دیپلماسی تهران و تقابل با خشونت

دیپلماسی ایرانی: به موازات اوج‌گیری جنایت‌ها در باریکه غزه، جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت دیپلماتیک خود برای پایان‌دادن به محاصره انسانی و کشتارهای بی‌امان اسرائیلی‌ها استفاده می‌کند، کما‌اینکه نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان همکاری اسلامی در جده روز سه‌شنبه ۱۸ مهر در یک یادداشت رسمی به دبیرخانه این سازمان، ضمن ابراز مراتب تشکر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان از ابراهیم طه، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی به منظور تبادل نظر و مذاکره سازنده در‌خصوص تحولات فلسطین اشغالی، آمادگی کامل کشورمان جهت میزبانی نشست اضطراری شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی را رسما اعلام کرد. در بخشی از این یادداشت آمده‌ است: «بر این اساس موجب امتنان خواهد بود چنانچه دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی بلافاصله رایزنی لازم با دولت‌های عضو سازمان در مورد پیشنهاد دولت جمهوری اسلامی ایران را آغاز و نتیجه نهایی را جهت اقدام مقتضی به این نمایندگی اعلام نماید».

در ادامه قید شده که «وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با توجه به حساسیت بالا و فوریت قابل توجه رسیدگی به این موضوع، آمادگی کامل ایران برای میزبانی نشست اضطراری شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی در تهران در اولین فرصت مورد توافق را به اطلاع دبیرکل رساندند. قرار شد این پیشنهاد به صورت مکتوب به دبیرخانه ارائه شود. بر این اساس موجب امتنان خواهد بود چنانچه دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی بلافاصله رایزنی لازم با دولت‌های عضو سازمان در مورد پیشنهاد دولت جمهوری اسلامی ایران را آغاز و نتیجه نهایی را جهت اقدام مقتضی به این نمایندگی اعلام نماید».

قبل‌تر، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان، شامگاه دوشنبه در تماس تلفنی با حسین ابراهیم طه، دبیر‌کل سازمان همکاری اسلامی درباره تحولات فلسطین گفت‌وگو و تبادل‌نظر کرده بود. امیرعبداللهیان با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی در نوار غزه و لزوم تلاش کشورهای اسلامی برای کمک به مردم مظلوم فلسطین، خواستار برگزاری نشست فوق‌العاده وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی شد. رئیس دستگاه دیپلماسی ضمن اعلام آمادگی جمهوری اسلامی ایران‌ برای میزبانی نشست فوق‌العاده وزرای خارجه کشورهای اسلامی درباره فلسطین، خواستار اقدام عاجل از سوی همه کشورهای اسلامی برای کمک به مردم فلسطین شد.

دبیرکل سازمان همکاری اسلامی نیز ضمن محکوم‌کردن حملات اسرائیل علیه مردم فلسطین، بر ضرورت همکاری و هماهنگی کشورهای اسلامی برای اتخاذ یک واکنش مشترک در قبال تجاوزات رژیم صهیونیستی شد. حسین ابراهیم طه با اشاره به برنامه برگزاری کمیته اجرائی سازمان درباره تحولات فلسطین، از پیشنهاد وزیر امور خارجه کشورمان برای برگزاری اجلاس فوق‌العاده وزرای خارجه استقبال و تأکید کرد که پیشنهاد ایران را به اطلاع وزرای خارجه کشورهای عضو خواهد رساند و برای کمک به فلسطین تأکید کرد.

البته تحرکات سیاست خارجی ایران محدود به این موضوع نبود و روز سه‌شنبه وزیر امور خارجه ایران در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد، نسبت به تجاوزات و جنایات سبعانه در حال ارتکاب از سوی رژیم اشغالگر اسرائیل در سرزمین فلسطین اشغالی ابراز نگرانی عمیق کرد. حسین امیرعبداللهیان در این نامه با یاد‌آوری جنایت‌های رژیم اشغالگر در قبال مردم فلسطین و حمایت‌های ایالات متحده آمریکا و غرب از این رژیم، بر حق دفاع مشروع مردم فلسطین در برابر هرگونه اشغالگری و تجاوز تأکید کرد. امیرعبداللهیان همچنین در این نامه با یادآوری مسئولیت‌های شخص دبیرکل و سازمان ملل متحد در قبال فاجعه انسانی در غزه، نسبت به انتقام‌گیری کور رژیم صهیونیستی هشدار داد. وزیر امور خارجه در ادامه از دبیرکل خواسته است، تدابیر لازم را در سریع‌ترین زمان ممکن جهت جلوگیری از ادامه نقض‌های فاحش حقوق بین‌الملل از‌جمله حقوق بین‌الملل بشردوستانه و حقوق بشر و ارتکاب جنایات شنیع به‌ویژه جنایات جنگی و نسل‌کشی در فلسطین اشغالی و به‌ویژه نوار غزه اتخاذ کند.

