توافق هسته ای ایران و درگیری های درون سازمانی موساد و ارتش اسرائیل

نویسنده: یوناح جرمی باب 

دیپلماسی ایرانی: با اینکه روزنامه یدیوت آحارانوت در شمار روز یکشنبه خود در تفسیری به وجود اختلاف نظر بین دستگاه اطلاعاتی ارتش و موساد درباره سودمند بودن بازگشت آمریکا به توافق هسته ای با ایران پرداخته، اما باید توجه داشت که مساله پیچیده تر از آن است که در این مقاله مطرح شده است. مساله مهم این است که در درون موساد و نیروهای مسلح اسرائیل در این زمینه مجادله شدید وجود دارد.  

در واقع نفتالی بنت، نخست وزیری که به تازگی کنار رفت، یائیر لاپید، نخست وزیر کنونی و نتانیاهو نخست وزیر پیشین، اگر فقط در یک مورد اتفاق نظر داشته باشند آن هم مخالفت با بازگشت آمریکا به برجام و احیای توافق هسته ای ایران است. 

از قرار، ژنرال اویو کوخاوی، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل با احیای توافق هسته ای مخالف است اما ژنرال آرون هلیوا، رئیس دایره اطلاعات ارتش از بازگشت آمریکا و ایران به توافق هسته ای حمایت می کند.  

با اینکه اکثریت فرماندهان کنونی و پیشین ارتش اسرائیل از احیای توافق هسته ای استقبال می کند اما گادی ایزنکوت فرمانده پیشین ارتش، عاموس یادلین، رئیس پیشین اطلاعات ارتش و درور شالوم، رئیس اداره تجزیه و تحلیل دایره اطلاعات ارتش اسرائیل می گویند به تعویق انداختن خطر هسته ای ایران تا سال 2025، گزینه مطلوبی است و به همین علت کوخاوی در مخالفت با احیای توافق هسته ای، تنها مانده است. 

یوسی کوپر واسر، رئیس پیشین اداره تجزیه و تحلیل دایره اطلاعات ارتش نیز همانند یعقوب امیدرور، از ژنرال های بازنشسته ارتش و رئیس پیشین شورای امنیت ملی اسرائیل، به شدت با احیای توافق هسته ای مخالفند. 

در میان مقامات کنونی و پیشین موساد نیز درباره احیای توافق هسته ای اختلاف نظر جدی وجود دارد. دیوید بارنیا، رئیس موساد و یوسی کوهن رئیس پیشین سازمان جاسوسی اسرائیل به شدت با احیای توافق هسته ای مخالفند. اما بسیاری از مقامات پیشین موساد از بازگشت آمریکا و ایران به توافق هسته ای استقبال و از اقدام ترامپ در خروج از برجام به شدت انتقاد می کنند و این اقدام را فاجعه آمیز می دانند. اختلاف نظر در میان مقامات کنونی و پیشین موساد درباره احیای برجام شاید شدیدترین اختلاف میان مقامات این سازمان در خلال یک دهه گذشته محسوب می شود.  

در بحث هایی که در گذشته درباره مساله احیای برجام در میان مقامات بلندپایه دولت اسرائیل جریان داشت، بسیاری از مقامات موساد و ارتش اسرائیل با ایهود باراک، وزیر دفاع و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین اسرائیل که مخالف برجام بودند، اختلاف عقیده داشتند. باراک و نتانیاهو در فاصله سال های 2010 تا 2012 آشکارا اعلام کردند که خواستار پیشدستی در حمله به تاسیسات هسته ای ایران هستند اما مقامات موساد و ارتش اسرائیل با این اقدام مخالفت کردند. اما پس از انتصاب کوهن به ریاست موساد، رویکرد این سازمان تغییر کرد و از طرح حمله به تاسیسات هسته ای ایران حمایت کرد. 

به هر حال از فوریه سال جاری و شاید دقیقتر بگوئیم از ماه گذشته تا کنون، بارنیا، رئیس موساد با حملات پی درپی به برنامه هسته ای ایران و پرسنل سپاه پاسداران، بدون توجه به وضعیت گفت وگوهایی هسته ای، ایران را سراسیمه ساخته است. 

انتظار می رود در ائتلافی که بین لاپید و گانتز به وجود آمده است، مخالفت با بازگشت آمریکا به برجام کم رنگ تر شود و عملیات پنهان موساد علیه ایران نیز کاهش یابد. به هرحال اگر توافقی درباره احیای برجام به دست آید، حملات اسرائیل علیه ایران فروکش خواهد کرد اما گزینه های نظامی پنهان برای اجرا در هر لحظه ممکن، به قوت خود باقی خواهند ماند. 

اگر توافقی به دست نیاید، احتمالا جنگ اعلان نشده اسرائیل علیه ایران ادامه خواهد یافت و چنانچه توافق حاصل شود، و محدودیت های عمده ای که بر اساس برجام بر فعالیت های هسته ای ایران اعمال شده است در سال 2025 برداشته شوند، گزینه های نظامی بایگانی شده اسرائیل علیه ایران احتمالا بار دیگر به جریان خواهند افتاد.

منبع: جروژالم پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11