اهمیتی که پکن به نگاه دولت سیزدهم می دهد

نویسنده: محمد سالاری، پژوهشگر روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: تغییراتی که در سیستم جهانی شاهد آن هستیم و چند قطبی شدن قدرت و اهمیت یافتن آسیا برای آینده حیات بین المللی و به ویژه تحولات مهم غرب آسیا پکن را متقاعد ساخته است که در سبد همکاری استراتژیک خود با بازیگران مهم این منطقه تعاملات راهبردی برقرار کند. یکی از مهمتربن بازیگران غرب آسیا که برای قدرت های بزگ محل بحث بوده و هست جمهوری اسلامی ایران است که توانسته در ایجاد نظم منطقه ای خاورمیانه خود را بسیار تاثیرگذار نشان دهد. 

روابط چین و ایران بعد از تحولات 2011 خاورمیانه و کم رنگ شدن حضور آمریکایی ها، افزایش چشمگیری پیدا کرد. هر گاه بحث از روابط پکن و تهران می شود بیشر تعاملات انرژی و فروش صادرات آن به اذهان متبادر می شود حال پرسش اساسی این است که در زمانی که ایران بیشترین تحریم ها را از سمت اروپایی ها و آمریکایی ها متحمل می شود و بیشتر کشورهای غربی ابایی از تحریم آن ندارند چرا تهران برای پکن اهمیت پیدا کرده است؟ آیا منافع صرف انرژی ایران برای پکن جواب این سوال خواهد بود؟ در ذیل به چهار دلیل راهبری برای اهمیت ایران از نگاه پکن خواهیم پرداخت تا بتوانیم بیشتر جواب این پرسش را تشریح کنیم.

1- اهمیت ژئواستراتژیک ایران در غرب آسیا: 

تهران به عنوان یکی از کانون های مهم قدرت در غرب آسیا برای پکن با توجه به پروژه بزرگ کمربند – جاده، از اهمیت بالایی برخوردار است و سرمایه‌گذاری‌های بیشتر چین در این منطقه را باعث شده است از جمله توافق 25 ساله با ایران که اگر کامل اجرایی شود، 400 میلیارد دلار در زیرساخت‌های ایران سرمایه‌گذاری و نفت قابل‌توجهی از ایران خریداری خواهد شد.

2- ایران به عنوان قدرت موازنه گر و اهرم فشار بر قدرت آمریکا: 

سند امنبت ملی آمریکا به صراحت ایران و چین را دو تهدید بزرگ می داند. این سند ایران را در حوزه تمدنی، ایدئولوژیک و چین را در حوزه اقتصاد و تکنولوژی مورد ارزیابی قرارد داده است. حال چین با ایران در موضوع تقابل با قدرت جهانی آمریکا و تضعیف آن با قدرت هایی مثل روسیه و ایران، منافع مشترک دارد و معتقد است که این دو بازیگر می توانند موازنه قدرت را به نفع آسیا تغییر دهند.

3- ایران به عنوان منبع غنی از ذخایر استراتژیک به ویژه ذخایر انرژی

باید واقع بینانه به این موضوع بنگریم که چین کشوری به شدت محاسبه گر و ذهنی با اولویت های اقتصادی دارد و ازآنجایی که بزرگترین مصرف کننده انرژی دنیاست در راهبرد خود ایران را گزینه مناسبی برای همکاری می بیند و حاضر نیست که خللی در رابطه با آن ایجاد کند.

4- دیدگاه شرق باوری دولت سیزدهم 

در پایان باید گفت که اگرچه همیشه در ادوار تاریخ به دلایلی که در بالا اشاره شد ایران برای پکن از اهمیت زیادی برخوردار بوده اما تغییر نگاه در سیاست خارجی دولت سیزدهم و تفاوت فاحش آن با دولت دوازدهم پکن را به این همکاری تشویق کرده است. 

سفر اخیر رئیس دولت، سید ابراهیم رئیسی، به عنوان اولین کشوری که در سال نوی چین به پکن می رود و استقبال گسترده از او، دال بر همین موضوع است که چین به دیدگاه نگاه به شرق دولت سیزدهم اهمیت بسیاری می دهد و آن را فرصت خوبی برای همکاری های بیشتر به حساب می آورد.