاد یک آتش بس پایدار، رفع کامل محاصره و ارسال گسترده کمک‌های انسان‌دوستانه برای شهروندان پرداخت. اسماعیل هنیه گفت که، بعد از گذشت ۷۵ روز از آغاز جنگ علیه غزه و جنایات بی‌سابقه علیه مردم و شهروندان فلسطینی و برغم شهدای بسیار، اما مقاومت همچنان قدرتمند و در وضعیت درخشان و ممتازی بسر می‌برد. وی با اشاره به اینکه اسرائیل با وجود جنایت‌های بی‌شمار به هیچ یک از اهداف راهبردی و اعلام شده خود دست نیافته است، عنوان داشت، «رژیم ادعا می‌کرد که بر شمال غزه سیطره یافته است، اما اکنون مقاومت در تمام مناطق شمال نوار غزه حضور داشته و مقاومت می‌کند، هرچند در سایه حمایت تمام عیار آمریکا، رژیم صهیونیستی در حال ارتکاب جنایات هولناکی علیه ساکنان در تمام نوار غزه و نیز رفتارهای ضدبشری علیه شهروندان بازداشت شده فلسطینی است.»

هنیه از حمایت جریان‌های مقاومت در منطقه و حمایت‌های سیاسی، دیپلماتیک و رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران از مقاومت و ملت فلسطین تجلیل و تقدیر کرد و افزود این حمایت‌ها و نیز تحرکات گسترده مردمی در کشورهای اسلامی و غیراسلامی در سراسر جهان در حمایت از فلسطین، اثرات روحی و معنوی زیادی برای ملت فلسطین و نیز اثرات و فشارهای سیاسی زیادی بر رژیم صهیونیستی و دولت‌های غربی حامی رژیم دارد و ما برای پایان دادن به جنگ و تجاوز ظالمانه و وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه ملت فلسطین به این‌حمایت‌ها نیازمندیم. هنیه با ابلاغ سلام‌های گرم خود به رهبری معظم، رئیس‌جمهور، دولت و ملت ایران، از حمایت‌های همیشگی و مستمر ایران از ملت فلسطین خاصه حمایت‌های دیپلماتیک مستمر و چشمگیر ایران از مقاومت و ملت فلسطین پس از عملیات طوفان الاقصی تشکر و قدردانی کرد.

از تماس تلفنی امیرعبداللهیان با همتای عمانی تا دیدار با همتای قطری

البته پس از دیدار امیرعبداللهیان و هنیه، حوالی ظهر دیروز بود که وزرای خارجه ایران و قطر در دوحه گفت‌وگو کردند. به گزارش ایسنا، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران که در دوحه به سر می‌برد با محمد بن عبدالرحمن، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر دیدار و گفت‌وگو کرد. در دیدار حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر برخی موضوعات مورد اهتمام دوجانبه و منطقه‌ای از جمله تحولات فلسطین و غزه مورد گفت‌وگو و تبادل نظر قرار گرفت. در این دیدار وزیر امور خارجه کشورمان روابط سیاسی میان دو کشور را سازنده و متمایز توصیف کرد و بر لزوم تقویت تلاشهای مشترک به منظور ارتقای روابط تجاری و اقتصادی دوجانبه همپای روابط سیاسی دو کشور تاکید نمود.

امیرعبداللهیان با ابراز خرسندی از اجرای بخش‌های مهمی از توافقات رؤسای دوکشور، به برگزاری موفق اجلاس اخیر کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور اشاره کرد و پیگیری مشترک برای اجرای کامل توافقات را خواستار شد. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با اشاره به مسئله فلسطین و تحولات غزه به عنوان مهم‌ترین موضوع مشترک مورد اهتمام و پیگیری دو کشور در دو ماهه اخیر با هدف توقف پایدار حملات نظامی رژیم اسرائیل علیه شهروندان در غزه و ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه، افزایش تحرکات در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی مبتنی بر یافتن راهکار سیاسی برای بحران غزه را حائز اهمیت دانست و بر ضرورت تداوم تلاشهای مشترک در مسیر اهداف مورد توافق دو کشور و مبتنی بر خواست و نیاز ملت فلسطین تاکید کرد.