حسین امیرعبداللهیان بعدازظهر روز سه‌شنبه هم در سخنانی در جمع رئیس و مدیران ارشد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای همسایه عنوان کرد بر مبنای محاسبات و تصمیمی که مقاومت و رهبران مقاومت اعلام می‌کنند، آنها می‌خواهند به جای پاسخ به تجاوزات سیستماتیک و نظام‌مند صهیونیست‌ها، اقدام پیش‌دستانه کنند و این رویه را در صفحه جدید فعالیت جریان مقاومت ادامه دهند. وی با اشاره به آغاز عملیات طوفان‌الاقصی از سوی جریان مقاومت فلسطین از روز شنبه هفته جاری تأکید کرد که آنچه اتفاق افتاد یک تصمیم صددر‌صد مقاومتی بود. سکاندار سیاست خارجی کشور با رد برخی اظهارات که دیگر کشورها در پشت این قضیه بودند، متذکر شد «اینکه گفته می‌شود دیگر کشورها در پشت این اقدام مقاومت و تحولات هستند، بله ما به حمایت‌های معنوی، سیاسی و رسانه‌ای قوی خود از مقاومت ادامه می‌دهیم، اما امروز مقاومت خود در حالی که در درون غزه محاصره شده موشک، راکت و پهپاد تولید می‌کند». وزیر امور خارجه ایران با اشاره به برخی نگرانی‌های مطرح‌شده از سوی سران و مقامات برخی کشورها مبنی بر اینکه با توجه به این تحولات آیا جبهه جدیدی ایجاد می‌شود یا جنگ توسعه پیدا می‌کند، گفت: «ما این سؤال را از رهبران مقاومت پرسیده‌ایم و آنها می‌گویند که اگر صهیونیست‌ها از خطوط قرمز عبور کنند هر احتمالی متصور است».

 رایزنی‌هایی که از همان روز اول شروع شد

به فاصله ساعاتی پس از عملیات طوفان‌الاقصی در صبح شنبه هفته جاری حملات هوایی اسرائیل به ساکنان غزه شروع شد که طی پنج روز گذشته دائما بر شدت و وسعت آن افزوده می‌شود. در این راستا جمهوری اسلامی ایران هم از همان روز شنبه رایزنی‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خود را آغاز کرد. در این رابطه وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ترکیه شامگاه شنبه ۱۵ مهر در یک گفت‌وگوی تلفنی درباره تحولات جاری در صحنه فلسطین بحث و تبادل‌نظر کردند. به گفته ایسنا، حسین امیرعبداللهیان و هاکان فیدان دو طرف در این گفت‌وگوی تلفنی ضمن ارزیابی آخرین تحولات فلسطین بر اهمیت احترام به حقوق مردم فلسطین تأکید کردند. در این تماس حسین امیرعبداللهیان حرکت مقاومت را خودجوش و نتیجه جنایات مستمر رژیم صهیونیستی علیه فلسطین خواند. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بر ضرورت همبستگی و انسجام کشورهای اسلامی در حمایت از قدس شریف و پشتیبانی از ملت مظلوم و مقاوم فلسطین تأکید کرد.

یک روز بعد، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و فؤاد حسین، وزیر امور خارجه جمهوری عراق یکشنبه، ۱۶ مهر در یک گفت‌وگوی تلفنی، در کنار گفت‌وگو درباره روابط و مناسبات دوجانبه، در‌خصوص تحولات جاری در صحنه فلسطین بحث و تبادل‌نظر کردند. طرفین در این تماس تلفنی بر ضرورت هماهنگی و انسجام کشورهای اسلامی در حمایت از ملت مظلوم فلسطین و درخواست از سازمان همکاری اسلامی برای برگزاری نشست اضطراری این سازمان برای بررسی تحولات جاری فلسطین و حمایت از ملت فلسطین و مسجدالاقصی در برابر اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی تأکید کردند.

