کشورهای عربی از ترس ایران از امریکا و اسرائیل تضمین می خواهند

نویسنده: ایگور سوبوتین

دیپلماسی ایرانی: کشورهای حوزه خلیج فارس به دنبال گرفتن تعهدات کتبی از دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا هستند تا در صورت تشدید تنش ها در منطقه، واشنگتن حمایت نظامی عملیاتی از این کشورها را تضمین بکند. عربستان سعودی و امارات متحده عربی نگران این هستند که ایران پس از احیای «توافق هسته‌ای» و خروج از لیست تحریم‌ها، بتواند قدرت نظامی خود را افزایش دهد. کشورهای عربی همچنین در حال مذاکره با اسرائیل هستند که تبدیل به واسطه ای میان واشنگتن و متحدان ناامیدش در منطقه شده است.

تمایل عربستان سعودی و امارات برای دریافت تضمین های کتبی از ایالات متحده توسط منابع مرتبط با بلومبرگ که با ماهیت این درخواست آشنا هستند گزارش شده است.

به گفته این منابع، توافقنامه ها باید تضمین های امنیتی را در آستانه آمادگی آشکار دولت بایدن برای احیای توافق هسته ای به هر قیمتی، در اختیار این کشورها قرار دهد. این احتمال وجود دارد که واشنگتن همان عزمی را نشان دهد که طرف فرانسوی در ژانویه سال جاری با نشان دادن فوری تمایل خود برای کمک به امارات در حفاظت از حریم هوایی اش بعد از حملات غافلگیرانه یمن ابراز کرد. حداقل، اقدامات انجام شده از طرف پاریس است که منابع بلومبرگ از آن به عنوان نمونه ای از شکل ضروری یک اقدام حمایتی یاد می کنند.

برای بعضی از توافقات جدید بین ایالات متحده و مراکز قدرت عربی، موافقت قانونگذاران آمریکایی ضروری خواهد بود. ناظران این مسئله را به عنوان یک چالش بالقوه، به ویژه در پس زمینه اختلافات درونی حزب دموکرات آمریکا می دانند. از سال ۲۰۱۸ و به دنبال قتل جمال خاشقجی، ستون نویس مخالف دولت سعودی در استانبول، عربستان هدف انتقادات شدید قرار گرفته است. مداخله نظامی در یمن دلیلی دیگر برای انتقادات از این کشور است. تندترین اقدامات علیه پادشاهی عربستان توسط بخش مترقی تشکیلات دموکرات ها دنبال می شود. در عین حال باید گفت که خواسته های ابوظبی و ریاض برای نوعی پیمان دفاعی موضوعی جدید نیست و در سال های گذشته چنین درخواست هایی همواره با ظرافتی خاص رد شده اند.

این نکته جالب توجه است که بازیگر بین المللی کنونی که تلاش می کند تا دولت بایدن را برای حمایت از مراکز قدرت عربی متقاعد کند، اسرائیل است که تعدادی از کشورهای عربی روابط خود را با آن احیا کرده اند. به گزارش پرتال اکسیوس، مقامات دولت یهود اخیرا ابراز علاقه کرده اند که مصر جنگنده های اف-۱۵ساخت آمریکا را دریافت کند. اگرچه اسرائیلی‌ها می‌خواهند سلطه نظامی خود را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا حفظ کنند، اما به گفته مقاماتی که نخواستند نامشان فاش بشود، آنها در عین حال معتقد هستند که بهتر است نیروهای مصری به تجهیزات نظامی آمریکایی یا اسرائیلی مجهز شوند تا این که محصولات ساخت روسیه یا چین را خریداری کنند. 

پس از اینکه اسرائیل اخیرا در نقف موفق به گردآوری وزرای آن دسته از کشورهای عربی شد که فعالانه‌ترین تعاملات با تل آویو را دارند، مشخص شد که امکان رسیدن به برخی توافقنامه ها در این باشگاه بازیگران بین‌المللی هم وجود دارد. منابع مرتبط با دستگاه امنیتی دولت یهود به پورتال بریکینگ دیفنس گفته اند که مراکز قدرت عربی خواهان حفاظت واقعی و نه فرضی از طرف بازیگرانی هستند که توانایی مقابله با پتانسیل ایران و اقدامات توسعه طلبانه آن را دارند. در همین زمینه، این گونه به نظر می رسد که سند دفاعی عربی – اسرائیلی بیش تر محرمانه باشد. آنچه مشخص است تنها این نکته است که در این سند به تبادل اطلاعات عملیاتی در مورد پهپادهای ایرانی اشاره شده است.

کاملا قابل درک است که چنین همکاری‌هایی چه نوع واکنشی را می تواند از طرف تهران به همراه داشته باشد که این گونه روابط رو به رشد درون منطقه‌ای را یک تهدید وجودی تلقی می کند. حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که تاثیرگذارترین سازمان نظامی – سیاسی ایران است، تعامل اعراب و اسرائیل را غیرقابل قبول خوانده است. وی در سخنانی در ۳۱ مارس اظهار داشت: «متاسفانه برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس در زمینه سیاسی و امنیتی با اسرائیل همکاری می کنند و این تهدیدی جدی برای منطقه و خود این کشورها است. واضح است که ادامه این نوع روابط غیرقابل قبول است.»

منابع نزدیک به دولت آمریکا به واشنگتن پست گفته اند که صبر کاخ سفید برای گوش دادن مداوم به شکایات متحدان خود در خاورمیانه و حتی بیش تر از آن برای پاسخگویی به این متحدان تمام شده است. نمایندگان عالی رتبه دولت آمریکا نارضایتی های ناشی از کشورهای عربی را یک وضعیت عادی می دانند. این روزنامه می‌گوید کاخ سفید عملا فضایی برای مانوردهی ندارد، چرا که بحران‌های متعددی در عرصه های مختلف روابط آمریکا با این کشورها وجود دارد که واکنش و فشار بخشی از حزب دموکرات و سایر نیروها برای اتخاذ موضع سخت‌تر در قبال کشورهای خلیج‌فارس بویژه عربستان سعودی را به همراه دارد.

همانطور که بلال صعب، یکی از مقامات سابق پنتاگون و مدیر کنونی برنامه دفاعی و امنیتی موسسه خاورمیانه در واشنگتن اشاره می کند، به سادگی باید گفت که کشورهای خلیج فارس درک کاملی از نحوه عملکرد بوروکراسی آمریکا ندارند. وی می گوید: «حتی در چارچوب همکاری ها با نزدیک ترین متحدان ناتو، ما نمی‌توانیم یک شبه تصمیمی برای اعزام نمایندگان سطح بالای خود و استقرار تجهیزات نظامی برای حمایت از آنها بگیریم. احتمالا انتظارات کشورهای حاشیه خلیج فارس از ایالات متحده خیلی زیاد بوده است.» همین هم به گفته این مقام سابق پنتاگون منبع اصلی عصبانیت آنهاست.

منبع: نیزاویسیمایا گازیتا (روسیه) / ترجمه: علی مفتح