به مردم افغانستان خیانت شد!

نویسنده: سید میثم موسوی دانشجوی دکتری مطالعات منطقه ای 

دیپلماسی ایرانی: در ابتدای نوشته ام، قصد دارم گزارش کوتاهی از وضعیت کنونی افغانستان ارائه بدهم سپس به این سوالات خواهم پرداخت که چرا و چگونه به مردم افغانستان خیانت شد تا ما شاهد سقوط افغانستان به دست طالبان باشیم.

همزمان با اعلان خروج نیروهای امریکایی توسط جو بایدن، رئیس جمهوری این کشور تا اخر ماه اگست 2021، نیروهای طالبان به پیشروی های خود افزوده اند و تا به اکنون توانسته اند به غیر از بخش هایی از کابل و ولایت پنجشیر تمام ولایات افغانستان را تحت تصرف کامل خود در آورند.

مسئله سقوط ولایات برای مقامات افغانستان و غیرافغانستانی و حتی گروه طالبان آن هم نوبت به نوبت و در مدت بسیار کم، بحث برانگیز و تعجب انگیز بوده است. 

شهرهای مزارشریف، میمنه، چاریکار، محمود راقی، جلال‌آباد، مهترلام، میدان وردک، خوست، بامیان، دایکندی و نورستان از دیروز بدین سو یکی پی دیگر و بدون درگیری از اداره حکومت بیرون شدند و تمامی زندانیان در این ولایت‌ها آزاد شدند.

این در حالی است که تا ساعت شش شام 23 ماه اسد بیست و یک ولایت به دست طالبان افتاد بود، اما دیشب و امروز با گذشت هر ساعت نقشه افغانستان تغییر کرد. در کابل از چهارده ولسوالی و چندین حوزه امنیتی نیروهای دولتی بیرون شدند.

انتظار می‌رود تا ساعات دیگر، یک یا دو روز یا هم زودتر بیشتر درباره حکومت آینده توافقی میان حکومت و طالبان صورت گیرد، گرچه در میان اخبار هنوز تائید نشده، طرفداران و حامیان این گروه اعلام کرده اند که صحبتی از حکومت موقت نخواهد شد و این گروه به دنبال تمام قدرت در کشور هستند.

متاسفانه وضعیت نگران کننده ای در افغانستان جاریست. مردم افغانستان و حتی نخبگان، ژورنالیست ها و تمام کسانی که مسائل این کشور را رصد می کنند، از وضعیت بوجود آمده، ابراز نگرانی کرده و آینده این کشور را با آمدن طالبان مبهم عنوان می کنند.

متاسفانه پیشروی های گروه طالبان که حلقه محاصره را بر رئیس جمهوری پیشین افغانستان، آقای غنی تنگ تر کرده بودند همراه با فشارهای بیرونی، وی به همراه تعدادی از مشاورینش مجبور به استعفا شده، کابل را به مقصد دوشنبه، پایتخت تاجیکستان ترک کرده و از آنجا به سمت امریکا گریختند.

این در حالیست که داکتر عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان و تعدادی دیگر همانند حامد کرزی در کابل حضور دارند و مردم را در پیام هایی جداگانه به آرامش دعوت کردند.

داکتر عبدالله در پیامی از مردم خواست که آرامش شان را حفظ کنند. او گفت: امید است که این شب و روز سخت به زودی سپری شود و مردم روزهای صلح امیز را ببینند. او در پیامش از آقای غنی به عنوان رئیس جمهوری پیشین یاد کرد و اظهار داشت که آقای غنی کشور را ترک کرده و خداوند همراهش محاسبه خواهد کرد!

خیانت به مردم افغانستان

روز گذشته روری استوارت، مقام سیاسی پیشین انگلیس در صفحه توییتر شخصی خود موضوعی را مطرح کرد که باعث شد تا این موضوع را گسترده تر مطرح کنم.

وی نوشت: "بسیاری از تحلیلگران، دولت و مردم افغانستان را مقصر می دانند. به وجود آمدن این وضعیت بر عهده ماست، ما نیازی نداشتیم که اینقدر بی پروا و ناگهانی کشور را ترک کنیم. حمایت هوایی ایالات متحده و ناتو حیاتی، نسبتاً کم خطر و پایدار بود. ما می توانستیم حمایت خود را ادامه دهیم. ما به افغانستان خیانت کردیم!"

در اوایل اکتبر سال 2019، دونالد ترامپ یکی از منفورترین تصمیمات ریاست جمهوری خود را از نظر اخلاقی و سیاسی گرفت. وی با انتشار بیانیه ای در صفحه شخصی توییتر خود جهان را شگفت زده کرد. وی به طور ناگهانی دستور داد تا نیروهای ارتش امریکا از مرزهای شمالی سوریه عقب نشینی کنند.

ترامپ گفت: "زمان آن رسیده که ما از این جنگ‌های بی‌پایان مضحک - که بسیاری از آنها قبیله‌ای است - خارج شویم."

بیشتر تحلیلگران معتقدند که امریکا به متحدان خود خیانت کرده است.

این در حالیست که بیشتر نیروهای نظامی امریکا از این عقب نشینی ابراز پشیمانی کرده اند. آنها می گویند: "آنها به ما اعتماد کردند و ما این اعتماد را از بین بردیم. این یک لکه ننگ برای امریکا خواهد بود."

نقطه آغاز این خیانت از سوی ترامپ در سوریه بود، اکنون آقای بایدن دنباله روی خیانت های ترامپی به متحدانش این بار به مردم افغانستان بود. رئیس جمهوری امریکا مسئول سپردن مردم افغانستان به گروه طالبان است.

مجددا یادآوری می کنم که طالبان توانست به غیر از پنجشیر و بخش هایی از کابل را تحت تصرف خود درآورد. بسیاری از تحلیلگران و مردم عام بر این نظر هستند که با آمدن این گروه دوباره دوران سیاه و مبهم افغانستان آغاز خواهد شد. بیشتر تحلیلگران داخلی خروج شتابزده نیروهای امریکایی باعث شد تا طالبان جسارت بیشتری پیدا کنند و تمام معادلات را به هم بریزند.

وضعیت افغانستان آنچنان با پیشروی های طالبان بحران شد که دبیرکل ملل متحد آنتونیو گوترش واکنش نشان داد: "افغانستان از کنترل خارج شده است."

مسئول این وضعیت آقای بایدن خواهد بود و او انتخاب کرد. اگرچه می توانست تصمیم دیگری را اتخاذ کند و لازم نبود این اتفاقات بیفتد او تصمیم گرفته است که بازگشت افغانستان به دوران تاریکی بهای قابل قبولی برای پایان دادن به طولانی ترین جنگ آمریکا باشد.

این در حالیست که رئیس جمهوری روز سه شنبه در میان خبرنگاران اظهار داشت که از تصمیمش پشیمان نیست! وی در این رابطه گفت: "ما بیش از یک تریلیون دالر در طول 20 سال هزینه کردیم. ما بیش از 300 هزار نیروی افغان آموزش دادیم و آنها را به تجهیزات مدرن مجهز کردیم. هزاران کشته و زخمی، هزاران پرسنل آمریکایی را از دست دادیم. آنها باید برای خود بجنگند، برای ملت خود بجنگند."

متاسفانه، امروزه مردم افغانستان تاوان و خسارت اعتماد به امریکایی ها را باید پس بدهند و می توان گفت که تمام مشکلاتی که در حال حاضر مردم این کشور با آن گریبانگیر هستند این است که برخی از آنها تصور کردند که امریکا ممکن است به مردم افغانستان برای رسیدن به آنچه دموکراسی می نامند کمک کند.

تا جایی که بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا روز جمعه گذشته درباره خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان و تبعات آن گفت: «نه موقع مناسبی بود و نه تصمیم درستی بود. گروه های تروریسیتی دیگری همچون القاعده احتمالا به این کشور باز خواهند گشت.»

انتقادها از تصمیم واشنگتن برای خروج نیروهایش از افغانستان تنها به قاره اروپا محدود نمی شود. در آن سوی اقیانوس اطلس نیز سیاستمداران آمریکایی از تصمیم جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده انتقاد کرده اند. هرچند توافق آمریکا با طالبان در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده به امضاء رسید اما جمهوریخواهان این روزها در صف مقدم منتقدان خروج از افغانستان حضور دارند.