امیرعبداللهیان با اشاره به دریافت برخی پیامها و نشانه‌ها گفت که، به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در تلاش‌های جدید می‌خواهند حساب خود را از حساب جنایات رژیم صهیونیستی در حق فلسطینی‌ها جدا کنند، اما عملا همچنان در کنار رژیم اسرائیل در روند شکست خورده نظامی ایستاده‌اند. وی زمان را به ضرر دولت آمریکا و اسرائیل دانست و عنوان داشت که، «اصرار رژیم صهیونیستی بر تداوم جنگ علیه غزه و حمایت دولت آمریکا از این رژیم، صرفا بر ابعاد و دامنه شکست نظامی و سیاسی آنها و نیز افزایش مسئولیت‌های بین‌المللی آنها خواهد افزود.»

شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر نیز در این دیدار، با ارائه ارزیابی مثبت از روند روابط دوجانبه، عزم کشورش را برای اجرای کامل توافقات رؤسا و مسئولان دولتی دو کشور و ارتقای روابط اقتصادی و تجاری فیمابین مورد تاکید قرار داد. وی ضمن مثبت و مؤثر خواندن تلاش های مشترک دو کشور در مسیر تحقق آتش بس پایدار در غزه و تقویت ارسال کمک های گسترده انساندوستانه برای مردم فلسطین، روند تحولات را به نفع راهکار سیاسی و حرکت به سمت پایان جنگ ارزیابی کرد. دقایقی پیش از دیدار وزاری امور خارجه ایران و قطر، منابع خبری اعلام کردند که امیرعبداللهیان و بدر بن حمد البوسعیدی وزرای خارجه ایران و عمان تلفنی گفت‌وگو کردند. به گزارش الخلیج‌آنلاین، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران و بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر خارجه عمان تلفنی گفت‌وگو کردند. دو طرف در این گفت‌وگو به آخرین تحولات غزه و تلاش‌های انجام شده در راستای ایجاد آتش‌بش و توقف حملات اسرائیل پرداختند. وزیر خارجه عمان در این گفت‌وگو بر موضع ثابت کشورش در حمایت از ملت فلسطین برای تحقق کامل حقوق آن و همچنین تحقق صلح عادلانه و فراگیر تاکید کرد.

 تشریح جزئیات دیدار امیرعبداللهیان و هنیه

به دنبال دیدار وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رئیس دفتر سیاسی حماس، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در تشریح جزئیات این دیدار افزود که، دیدار حسین امیرعبداللهیان و اسماعیل هنیه فرصت دیگری بود که گفت‌ وگوها و تبادل نظراتی در خصوص آخرین وضعیت فلسطین انجام شود. آن طور که ایرنا گزارش داده، سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد که، ایران به عنوان مهم‌ترین حامی ملت فلسطین در مبارزه رهایی بخش ملت فلسطین از ابتدای تحولات جاری تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌ای را در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی برای حمایت از مردم مظلوم فلسطین، پایان جنگ جنایتکارانه و تجاوز کارانه رژیم صهیونیستی علیه غزه انجام داده است.

وی افزود، «در سایه ارتباط نزدیک و مشورت‌های منظمی که میان طرفین وجود داشت، آخرین وضعیت سیاسی و میدانی تحولات غزه مورد گفت‌ وگو و تبادل نظر قرار گرفت و هنیه گزارش کاملی از وضعیت میدانی و داخلی غزه ارائه کرد.» کنعانی هم چنین بیان داشت که، «خوشبختانه هنیه در این دیدار روحیه و چشم انداز خوبی را از توانایی نیروهای مقاومت در میدان ترسیم کرد». وی این را هم گفت، «آنچه که ما از گفت‌ وگوها دریافت کردیم، اینکه مقاومت در داخل هم از جنبه میدانی و و هم توان نظامی از وضعیت بسیار خوبی علیرغم همه جنایاتی که انجام شده، برخوردار است.» کنعانی در ادامه خاطر نشان کرد، «مسیری که رژیم صهیونیستی در پیش گرفته هرگز به نتیجه مطلوبی نخواهد رسید و تا این لحظه پیروزی قطعی از آن مردم فلسطین است.« سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین با بیان اینکه آنچه که تاکنون رژیم صهیونیستی انجام داده تحت مدیریت و اشراف راهبردی آمریکا بوده است، افزود که، «دولت آمریکا بازنده اخلاقی و سیاسی جنگ غزه است.»

