توافق با ایران شاید مشکل نفت اروپا را حل کند اما گاز را نه

نویسنده: استیون اِرلانگر

دیپلماسی ایرانی: اروپا مشکل نفت ندارد، اما گاز برای اروپا مشکلی جدی است. روسیه از انتقال مقادیر زیادی گاز طبیعی به کشورهای اروپایی که در تلاش برای تامین آن از جاهای دیگر هستند، خودداری می کند. در حالی که ایران گاز طبیعی زیادی دارد، بیشتر آن را در داخل کشور استفاده می کند. ایران همچنین فاقد خطوط لوله انتقال گاز به اروپا یا امکاناتی برای مایع سازی گاز طبیعی است.

سیمون تاگلیاپیترا، کارشناس انرژی در بروگل، یک موسسه تحقیقاتی اقتصادی، می گوید: ایران در کوتاه‌مدت مقداری صادرات نفت اضافی خواهد داشت، اما گاز نه، چیزی که اروپا واقعاً به آن نیاز دارد. از سوی دیگر، دور از انتظار است که ایران به زودی وارد بازار جهانی انرژی شود.

یکوب فانک کرکگارد، اقتصاددان صندوق مارشال آلمان، می گوید: آنچه اروپا به آن نیاز دارد گاز است و هیچ راهی برای رساندن آن از ایران در بازه زمانی زمستان امسال وجود ندارد.

ورود نفت ایران به بازار می تواند به پایین نگه داشتن قیمت ها کمک کند. برخی معتقدند ایران که چهارمین ذخایر بزرگ اثبات شده نفت جهان را در اختیار دارد، در نهایت می‌تواند بیش از دو میلیون بشکه در روز نفت خام صادر کند که بیش از دو برابر میزان صادرات کنونی آن است.

با این حال، حمل و نقل و پنهان کردن نفت آسان تر از گاز است و روسیه که از نفت بسیار بیشتر از گاز درآمد دارد، به پمپاژ و فروش نفت در سطوح نزدیک به قبل از جنگ ادامه داده است. حتی اتحادیه اروپا نیز که تحریم‌های مرحله‌ای بر نفت روسیه وضع کرده به اندازه قبل از جنگ از روسیه خرید می‌کند.

اوضاع در ژانویه وقتی که تحریم های بیشتری اعمال می شود، متفاوت خواهد بود. به ویژه تحریم هایی که اپراتورهای اتحادیه اروپا را از تامین مالی یا تضمین بیمه تانکرهای نفتی منع می کند که به نوبه خود توانایی روسیه را در صادرات نفتی که با خطوط لوله عرضه نمی شود را به چالش می کشد. این مسئله ممکن است دوباره قیمت های نفت را بالا ببرد.

همایون فلکشاهی، تحلیلگر ارشد در شرکت تحقیقات انرژی Kpler، می گوید: اگر توافق زنده شود ما فکر می کنیم ظرف سه ماه، ایرانی ها می توانند تولید را تقریباً یک میلیون بشکه در روز افزایش دهند. آقای فلکشاهی گفت که ایران طی چند ماه دیگر احتمالاً قادر خواهد بود تا 400 هزار بشکه در روز اضافه کند و به سطح تولید خود در سال 2017 یعنی 3.8 میلیون بشکه در روز برسد که در حال حاضر حدود 2.5 میلیون بشکه است.

آقای فلکشاهی برآورد می کند که حدود 44 میلیون بشکه نفت خام ایران در حال حاضر روی تانکرها بارگیری شده که بیشتر در آب های نزدیک چین و سنگاپور است و می تواند به سرعت به بازارها برسد.

اضافه شدن 1.3 میلیون بشکه در روز تقریباً یک درصد تقاضای کنونی جهان است، اما باز هم در عرضه جهانی تفاوت ایجاد خواهد کرد. به گفته آژانس بین المللی انرژی مستقر در پاریس، گروه تولیدکنندگان تحت رهبری عربستان و روسیه موسوم به اوپک پلاس، علی رغم لابی های دولت جو بایدن و دیگران برای افزایش عرضه نفت، حدود 2.7 میلیون بشکه در روز کمتر از اهداف خود تولید می کنند.

بازگرداندن نفت ایران به بازار بخشی از این کمبود را جبران و از کاهش بالقوه تولید روسیه جلوگیری می‌کند. آژانس بین المللی انرژی می گوید: ایران در صورت کاهش تحریم‌ها می‌تواند منبع عرضه‌ قابل توجهی باشد، اگرچه بازگشت آن به بازار یک شبه اتفاق نمی‌افتد.

تحلیگران گلدمن ساکس می گویند: بازگشت عرضه نفت ایران به بازار باعث می شود که آنها پیش بینی خود از 125 دلار در هر بشکه نفت برنت را 5 تا 10 دلار در هر بشکه برای سال 2023 کاهش دهند. 

الی گرانمایه، کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا، می گوید: «برخی از کشورهای اروپایی قبل از اعمال دوباره تحریم های آمریکا در سال 2018، مقادیر قابل توجهی نفت از ایران وارد می کردند، از جمله ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و هلند. آنها ممکن است ایران را یک راه حل کوتاه مدت ببینند. با این حال، حتی اگر ایران بازارهای اولیه نفت را در اروپا پیدا نکند، می‌تواند مقداری از فشار جهانی بر بازارهای آسیایی را کاهش دهد که به نوبه خود مقداری از عرضه به اروپا را آزاد می کند.»

آقای تاگلیا پیترا، کارشناس انرژی، می گوید: «اما سیاست و تحریم تنها مانع صادرات ایران نیستند. ایران زیرساخت‌های صادراتی ضعیفی  دارد و فاقد خط لوله به اتحادیه اروپاست و در تولید گاز طبیعی مایع نیز با چالش های بزرگی روبه روست. ایران به تخصص فنی شرکت‌های نفتی بین‌المللی نیاز دارد که احتمالاً تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا در سال 2024 تمایلی به ورود دوباره به کشور ندارند، زیرا ممکن است یک رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه دوباره تصمیم به خروج از توافق هسته‌ای بگیرد.»

هلیما کرافت از RBC Capital Markets نیز می گوید: «اوپک واقعاً زمانی که بشکه‌های ایران وارد بازار شود، می‌تواند تولید خود را کاهش دهد. او افزود که چنین اقدامی به نوبه خود می تواند سود سیاسی انجام چنین معامله بحث برانگیزی برای دولت بایدن را از بین ببرد.»

منبع: نیویورک تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11