‌وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گپ‌و‌گفت با همتای عراقی‌اش، با تأکید بر حق مشروع ملت فلسطین برای مقاومت در برابر تجاوز و اشغال، عملیات خودجوش گروه‌های مقاومت فلسطینی را پاسخ طبیعی به تجاوزات مستمر و اقدامات افراطی رژیم صهیونیستی علیه مقدسات اسلامی و مسجدالاقصی و تداوم جنایات و کشتار علیه ملت فلسطین به‌ویژه زنان، کودکان و اسرای فلسطینی دانست. امیرعبداللهیان خواستار اقدام هماهنگ و مؤثر کشورهای اسلامی برای کمک به فلسطین و توقف حملات تجاوزگرانه رژیم صهیونیستی علیه زنان و کودکان غزه و کرانه شد.‌همان روز (یکشنبه)، پیتر سیارتو، وزیر امور خارجه مجارستان، در گفت‌وگوی تلفنی با حسین امیرعبداللهیان، درباره ارتقای روابط دوجانبه و تحولات اخیر در غرب آسیا به‌ویژه فلسطین تبادل‌ نظر کرد. وزیر امور خارجه مجارستان نیز با اشاره به اینکه گفت‌وگو و همکاری راه‌حل مناسبی برای حل منازعات منطقه‌ای است، اظهار کرد که مجارستان همواره در چنین شرایطی خواهان برقراری صلح و حفظ جان مردم است. او با ابراز امیدواری از پایان‌یافتن این درگیری در خاورمیانه، بر ضرورت مسئولیت‌پذیری همه کشورها و نقش‌آفرینی آنها تأکید کرد. ولی روز سه‌شنبه پرکارترین روز برای امیرعبداللهیان در زمینه رایزنی با مقامات منطقه‌ای و جهانی بود. وزیر امور خارجه در این روز با چهره‌های کلیدی تماس تلفنی داشت. از مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تا وزرای امور خارجه کویت، روسیه و مصر.

حسین امیرعبداللهیان در صفحه اجتماعی ایکس درباره تماس تلفنی با جوزپ بورل نوشت: «امشب با آقای جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره آخرین تحولات فلسطین گفت‌وگو کردیم. عملیات مقاومت را واکنش طبیعی و مشروع به اقدامات افراطی و جنایتکارانه رژیم صهیونیستی و نتیجه قطعی تندروی‌های نتانیاهو علیه سرزمین مادری ملت فلسطین دانستم. همچنین بر ضرورت تلاش جامعه‌ جهانی برای توقف فوری ماشین کشتار رژیم آپارتاید صهیونیستی علیه شهروندان، زنان و کودکان فلسطینی به‌ویژه ساکن در نوار غزه و حمایت از حقوق فلسطینیان تأکید کردم».

سخنگوی وزارت خارجه مصر هم اعلام کرد که «سامح شکری»، وزیر امور خارجه مصر، روز سه‌شنبه از حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران، تماس تلفنی دریافت کرد. به گزارش الجزیره، دو طرف درباره تحولات مربوط به تشدید درگیری‌های میان مقاومت و صهیونیست‌ها و بمباران نوار غزه و تهدیداتی که برای امنیت و ثبات منطقه ایجاد می‌کند، رایزنی کردند. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران شامگاه سه‌شنبه هم در تماس تلفنی با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه درباره مهم‌ترین موضوعات مورد اهتمام دو کشور به ویژه تحولات فلسطین گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز ضمن محکوم‌کردن اقدامات رژیم صهیونیستی، بر لزوم توقف هرچه‌سریع‌تر درگیری‌ها و اعلام آتش‌بس میان دو طرف تأکید کرد. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تماس تلفنی هم با «شیخ سالم عبدالله الجابر الصباح»، همتای کویتی خود داشت که در این تماس، ضمن ابلاغ سلام ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به امیر، ولیعهد و نخست‌وزیر کویت درخصوص تحولات فلسطین و موضوعات دوجانبه به گفت‌وگو و تبادل نظر پرداخت.

