وجود شکاف عمیق اجتماعی در اسرائیل یعنی چه؟

نویسنده: پیتر مونش

دیپلماسی ایرانی: هم اکنون در اسرائیل موضوعی بحث برانگیز مطرح است: آیا در دولت یهود 75 سال پس از تاسیس آن یک شکاف فرهنگی عمیق وجود دارد؟ آیا شهروندان یهودی درجه یک و دو وجود دارند؟ آیا اشکنازی ها، یعنی یهودیانی که از اروپا آمده اند، هنوز نخبگان پیشرو هستند؟ و آیا یهودیان شرقی که در اسرائیل به آنها مزراحی می گویند و شامل سفاردیم ها نیز می شود، همچنان قربانی تبعیض هستند؟

اختلاف بر سر این موضوع این روزها از بالا هدایت می شود: توسط دولت مذهبی راستگرای بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر فعلی که تندروترین و افراطی ترین دولت راستی تاریخ اسرائیل را تشکیل داده است. او با شعار «ما شهروند درجه دوم نیستیم»، حامیان خود را در واکنش به اعتراضات گسترده مخالفان دولت علیه طرح‌های اصلاحات سیستم قضایی بسیج می‌کند: تظاهرات طرفداران دموکراسی به عنوان یک مبارزه دفاعی توسط نخبگان قدیمی اشکنازی علیه اکثریت منتخب جدید مطرح می شود.

30 درصد ازدواج‌ها در اسرائیل میان اشکنازی ها و مزراحی ها صورت می گیرد. در سال 2023 به نظر نمی رسد تبعیض چندان آشکار و گسترده باشد، اما افراد با اشاره به گذشته، از وجود تبعیض علنی در مدارس و ارتش سخن می گویند.

پس از جنگ استقلال 1948-1949، حدود 800هزار پناهنده یهودی از کشورهای عربی به اسرائیل سرازیر شدند و فرهنگ شان را نیز با خود آوردند. اشکنازی ها در شمال حاصلخیز یا در شهرهایی مانند تل آویو ساکن شدند. مزراحی های تازه وارد بیشتر در "شهرهای در حال توسعه سریع" در جنوب اسکان داده شدند. به این ترتیب، نابرابری بین شمال و جنوب، بین مرکز و حاشیه آغاز شد.

اگرچه دیگر درگیری قومی وجود ندارد، اما امروزه یک برداشت مسلط است: «اسرائیل همچنان به معنای اشکنازی است». نمونه آن، حزب لیکود است که حداکثر از سال 1977 به عنوان یک حزب مزراحی شناخته می شود. در آن سال، مناخیم بگین حزب کارگر را که از زمان تأسیس دولت در قدرت بود، شکست داد. او برنده شد زیرا می دانست چگونه خشم یهودیان شرقی را از محروم بودن هدایت کند و این دقیقا همان چیزی است که دستور کار نتانیاهو برای موفقیت تا به امروز بوده است. نتانیاهو نیز از یک خانواده قدیمی اشکنازی است. اما او به رای دهندگان مزراحی این احساس را می دهد که برای آنها کار می کند و نخبگان قدیمی را به عقب می راند.                                                                    

منبع: زوددویچه سایتونگ / تحریریه دیپلماسی ایرانی