به صدر اعتمادی نیست

دیپلماسی ایرانی: در انتخابات پارلمانی عراق که در اکتبر 2021، برگزار شد جریان صدر توانست بیشترین کرسی های پارلمان را به خود اختصاص دهد. این بدان معنی بود که جریان صدر باید برای تشکیل دولت اقدام می کرد. اما لازمه تشکیل دولت این بود که صدر بتواند با دیگر جریان های سیاسی عراق ائتلاف کند. زیرا 73 کرسی که جریان صدر در انتخابات برده بود برای تشکیل دولت کافی نبود. به این خاطر صدر تلاش خود را آغاز کرد اما موفق نشد. صدر جریان های رقیب را به کارشکنی در مقابل تشکیل دولت متهم کرد و مدعی شد که جریان های رقیب شیعی اجازه نمی دهند طیف او که بیشترین کرسی های پارلمان را برده است دولت تشکیل دهد. 

بعد از حدود یک سال جریان صدر در ماه رمضان به جریان رقیب فرصت داد که آنها بتوانند دولت تشکیل دهند. سپس صدر گفت تا بعد از پایان حج به جریان رقیب فرصت می دهد. اما جریان رقیب هم نتوانست دولت را تشکیل دهد و آنها جریان صدر را به کارشکنی متهم کردند. 

بعد از پایان مراسم حج، نیروهای مقتدا صدر پارلمان را به تصرف خود در آوردند. اما تنش زمانی آغاز شد که جریان رقیب مقتدا صدر یعنی چارچوب هماهنگی شیعیان، محمد شیاع السودانی را برای پست نخست وزیری معرفی کرد. این جریان صدر به خاطر کینه و کدورتی که از نوری المالکی داشتند، السودانی را عامل مالکی دانستند و با تصرف دوباره پارلمان مانع تشکیل جلسه پارلمان برای رای دادن به السودانی شدند. اما چارچوب هماهنگی بر نامزدی السودانی برای پست نخست وزیری تاکید داشت. در واکنش جریان صدر با این مسئله به شدت مخالفت کرد و از دادگاه عالی عراق خواست پارلمان را منحل کند. دادگاه عالی از انجام این کار خودداری کرد. به طور کلی این وضعیت عراق را مستعد درگیری بین جریان های شیعی می کرد. 

بحران عراق روز دوشنبه 7 شهریور وارد مرحله جدیدی شد. بدین معنی که آیت الله سید کاظم حائری از مراجع تقلید نجف که مورد تایید خاندان صدر در عراق است با انتشار بیانیه ای انتقادی نسبت به مواضع مقتدی صدر، از سمت مرجعیت استعفا داد. مقتدی صدر با مشکوک دانستن این استعفا، اعلام کرد که از سیاست کناره گیری می کند. به نظر می رسد اعلام کناره گیری مقتدی صدر از سیاست ابزاری برای اعمال فشار بیشتر بود و نباید آن را جدی گرفت. زیرا او تاکنون 7 بار از سیاست اعلام کناره گیری کرده است. 

در هر حال بیانیه تند مقتدا صدر سبب شد بار دیگر طرفداران او راهی پارلمان عراق و منطقه سبز شوند و همین عامل موجب درگیری ها و کشته و زخمی شدن عده ای شود. 

آنچه روشن است این است که پارلمان فعلی قادر نیست عراق را از بحران فعلی خارج کند. زیرا چارچوب هماهنگی بر تداوم کار پارلمان فعلی تاکید دارد و مقتدی صدر بر انحلال آن. لذا به نظر می رسد که بحران عراق تشدید شود و بیش از پیش این کشور را درگیر بحران بکند. 

واقعیت این است که نظام سیاسی پارلمانی برای عراقی که دارای تنوع قومی و مذهبی است، یک نظام کارآمد نیست و همواره بعد از انتخابات پارلمانی در این کشور، تشکیل دولت به یک معضل جدی تبدیل شده که این بار از مسئله و معضل بودن فراتر رفته و به یک بحران تبدیل شده که ممکن است در نهایت به یک جنگ داخلی تبدیل شود./شورای راهبردی روابط خارجی