می توان به گفته میچ مک کانل، رهبر اقلیت جمهوریخواه در مجلس سنای آمریکا اشاره کرد: «افغانستان به سوی فاجعه ای گسترده، پیش بینی پذیر و قابل پیشگیری می غلتد.» او ضمن انتقاد از «سیاست بی ملاحظه» جو بایدن در قبال افغانستان نسبت به «پیامدی بدتر از سقوط تحقیرآمیز سایگون در سال ۱۹۷۵» در پایان جنگ ویتنام هشدار داد.

ناظران و تحلیلگران غربی از این وضعیت شوکه شده اند زیرا فکر می کردند که دولت افغانستان در کابل و ارتش ملی افغانستان، حتی پس از خروج کامل ارتش ایالات متحده همچنان بر موضع خود خواهند ایستاد!

این پیش بینی ها بر اساس چندین فرضیه غلط انجام شده است. اولا حمایت هوایی آمریکا در کمک به کنترل کابل بر کشور بسیار مهم بود. ایالات متحده هر زمان که طالبان در هر نقطه از کشور تجمع و تهدیدی برای دولت محسوب می شد، آنها را بمباران می کرد!

ثانیا  تعداد قابل توجهی از نیروهای امنیت ملی افغانستان ثابت کرده اند  علی رغم اینکه ایالات متحده صدها میلیارد دالر برای آموزش آنها سرمایه گذاری کرده است، آنها به اندازه حامیان خود در داخل و خارج از کشور صلاحیت ندارند!

چندین گزارش از افغانستان منتشر شده که ادعا می کند بسیاری از اعضای نیروهای امنیت ملی یا بدون جنگ تسلیم طالبان شده اند یا هنگامی که جنگ بسیار شدید شده است به سرعت فرار کرده اند!

سوم اینکه ایالات متحده بیش از ۲ تریلیون دالر در افغانستان هزینه کرده است اما واقعا چیزی برای فخر فروشی ندارد. اداره سیگار سال گذشته گزارش داد که دست کم ۱۹ میلیارد دالر بر اثر فساد و سوء استفاده از بین رفته است!

چهارم، برنامه خروج نظامی آمریکا در حالی که به دلایل زیادی برای مدتی طولانی به تاخیر افتاده بود بسیار غیر مسئولانه انجام شد. شاید عاقلانه نبود که آمریکا تاریخ دقیقی برای خروج کامل خود تعیین کند، زیرا این امر فقط طالبان را تشویق کرد تا فورا وارد حمله شوند و خلاء امنیتی ایجاد شده توسط ایالات متحده را پر کنند!

و پنجم اینکه خلاء امنیتی قابل پیش بینی که ایالات متحده ایجاد کرده است ناگزیر انواع بازیگران غیر دولتی از جمله تروریست هایی مانند القاعده و داعش که در افغانستان فعال بوده اند را به خود جلب خواهد کرد!

در مجموع واضح است که می بینیم که ایالات متحده مسئول تجزیه افغانستان است. هر آنچه در آنجا اتفاق می افتد مستقیما به ایالات متحده مرتبط است. شکست های اقتصادی، نظامی، سیاسی و اجتماعی!

ایالات متحده اکنون به عنوان یک قدرت رو به زوال، غیرقابل اعتماد، فاسد و شکست خورده در نظر گرفته می شود. به نظر می رسد این ادعا که افغانستان قبرستان امپراطوری ها است حقیقت دارد!

در پایان بهتر است که به گفته لیز چنی، عضو کانگرس امریکا در واکنش به عقب نشینی نیروهای نظامی به دستور بایدن عنوان کرد، اشاره کنیم: "عقب نشینی آمریکا در افغانستان به جنگ پایان نمی دهد. این امر باعث تداوم آن می شود و اطمینان حاصل می شود که نسل های آینده باید با هزینه های بسیار بیشتری به مبارزه ادامه دهند. این وضعیت نتیجه سیاست های ضعف و عقب نشینی ترامپ/بایدن است که به مردم افغانستان پشت کردند."