پیش‌بینی‌هایی برای اوکراین، فلسطین و ایران

دیپلماسی ایرانی: اسرائیل و ایران: در سال 2021، هشدار دادم که جو بایدن احتمالا با فشارهای تازه ای برای اقدام نظامی علیه ایران روبه رو خواهد شد. این پیش بینی من، بسیار بدبینانه بود: این مسئله در 2022 به نقطه جوش نرسید. اما اکنون بنیامین نتانیاهو بازگشته و در راس راستگراترین دولت تاریخ اسراییل قرار گرفته است. هر امکانی برای رسیدن به یک توافق تازه برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران، اکنون بیشتر به یک رویای دست نیافتنی شباهت دارد. تصمیم احمقانه دونالد ترامپ برای خروج از برجام، به تهران امکان داد که به بمب هسته ای نزدیکتر شود و چنین به نظر می رسد که رهبران کنونی ایران هم بیشتر علاقمند به ذخیره سازی اورانیوم با غنای بالا و تحکیم زیرساخت هسته ای خود باشند تا گفت وگو بر سر محدودیت های تازه.

اراده ایران برای ارسال پهپاد به روسیه برای بکارگیری در جنگ علیه اوکراین، این احتمال را که شاهد پیشرفتی دیپلماتیک در جبهه هسته ای باشیم، بازهم کمرنگ تر می کند. موضع نتانیاهو در اولویت دادن به توقف برنامه هسته ای ایران به این معناست که دولت بایدن را برای اقدامی تهاجمی تر، زیر فشار قرار خواهد داد. هرچند دولت بایدن تمایلی به جنگ در خاورمیانه ندارد اما این بی میلی، نتانیاهو و متحدانش در داخل ایالات متحده را در پی جویی اهدافشان متوقف نخواهد کرد.

تایوان: به رغم سفر جنجالی نانسی پلوسی به تایوان در تابستان گذشته، ذهن های آرامتر در واشنگتن و پکن، تصمیم گرفتند که درجه حرارت را پایین بیاورند. این تصمیم شگفتی هم نبود چرا که بشقاب پکن و واشنگتن، هر دو، به خوبی پُر است. تا به اینجا به نظر می رسد که دولت بایدن از جنگ اعلام نشده اقتصادی اش علیه چین کناره گرفته است. متحدان آسیایی و اروپایی ایالات متحده آمریکا، از محدودیت های صادراتی فن آوری تراشه های پیشرفته یا عناصر محافظتی در برنامه کلان اقتصادی دولت آمریکا چندان خرسند نباشند و این برای چین، یک فرصت است. اطمینان دارم که در سال 2023 صلح بر شرق آسیا حاکم خواهد ماند.

اوکراین: پیش بینی من برای سال 2022، نادرست از آب درآمد؛ گفته بودم که روسیه یا حمله نمی کند یا یک حمله محدود خواهد داشت شبیه کاری که در گرجستان کرد. اکنون همه می دانیم که ولادیمیر پوتین، توانایی های ارتش روسیه را دست بالا و توانایی اوکراین را دست کم گرفته بود. همچنین برخلاف پیش بینی من، رهبری دولت بایدن در بسیج کمک به اوکراین، نمره بالایی گرفت. با این حال، نگاه به جلو، تصویر تیره تری را نشان می دهد. جنگ فاصله زیادی تا پایان خود دارد و این نگرانی وجود دارد که سال 2023، برای دولت بایدن، دولت اوکراین و بقیه ناتو، دشوارتر از سال گذشته باشد. حملات روسیه به زیرساخت های اوکراین، خساراتی عظیم برجای گذاشته و وسعت و جمعیت بیشتر روسیه هم چه بسا مسکو را قادر سازد که کی یف را – به رغم هر میزان از کمک خارجی – در یک جنگ فرسایشی، زمین گیر کند. البته این پیش بینی با اما و اگر همراه است چرا که اطلاعات دقیقی از تلفات واقعی دو طرف، نیروهای ذخیره و توانایی سرپا نگه داشتن نیروهایشان در آینده، در دسترس نیست. هیچ یک از دو طرف نشانه ای از آمادگی برای سازش بروز نمی دهند ضمن آنکه حتی اگر هر دو طرف واقعا هم خواهان سازش باشند، دستیابی به توافقی کارآمد، کار دشواری است.

در سال جاری، اوکراین به دشواری بتواند موفقیت های سال گذشته اش در میدان نبرد را تکرار کند و یک بن بست ادامه دار هم موجب خواهد شد که برخی ناظران، خواهان کمک های بیشتر غرب برای اوکراین بشوند تا جنگ را مستقیما به داخل روسیه بکشاند حال آنکه برخی ناظران دیگر هم استدلال خواهند کرد که اکنون زمان تلاش برای یک آتش بس است. هرچه جنگ ادامه یابد، کشورهایی همچون چین، هندوستان و دیگرانی که خود را از آن برکنار نگه داشته اند، بهره بیشتری خواهند برد.

سرزمین های اشغالی فلسطین: تعهد صریح دولت تازه اسرائیل به عمق بخشیدن به سامانه ناعادلانه کنونی در سرزمین های اشغالی، از هم اکنون زنگ های هشدار را در میان جناح پیشروها در آمریکا به صدا در آورده و برخی حامیان اسرائیل در ایالات متحده را هم نگران کرده است. انتظار نداشته باشید که دولت آمریکا، کاری بیشتر از ابراز "نگرانی" و موعظه درباره گزینه مرده راه حل دو کشوری انجام دهد. دولت تازه نتانیاهو، هر کاری هم که بکند، هیچکس در دولت آمریکا، آماده مایه گذاشتن برای حقوق فلسطینی ها یا تلاش برای کاهش کمک های آمریکا به اسرائیل نیست. این وضعیت، شکاف میان شعارهای دولت بایدن در پایبندی به دمکراسی و حقوق بشر با رفتار عملی اش را بیشتر خواهد کرد. اما واقعیت این است که نوبت به خاورمیانه که می رسد، این دو رویی چندان هم تازگی ندارد.

منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11