برآوردی از عملکرد دولت رئیسی در چند ماهی که گذشته است

سیاست خارجی دولت رئیسی؛ همکاری با همسایه ها، توافق با غرب و لبخند به شرق

۲۱ مهر ۱۴۰۰ | ۱۶:۰۰ کد : ۲۰۰۶۸۱۰ اخبار اصلی اخبار داخلی آسیا و آفریقا
پرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با پیوستن ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای این سازمان ۲۱ درصد از ذخایر نفت و ۴۶ درصد از ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد. به نظر می رسد که عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای می تواند شروع مناسبی برای روابط اقتصادی گسترده با چین و روسیه و دیگر کشورهای شرق باشد و مسیر اجرای سیاست نگاه به شرق ابراهیم رئیسی را دنبال شود. 
سیاست خارجی دولت رئیسی؛ همکاری با همسایه ها، توافق با غرب و لبخند به شرق

دیپلماسی ایرانی: سیاست خارجی در ایران به دلیل وابستگی به سفره مردم از اهمیت زیادی برخودار است. به همین اساس همه چشم ها به برنامه های سیاست خارجی دولت سیزدهم است. ابراهیم رئیسی که دولتی از جنس اصولگرایی را هدایت می کند، با انتخاب حسین امیرعبداللهیان به عنوان وزیر امر خارجه تا حدودی نشان داد که سعی دارد از تندروی در تصمیمات دیپلماسی کشور جلوگیری کند. تا به امروز هم بارها رئیسی و وزیر امور خارجه بر سیاست خارجی مبنی بر اقتصاد بین الملل تاکید کرده اند. 

در سال های اخیر تحریم ها به خوبی نشان داده است که تصمیمات در سیاست خارجی کشور چه میزان بر اقتصاد تأثیر دارد. برهمین اساس ابراهیم رئیسی با شعار تعامل با جهان و روابط اقتصادی با کشورهای دیگر در انتخابات حضور پیدا کرد. حال بررسی سیاست خارجی او از زمانی که وارد پاستور شده از اهمیت زیادی برخوردار است. 

تا اینجای کار ابراهیم رئیسی و وزارت خارجه او به خوبی نشان دادند که سعی دارند از هر راهی شرایط ورود به اقتصاد بین الملل را ایجاد کنند. با این حال هنوز شاهد رویداد بزرگی در این خصوص نبوده ایم. بی شک شرایط تحریم ها و روند بازگشت ایران به مذاکرات وین در این جریان بی تأثیر نیست. دولت رئیسی تا اینجای کار راه وزارت خارجه خود را به سه قسمت تقسیم کرده است. نقطه اول از کشورهای همسایه می شود و بعد شرقی که سعی دارد بگوید که در شرایط تحریمی تنها را ایران است و بعد در نقطه پایان به مذاکرات وین و احیای برجام می رسد. در صورتی که همه راه ها به نظر می رسد تا به امروز به وین ختم شده است و نقطه آخر باید به نقطه اول تبدیل شود.  

سلام بر همسایگان 

حسین امیرعبداللهیان از زمان ورود به وزارت خارجه سفرهای پر حاشیه ای در منطقه داشته است. به تازگی نیز در کمتر از 2 ماه برای دومین بار به دمشق سفر کرده است. پر حاشیه ترین سفر او سفر به عراق بود که خبر مذاکرات تهران و ریاض نیز در آن علنی تر شد. البته سفرهای منطقه ای محدود به وزیر نیست؛ علی باقری، معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز در هفته های اخیر به عمان و پاکستان رفته است. 

رئیسی و تمام اعضای وزارت خارجه دولت او بارها از اولویتشان بر حسنه کردن روابط با همسایگان صحبت کرده اند. از روندی که وزارت خارجه در دولت جدید در پیش گرفته است به خوبی می توان این نتیجه رسید که در سیاست خارجی دولت رئیسی، کشورهای منطقه نقش زیادی دارند. فعلاً به نظر می رسد تیم وزارت خارجه سعی دارد به هر نحوی مذاکرات با عربستان را به جایی برساند و همچنین سطح تنش با کشورهای منطقه را تا حد امکان کاهش دهد. در سفر امیرعبداللهیان به عراق نیز عمده مذاکرات درباره میانجی گری عراق در رابطه عربستان و ایران بوده است. در واقع پلن اول شروع روابط بین المللی را دولت رئیسی در منطقه آغاز کرده است. 