وی در ادامه با اشاره به چشم انداز و روند تحولات غزه، تصریح کرد که، «امیرعبداللهیان آخرین نتایج حاصله از مذاکرات دیپلماتیک خود را بیان و هنیه نیز اعلام کرد که برای توقف و آتش بس پایدار آمادگی داریم، اما به هیچ وجه تحت حملات رژیم اسرائیل مذاکره نخواهیم کرد چرا که آماده‌ایم با تمرکز بر حقوق بنیادین و طبیعی و اصولی فلسطین برای آتش بس گفت‌ وگو کنیم.» سخنگوی وزارت امور خاجه همچنین با اشاره به کنشگری دوحه، عنوان داشت که با دولت قطر در ارتباط با ضرورت توقف فوری جنگ ظالمانه رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه اتفاق نظر داریم و در این مسیر تلاش‌های مشترک خوبی انجام شده است. وی افزود که، تهران و دوحه در راستای گشایش مسیر ارسال کمک‌های انسان دوستانه به غزه و شکل گیری توقف پایدار وضعیت جنگی مشورت‌هایی را انجام دادند.

 چراغ سبز تل آویو با سه پیش شرط

پیش از سفر اسماعیل هنیه به مصر، رئیس‌جمهور اسرائیل از آمادگی تل آویو برای برقراری آتش بس انسانی دیگر با مقاومت فلسطین خبر داد. به گزارش ایسنا، اسحاق هرتزوگ، روز سه شنبه تصریح کرد که، ما آماده آتش بس انسانی دیگر برای اجازه به آزادی اسیران هستیم. دفتر رئیس‌جمهور اسرائیل اعلام کرد که وی در مقابل جمعی از سفیران گفت که ما آماده آتش بس انسانی دیگر در غزه و انتقال کمک‌های انسانی بیشتر هستیم تا امکان آزادی اسیران فراهم شود.

البته هرتزوگ گفت که مسئولیت کاملاً بر عهده یحیی السنوار، رئیس حماس در نوار غزه و دیگر رهبران حماس قرار دارد. پیشتر دیوید بارنیا، رئیس موساد با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر و ویلیام برنز، رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) روز دوشنبه در ورشو، پایتخت لهستان برای بررسی توافق تبادل جدید اسیران دیدار و گفت‌وگو کرد. روزنامه یدیعوت آحارونوت گزارش داد که اسرئیل از «سه اصل اساسی» یا «سه پیش شرط» در مذاکرات سخن گفت؛ نخست اینکه هرگونه مذاکراتی با حماس در شرایط آتش‌بس باشد و حتی یک روز آتش‌بس هم بدون بازگرداندن اسیران نباشد.

اما شرط دوم، این است که توافق از جایی ادامه یابد که توافق پیشین متوقف شد، به این معنا که اسرائیل از تحویل گرفتن زنانی که در اسارت مانده‌اند، کوتاه نخواهد آمد. شرط سوم این است که توافق بر اساس، سازوکارهای آشکاری برای هر یک از گروه‌ها انجام شود. پس از آنکه مقاومت یک فایل ویدئویی از اسیران منتشر کرد، اسرائیل تمایل دارد که اسیران سالخورده را در کنار زنان و بیماران بازگرداند و تل آویو تاکید دارد که فقط در مورد استرداد اسیران زنده صحبت کند. این روزنامه به نقل از یک منبع سیاسی عبری که نامش را ذکر نکرد، گزارش داد که روزهای آتی تعیین‌کننده خواهد بود و همراه با فشار خواهد بود. در این روزها، توپ در زمین اسرائیل نیست. رئیس موساد گام نخست را برداشت و در حال حاضر فشارها از ایالات متحده به قطر و از قطر به حماس انتقال خواهد یافت و این امر چند روز زمان می‌برد.

 آماده باش دوحه در کنار قاهره

به موازات میزبانی مصر از اسماعیل هینه و اعلام آمادگی اسرائیل برای انجام مذاکرات، رسانه‌های عبری دیروز چهارشنبه گزارش دادند که تل آویو، قطر را هم از آمادگی خود برای برقراری آتش‌بس به مدت یک هفته در ازای آزادی ۴۰ اسیر حماس از نوار غزه مطلع کرده‌است. به گزارش ایسنا، عصر سه‌شنبه وبگاه واللا به نقل از مقامات اسرائیلی و یک منبع خارجی گزارش داد که تل آویو میانجی‌گر قطری را از آمادگی خود برای برقراری آتش‌بس به مدت یک هفته مطلع کرده‌است. به نوشته این وبگاه، میانجیگر قطری به اسرائیل اطلاع داده‌است که حماس برای از سرگیری مذاکرات نیاز به توقف جنگ دارد. این وبگاه توضیح داد که دیوید بارنیا، رئیس موساد، با محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر در ورشو دیدار کرد و بر درخواست اسرائیل از حماس برای کنار گذاشتن سلاح و تسلیم شدن خود تاکید کرد. در حالی که وزیر خارجه قطر توضیح داد که حماس برای موافقت با تکمیل قرارداد تبادل اسیران و ورود به آتش بس جدید، درخواست آتش‌بس و پایان جنگ در نوار غزه را دارد.