علاوه بر تماس‌های روز سه‌شنبه، دیروز (چهارشنبه) هم وزیر امور خارجه کشورمان در تماس تلفنی با خانم میریانا اسپولیاریک ایگر، رئیس صلیب سرخ جهانی درباره تحولات فلسطین گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. حسین امیرعبداللهیان در این تماس تلفنی با محکومیت شدید رژیم صهیونیستی برای تشدید محاصره انسانی غزه گفت: هم‌اکنون شاهد تداوم و گسترش جنایات جنگی در غزه هستیم و تل‌آویو اماکن مسکونی، بیمارستان‌ها و مدارس را هدف قرار داده، آب و برق را قطع کرده و مانع ارسال سوخت و مواد غذایی شده که همه اینها مصداق مجازات دسته‌جمعی و جنایت سیستماتیک جنگی علیه بشریت است. رئیس صلیب سرخ جهانی گفت: از همه طرف‌ها و دولت‌هایی که ذی‌نفوذ هستند می‌خواهیم کمک کنند تا صلیب سرخ جهانی بتواند نقش بی‌طرف و انسانی خود را حفظ کند و در هماهنگی کامل وظایفش را انجام دهد. وی همچنین تأکید کرد که با هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در تماس هستیم و در صورت بهبود شرایط، کمک‌های ایران را دریافت خواهیم کرد.

 تأیید مجدد عدم دخالت ایران در عملیات هفتم اکتبر

در کنار تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای پایان‌دادن به جنایت‌ها در غزه، تهران به صراحت هر گونه ادعایی دال بر دخالت و نقش مستقیمش در عملیات طوفان‌الاقصی را رد کرد. در همین راستا مقامات کاخ سفید و برخی چهره‌های اروپایی چون امانوئل مکرون طی چند روز گذشته بر این مهم صحه گذاشته‌اند. در ادامه هم وزیر دفاع آمریکا ادعاها مبنی بر دخالت ایران در حمله نیروهای مقاومت فلسطین به سرزمین‌های اشغالی را رد کرد.‌به گفته لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، هیچ مدرکی دال بر دخالت مستقیم ایران در حمله ویرانگر گروه فلسطینی حماس به اسرائیل وجود ندارد. پیش‌تر برخی رسانه‌ها و مقامات صهیونیستی مدعی شده بودند که ایران در حمله جنبش مقاومت فلسطین به شهرک‌ها و شهرهای صهیونیستی که از روز شنبه آغاز شد، کمک کرده است.

وزیر دفاع آمریکا در ادامه با تأکید بر این ادعا که ایران همیشه از حماس حمایت کرده است، افزود: در این مورد خاص، ما هیچ مدرکی مبنی بر دخالت مستقیم ایران در طراحی یا اجرای این حمله نداریم. متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز همین موضع‌گیری را تکرار و تأکید کرد که واشنگتن مدرکی درخصوص دست‌داشتن و کمک ایران به حمله گسترده حماس به اسرائیل ندارد اما در ادامه خاطرنشان کرد: تجربه ما در این موارد به ما می‌گوید که نتیجه‌گیری نهایی درباره این موضوع زود است.

برخی مقامات اسائیلی و آمریکایی در کنار چند نشریه آمریکایی در حالی با استناد به اظهارات غیرموثق مدعی دخالت مستقیم ایران در عملیات هفتم اکتبر هستند که رهبری روز سه‌شنبه در سخنرانی خود رسما عنوان کرد «آنها که می‌گویند حماسه اخیر کار غیرفلسطینی‌هاست دچار محاسبه غلط شده‌اند». قبل‌تر هم نمایندگی ایران در سازمان ملل و نیز علی کریمی‌مقام، عضو این هیئت (نمایندگی ایران در سازمان ملل) و همچنین ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به ادعاهای مطرح‌شده در نشریات آمریکایی با استناد به اظهارات غیرموثق برخی منابع مطلع مبنی بر نقش‌داشتن ایران در حمله مقاومت فلسطین به مواضع رژیم اشغالگر قدس، همه این ادعاها را رد کرده بودند./شرق