سفر باقری کنی به مسقط نیز بی ارتباط به مذاکرات برجام نخواهد بود. او بعد از عباس عراقچی بر صندلی معاون سیاسی وزارت خارجه نشسته و تا چند ماه پیش عراقچی رئیس تیم مذاکرات ایران در وین بوده است. به نظر می رسد در حالی که سفرهای امیرعبداللهیان سر و صدای زیادی در منطقه ایجاد کرده، باقری کنی تقریباً در سکوت خبری به دنبال اهداف دولت رئیسی در خصوص احیای برجام است. 

نگاه جدی به بلوک شرق

دومین مسیری که وزارت خارجه رئیسی دنبال می کند، از راه شرق می گذرد. به نظر می رسد این مسیر با عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای کلید خورده است. دولت ابراهیم رئیسی نیز تا به امروز تبلیغات ویژه ای روی این رویداد انجام داده است و بدون شک این عضویت تاثیرات خوبی بر روابط ایران با کشورهای مثل چین، روسیه و هند دارد و راه ورود به اقتصاد بین المللی را برای ایران آسانتر می کند. 

با پیوستن ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای این سازمان ۲۱ درصد از ذخایر نفت و ۴۶ درصد از ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد. به نظر می رسد که عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای می تواند شروع مناسبی برای روابط اقتصادی گسترده با چین و روسیه و دیگر کشورهای شرق باشد و مسیر اجرای سیاست نگاه به شرق ابراهیم رئیسی را دنبال شود. 

از سوی دیگر این عضویت مسئله دیگری را روشن می کند و آن میل دولت رئیسی به ایجاد روابط با هند است. در حال حاضر نیز هند در بندر چابهار سرمایه گذاری کرده است. ایران برای خروج از شرایط اقتصادی امروز نیاز به رفع موانع بین‌المللی و بازگشت هرچه سریعتر به بازارهای جهانی نفت را دارد. در واقع ایران برای همکاری با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای احتیاج دارد که از شرایط تحریمی خارج شود و همچنین FATF را بپذیرد. در غیر این صورت احتمال شروع روابط اقتصادی و ورود به بازارهای جهانی تقریباً غیرممکن است. 

میز بلاتکلیف مذاکرات برجام در وین

نقطه آخر مسیر سیاست خارجی رئیسی با بازگشت به مذاکرات وین برای احیای برجام تعریف می شود. اما شرایط به خوبی نشان می دهد که همه راه های ورود به اقتصاد بین الملل که هدف دولت رئیسی است، به میز مذاکرات وین ختم می شود و این میز نقطه آغاز تغییرات است. با این حال هنوز تیمی برای بازگشت به وین مشخص نشده است و مقامات در مورد شروع مذاکرات از لغت «به زودی» استفاده می کنند. 

سفر رافائل گروسی به تهران آن هم یک روزه قبل از جلسه شورای حکام و توافق جدید ایران با آژانس انرژی اتمی به خوبی نشان می دهد دولت رئیسی برای ورود به اقتصاد جهانی راهی جز بازگشت به مذاکرات وین و حل پرونده برجام ندارد. با این حال هنوز زمان مشخصی برای بازگشت به گراند هتل وین مشخص نکرده است.

دو موضوع باعث طولانی شدن حضور دولت رئیسی در مذاکرات وین شده است. ایران در مقطع کنونی به این برداشت رسیده که زمان به سود این کشور و به زیان آمریکا است. با گسترش فعالیت های هسته ای ایران، غربی ها و مخصوصاً آمریکا نگران تحرکات ایران هستند و سعی دارند ایران را هر چه سریع تر به میز مذاکرات برگردانند. مقامات ایران نیز فکر می کنند در این شرایط می توانند امتیازات بیشتری دریافت کنند. البته همانطور که مقامات آمریکایی بارها اعلام کردند، صبر دیگر کشورهای عضو برجام اندازه ای دارد و جمهوری اسلامی ایران نباید فرصت سوزی کند. دومین نکته که باعث شده دولت رئیسی برای بازگشت بهوین صبر کند، به نظر می رسد به تیم مذاکره کننده ایرانی برمی گردد. درواقع در نظام بحث بر سر این است که پرونده احیای برجام در وزارت خارجه بماند یا به شورای امنیت برود. بدون شک تغییرات کلی در تیم مذاکره کننده ارشد نیز رخ می دهد و بسیاری از این تغییرات نگران هستند. 

قطعاً میز مذاکرات وین تا زمان مشخصی منتظر هئیت ایرانی می ماند و دولت رئیسی در طولانی مدت نمی تواند بازی تاخیری در مورد برجام و مذاکرات هسته‌ای را ادامه دهد. همانطور که در بالا بیان شد همه راه ها برای ورود ایران به اقتصاد جهانی از میز مذاکرات وین می گذرد. بر همین اساس دولت رئیسی برای کاهش فشار اقتصادی بر عموم مردم و سر و سامان دادن به اقتصاد داخلی چاره ای به جز بازگشت به میز مذاکرات ندارد. با این حال باید دید دوئل وین به چه سرانجامی می رسد. 

