«جریان شرقی» برای صدور گاز ایران به اروپا

نویسنده: حسن فحص

دیپلماسی ایرانی: شاید جدی ترین تصمیم کاخ سفید در برابر اقدام روسیه علیه اوکراین که جو بایدن به صراحت اعلام کرد، پایان عمر طرح «نورد استریم2» یا همان جریان شمالی-2 بود که قرار بود گاز روسیه را به آلمان و از آنجا به دیگر مناطق اروپا منتقل کند. هرچند این تصمیم واشنگتن تاثیر منفی بر امنیت انرژی در قاره اروپا دارد ولی بایدن از چند هفته قبل از اتخاذ این تصمیم، به ویژه هنگام دیدار با امیر قطر تمیم بن حمد آل ثانی، از توانایی کشورهای صادر کننده گاز برای جایگزین کردن گاز روسیه و پاسخ گفتن به نیاز اروپا سخن گفته بود.

در چنین فضایی، ابراهیم رئیسی در نشست سران کشورهای صادر کننده گاز از راهبرد ایران برای افزایش تولید و صادرات گاز و تبدیل شدن به مسیر امن انتقال گاز سخن گفت ولی جواد اوجی، وزیر نفت ایران به طور صریح و مستقیم از آمادگی ایران برای تبدیل شدن به صادر کننده و گذرگاه انتقال گاز به کشورهای همسایه و کشورهای اروپایی حرف زد.

اعلام آمادگی ایران برای تامین گاز اروپا ریشه در منافع اقتصادی و ملی و راهبردی ایران دارد ولی به این معنا نیست که تهران قصد دارد به تعامل با مسکو پایان دهد یا حتی به چنین احتمالی فکر کند. در واقع اقدام جدید ایران با راهبرد نظام و دولت کنونی برای قرار ندادن همه تخم مرغ ها در یک سبد، همخوانی دارد به ویژه که دولت قبلی به ریاست حسن روحانی به قرار دادن همه تخم مرغ ها در سبد غرب متهم بود.

ایران با توجه به منافع ملی خود و در تلاش برای بازیابی نقش خود در نقشه انرژی و بازار انرژی جهان، در صدور نفت و گاز به اروپا تردید نخواهد کرد به ویژه که در سال های گذشته شاهد بود چگونه سایر تولید کنندگان نفت و گاز در زمان تحریم شدید ایران، جای خالی این کشور را در بازارهای جهانی پر کردند.

تبدیل شدن ایران به صادر کننده و گذرگاه صادرات گاز به اروپا به معنای رویارویی با مسکو یا مشارکت در تشدید محاصره این کشور بعد از تحریم های آمریکا نیست بلکه ممکن است ایران را به ناجی روسیه تبدیل کند همانطور که روسیه ناجی ایران در زمان تحریم های سخت برای دور زدن این تحریم ها بود. ایران با این تحول می تواند فرصت های از دست رفته در بخش انرژی را جبران کند.

ورود ایران به بازار صدور انرژی و بخصوص گاز به اروپا، مشکلی در اجرا نخواهد داشت به ویژه که ایران از وجود زیرساخت های لازم برای اجرای سریع این پروژه با تکیه بر شبکه داخلی گاز و افزایش تزریق گاز به خط لوله ای که برای صدور گاز به ترکیه فعال است، خبر داده است. این کشور همچنین اخیرا تفاهم ها و توافق هایی با آذربایجان و ترکمنستان برای انتقال گاز این کشورها به بازار جهانی از طریق خط لوله یا مبادله گاز «سواپ» امضا کرده است.

تحولات اوکراین، امید ایران را برای فعال کردن خط لوله «نابوکو» به ویژه بعد از اکتشاف یک میدان عظیم گازی در بخش ایرانی دریای خزر، احیا می کند که ایران را به یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر گاز در جهان تبدیل خواهد کرد. به این ترتیب ممکن است خط لوله «جریان شرقی» که از ایران می گذرد، به جایگزینی برای خط لوله «نورد استریم 2» تبدیل شود.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی