ضعف اسرائیل

نویسنده: سام منسی

دیپلماسی ایرانی: جنبش اعتراضی در اسرائیل آن گونه که می بایست، در رسانه های عربی پوشش داده نشد که این مسئله شاید اقدامی عمدی و شاید هم ناشی از درک نکردن اهمیت این رویداد در منطقه و پیامدهای آن بوده است. به رغم اعتراضات صدها هزار نفری به طرح اصلاحات قضایی دولت اسرائیل که دامنه آن تا خودداری هزاران سرباز ذخیره نیروی هوایی و دیگر یگان های ارتش اسرائیل از بازگشت به خدمت رسید، کنست اسرائیل تصویب این طرح را به پیش برد. تاکنون کودتا یا اقدامی خشونت بار در اعتراض به این روند انجام نشده ولی احتمال وقوع «جنگ داخلی» آرام که درباره آن صحبت می شود، در صورتی که تحولاتی ریشه ای موجب اصلاح این روند نشود، به قوت خود باقی است. 

برخی معتقدند این بحران قابل حل است و با برگزاری ششمین انتخابات پارلمانی به پایان خواهد رسید. ولی تجربه ثابت کرده است انتخابات نمی تواند به اختلافات پایان دهد. اگر میانه روها و چپگرایان با پیروزی در انتخابات موفق به ناکام گذاشتن این طرح شوند، اعتراضات از چپگرایان به راستگرایان منتقل خواهد شد که پیش بینی می شود شدیدتر و خشن تر باشد. نتیجه این دور باطل هم مناقشات و تظاهرات و درگیری های حقوقی و بی ثباتی خواهد بود. بنابراین به جای حل نهایی بحران، صرفا برای مدیریت و مهار کردن آن تلاش خواهد شد چرا که هیچ جناحی توانایی مختومه کردن این پرونده به نام خودش را ندارد. 

یک باور دیگر این است که فقط وجود تهدید خارجی خواهد توانست اسرائیلی ها را متحد کند ولی کدام طرف حاضر است چنین فرصتی برای نجات اسرائیل فراهم کند؟ ایران و متحدانش مثل حزب الله و حماس و سایر گروه هایی که زیر پرچم ایران قرار دارند، به عنوان نامزدهایی برای دست زدن به این ماجراجویی شناخته می شوند. اما بعید است آنها دست به این ماجراجویی بزنند به خصوص که قاطعانه باور دارند اسرائیل رو به زوال است و برای فروپاشی آن فقط به گذشت زمان نیاز است. 

این احتمال وجود دارد که دولت اسرائیل برای فرار به جلو از طریق صدور بحران و تبدیل کردن آن از مسئله ای داخلی به جنگ خارجی، دست به اقدامی دیوانه وار مثل حمله به ایران به بهانه برنامه هسته ای این کشور بزند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل هرچقدر هم بی‌پروا و ریسک پذیر باشد بعید است بدون چراغ سبز آمریکا دست به چنین کاری بزند و در شرایط کنونی نیز آمریکا چنین اجازه ای به اسرائیل نخواهد داد. اما گسترش عملیات نظامی علیه فلسطینی ها مانند آنچه در غزه و جنین روی داد، نخواهد توانست توجه مخالفان دولت را به اندازه ای جلب کند که اعتراض به طرح اصلاحات قضایی را کنار بگذارند. 

آنچه اکنون در اسرائیل روی می دهد، خطرناک و پیچیده است و عوامل مختلف دینی و فرهنگی و اجتماعی در آن نقش دارد. آسیب های این بحران، بسیار گسترده و نتایج آن درازمدت خواهد بود که یکی از آنها، متوقف کردن یا کاهش مهاجرت یهودیان به اسرائیل و حتی مهاجرت معکوس از اسرائیل به ویژه مهاجرت نخبگان است. چنین روندی، تاثیر منفی بر جایگاه علمی و مالی و فناوری و حتی نظامی اسرائیل خواهد گذاشت و در درازمدت موجب تضعیف آن خواهد شد. در کنار فرار مغزها، فرار سرمایه از اسرائیل نیز سرعت خواهد گرفت و با مهاجرت قشرهای اجتماعی که رویکرد غربی و لیبرالی دارند، جایگاه قشرهای متدین و متعصب تقویت خواهد شد و باقیمانده‌ی هویت لیبرالی جامعه اسرائیل نیز از بین خواهد رفت. 

برخی مخالفان دولت راستگرای اسرائیل، معتقد به وجود ارتباط مستقیم بین اصلاحات قضایی و سیاست دولت نتانیاهو برای سیطره بر فلسطینی ها هستند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که این باور در میان برخی نیروهای مخالف دولت نتانیاهو در حال شکل گیری است که ادامه دادن به سیاست شهرک سازی و محاصره دائمی فلسطینی ها در کرانه باختری، غیرممکن است و نمی توان اوضاع در شرق قدس را به فلسطینی های ساکن کرانه باختری تعمیم داد. این تغییر تدریجی در داخل جامعه اسرائیل، علامتی مثبت و ضروری برای تبدیل شدن جامعه اسرائیل از یک جامعه جنگ طلب و خواهان سیطره بر فلسطینی ها، به جامعه حامی صلح و عدالت است.

منبع: الشرق الاوسط / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11