کلید واژه ها: ابراهیم رئیسی دولت سیزدهم پیوستن ایران به سازمان شانگهای ایران و امریکا مذاکرات وین ایران و غرب ایران و روسیه ایران و چین


( ۱۲ )

نظر شما :

فدوی ۲۱ مهر ۱۴۰۰ | ۱۶:۴۰
نکته ای که وجود دارد نرمش هر چند اندک اما ناگهانی عربستان در برابر ایران است . این احتمال وجود دارد که عربستان برای دلگرم کردن ایران به بهبود شرایطش با همسایگان نوعی دام برای تشویق ایران به سختگیری بیشتر در برجام را پهن کرده باشد و نکته ی دیگر آنکه همانطور که در متن آمده است باید هر چه سریعتر برجام مجددا اجرا شود حتی اگر مجبور شدیم مطابق خواست طرف غربی می بایست اندکی تغییر را در برجام بپذیریم البته این بار هوشمندانه تر و با چفت و بست محکمتر . به عنوان مثال در برجام قید شود که اگر طرف غربی به تعهداتش عمل نکرد ایران می تواند تعداد سانتریفیوژها را تا فلان عدد و درصد غنی سازی را تا فلان درصد افزایش دهد ‌ . تعداد و مقداری که الان موجود نیست و بالاتر از حداکثر فعالیت فعلی ایران است یا حتی ایران از ان پی تی خارج خواهد شد و اینها کتبا نوشته و در مجالس کشورهای طرف مذاکره بویژه اروپا و حتی اتحادیه اروپا تصویب و تایید شود البته بعید است مجلس جمهوری خواه آمریکا زیر بار برود که ناچارا باید با آن کنار بیاییم .
ارش رستم زاده اصل ۲۱ مهر ۱۴۰۰ | ۲۲:۴۰
باعث بسی خوشحالیست که افراد دانشمندی ((همچون فدوی نام)) هنوز در گوشه وکنار این مملکت پیدا میشود، که علم ومعلومات گهر بارش را دو دستی وچاکرانه در اختیار دستگاه دیپلوماسی قرار میدهد ،تا تمام نواقصات سیاسی بر طرف شود ،تا برگ زرینی در دفتر روابط خارجی باز شود، وگره های کور چندین ساله گشوده شود و روابط با تمامی دشمنان قدیمی منجمله امریکا عربستان،(وبالطبع اسراییل)حل وفصل گردد ،ودر عوض جبهه جدیدی در شمال با دشمنان دیرین وسنتی( ترکان ج. اذربایجان وترکیه...) بگشاییم ، وحالا که ارامنه به همراه جهان مسیحیت در مقابل ج.اذربایجان جبهه گیری کردهاند ،فرصت مناسبی است تا از موقعیت بهره مند شویم،هم در ازای خدمات به ارامنه امتیازات هستهای بدست اوریم وهم ثابت کنیم که در میان کشورهای منطقه تنها کشور که دوست واقعی جهان مسیحیت است همانا ایران متمدن است، لذا توصیه های فدوی را به خاطر نجات مملکت از بحران فورا به اجرا در اورید،والا بعدا نتنها پشیمان خواهید شد، شاید هم فدوی موضعش را تغییر وبر علیه شما دست بکار شود.چون در مرحله کریز وبحران روحیست.
خسرو ۲۲ مهر ۱۴۰۰ | ۲۰:۳۳
شانگهای آنطور که فکر میکنید یک سازمان متشکل و کارا نیست ، بلکه هر یک از کشورهای عضو در حد بهره وری سیاسی و پرستیژ از ان استفاده میکنند مخصوصا امید بستن به روابط اقتصادی با اعضای شانگهای - معقول نیست چون کشورهای چین و هند که به جهت بزرگی اقتصاد مهم اند دارای روابط ویژه اقتصادی بزرگ با امریکا و غرب هستند که آن را فدای روابط با ایران نمی کنند و روسیه هم مثل ما نفت فروش هست و در حقیقت رقیب ماست و از تحریم ایران سود میبرد امریکا هم احتیاج و عجله ای برای رفع تحریمها و برگشت به برجام ندارد پس امتیازات جدید در حوزه قدرت موشکی و نیروهای نیابتی ایران را میخواهد باید یکبار برای همیشه تصمیم بگیریم که با آزمایش هسته ای و اعلام به جهان - بعد از یک مدت تحریم به حال عادی برگردیم مثل هند و پاکستان