این همه خرابکاری و پرسش هایی که پاسخ ندارند

نویسنده: اریک مندل

دیپلماسی ایرانی: یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل در ماه اکتبر گفت: "ایران علنا اعلام کرده که می خواهد اسرائیل را نابود کند. ما قصد داریم اجازه ندهیم این اتفاق بیفتد". آویو کوچاوی، مقام دیگر اسرائیلی نیز با بیان موضع رسمی این کشور گفت: "از نقطه نظر عملیاتی و راهبردی بازگشت به توافق هسته ای یا حتی توافقی مشابه همراه با پیشرفت، اساسا بد است". بنی گانتز، وزیر دفاع نیز امسال گفت که اسرائیل تنها می تواند به خود تکیه کند و ایران فقط چند هفته تا دستیابی به مواد شکافت‌پذیر مورد نیاز برای اولین بمب فاصله دارد.

اسرائیل چه بسا از گذشته توانایی های لازم برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران را داشت اما به ضرورت نرسیده بود. سوال اینجاست که خط قرمز اسرائیل کجاست؟ اگر حمله کند آیا به اهدافش می رسد؟ اسرائیل چگونه می تواند حملات موشکی از جانب نیروهای نیابتی ایران در پاسخ به حملاتش را تاب بیاورد؟

در جلساتی که اخیرا با رهبران امنیتی، نظامی، اطلاعاتی و سیاسی اسرائیل برگزار کردم این موضوع تکراری مطرح بود که آمریکا تمایلی به ارائه یک تهدید نظامی معتبر علیه ایران ندارد و همین مسئله گفت وگو با ایران را دشوار کرده است. همچنین این اجماع قاطع وجود داشت که ایران تنها با بازگشت به توافق، به سوی بهتر شدن نخواهد رفت یا نفرت خود از اسرائیل یا آمریکا را کاهش نخواهد داد.

سرتیپ بازنشسته ژنرال یوسی کوپرواسر، رئیس سابق تحقیقات در بخش اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل، می گوید: «در صورت اجرایی شدن یک توافق تازه، اسرائیل یک کارزار مخفیانه را آغاز خواهد کرد، زیرا اقدام آشکار در مرحله اول معمولاً ضروری نیست.»

بوگی یعلون، وزیر دفاع سابق نیز معتقد است که اسرائیل برای بازدارندگی ایران به یک گزینه نظامی معتبر نیاز دارد. او می گوید که خروج آمریکا از برجام بدون طرح جایگزین یک اشتباه بود. یعلون بر این باور است که آمریکا برای دهه‌ها از رهبران خاورمیانه حمایت می‌کرد، به افکار واهی پایبند بود و نمی‌دانست که واقعاً اوضاع در خاورمیانه چگونه کار می‌کند، جایی که تنها پدیده پایدار، بی‌ثباتی منطقه است.

سرلشکر بازنشسته یایر گولان، عضو کنست و معاون سابق رئیس ستاد ارتش اسرائیل، طرفدار بازگشت به برجام است. گولان می گوید که ایران خشن ترین دشمنی است که اسرائیل تاکنون با آن روبه رو شده و مشکل سازترین ایدئولوژی مذهبیِ اسلام گرایانِ رادیکال، تمایل آنها به گسترش انقلاب است و هیچ چشم اندازی هم برای سرنگونی رژیم متصور نیست.

برنامه هسته ای ایران سه جزء دارد: غنی سازی اورانیوم، تجهیزاتِ حمل سلاح هسته ای و توانایی ساخت کلاهک هسته ای. هیچ ترمزی برای غنی سازی اورانیوم 90 درصدی ایران وجود ندارد. قرارداد اولیه امکان توسعه پیشرفته سانتریفیوژها را فراهم کرد. ایران در حال حاضر تا 60 درصد غنی سازی کرده است. همچنین دارای مجموعه ای چشمگیر از موشک های بالستیک است که قادر به حمل کلاهک هسته ای و رسیدن به هر نقطه از خاورمیانه و اروپا هستند. به اعتقاد کارشناسان این روند تولید سلاح، به ایران این امکان را که ظرف چند سال به بمب هسته ای برسد. این ممکن است جایی باشد که اسرائیل توجه خود را بر آن متمرکز می کند.

مشخص نیست که ایران حتی می‌خواهد به برجام بپیوندد یا نه. عدم اجرای تحریم های ایالات متحده به ایران این امکان را داده است تا به سطح تولید نفت نزدیک به پیش از همه گیری برای مشتری اصلی خود، چین، برسد.

رهبران ایران صبور و باهوش هستند و ممکن است برنامه هسته ای خود را به دور از چشمان کنجکاو اسرائیل در کشورهای نیابتی توسعه دهند. با این حال، بیشترِ برنامه در تاسیسات غنی سازی نطنز و مکان هایی مانند سایت تسلیحاتی پارچین باقی خواهد ماند. سایت‌های دیگری نیز در سرتاسر کشور وجود دارند که مداخلات تاکتیکی را پیچیده‌تر می‌کنند. بنابراین، خط قرمز تازه اسرائیل که نمی توان از آن عبور کرد، در مورد توسعه هسته ای ایران چیست؟ گزینه نظامی اسرائیل چه زمانی آماده خواهد شد و تا چه مدت می تواند برنامه هسته ای ایران را عقب بیندازد؟ جواب روشنی به این سوالات نمی توان داد.

منبع: هیل / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11