پیش از این، هلی تروبر، عضو کابینه امنیتی اسرائیل سه‌شنبه به وبگاه Ynet گفت که کابینه درباره توافق تبادل زندانیان با حماس بحث کرده‌است، اما «در حال حاضر هیچ چیز مشخصی وجود ندارد.» تروبر از فراکسیون «اردوگاه اصلی» افزود که، روز دوشنبه در کابینه رایزنی در مورد این موضوع انجام شد و در حال حاضر چیزی روی میز نیست. می‌توانم بگویم که به چنین طرحی نزدیک شده‌ایم. وی بیان کرد، اظهاراتی وجود دارد که امیدوارم کامل شوند، اما هنوز خیلی زود است که این را بدانیم.

تروبر در مورد احتمال آزادی اسرای فلسطینی با احکام طولانی مدت توسط تل آویو در ازای آزادی اسرائیلی‌های بازداشت شده در نوار غزه، گفت، «معلوم است که در این باره رایزنی‌هایی صورت گرفته‌است.» وی افزود، با توجه به اینکه «این بررسی‌ها خارج از کابینه انجام شود، درست نیست، زیرا حماس به این موضوعات گوش می‌دهد» و هر چیزی که من اکنون می‌گویم ممکن است بر مذاکرات تأثیر بگذارد و به نقطه شروع تبدیل شود، بنابراین من فقط در داخل کابینه صحبت می‌کنم. وی ادعا کرد که، «تعهد ما واقعی و عمیق است و مسؤولیت بازگرداندن همه مردان و زنان ربوده شده به خانه‌هایشان را بر عهده داریم. نحوه اجرای آن به ما بستگی دارد، اما نه تنها به ما. ما باید بدانیم که همه کارها را انجام داده‌ایم و از هر فرصتی برای بازگرداندن آنها استفاده کرده‌ایم.»

تروبر صحبت در مورد دو هدف اصلی اسرائیل از جنگ غزه، یعنی بازگشت اسرا و از بین بردن حکومت حماس را تکرار کرد، اما افزود که، «بازگشت ربوده شدگان فوری‌تر است. هر دو مهم هستند، اما این مهم‌تر است. امکان هدف قرار دادن حماس پس فردا و همچنین ماه آینده وجود دارد و اتفاقاً در وهله اول باید گفت که انتظار می‌رود این جنگ ماه‌ها و سال‌ها طول بکشد. بنابراین من می‌توانم فردا، پس فردا، پس از یک ماه، پس از یک سال آنها را هدف قرار دهم، اما مطمئن نیستم که بتوانم افراد ربوده شده را بعد از یکی دو روز برگردانم.» تروبر این را هم گفت که، «ما می‌بینیم که آنجا چه می‌گذرد و از کسانی که بازگشته‌اند می‌شنویم که شرایط چگونه است. بنابراین اگر امروز یا فردا امکان بازگرداندن آنها وجود دارد، باید این امکان را فراهم کنیم.»

البته او این را هم گفت، «یک چیز است که من قطعاً با آن موافق نیستم و آن توقف جنگ، یعنی پایان دادن به جنگ است.» تروبر اینگونه ادامه داد، «ما متوجه هستیم که مرحله بعدی (تبادل اسیران) پیچیده خواهد بود، اما معتقدیم که امکان پذیر است و مطمئنا معتقدیم که باید تمام تلاش خود را برای بازگرداندن اسیران به خانه انجام دهیم. هزینه‌هایی نیز در پی خواهد داشت و پیچیده خواهد بود، اما این تعهد ما به آنها است و بعد از همه اینها می‌گویم که جنگ باید به اشکال مختلف و با آتش‌بس‌های مشخص ادامه یابد.»/شرق