مترسکی که همدست پرندگان است
سیاست مزورانه اردوغان در قبال فلسطین
دیپلماسی ایرانی: سیاستگذاری عمومی از دو بخش اصلی یعنی سیاستهای اعلامی و سیاستهای اعمالی تشکیل شده است که هر سیاستگذار یا مجموعه سیاستگذاری را با چالش بزرگ ناسازی و دوگانگی این دو بخش مواجه میسازد.
ناسازی یا انطباقناپذیری سیاستهای اعلامی و سیاستهای اعمالی را میتوان جلوهای مهم از بسیاری فعالیتهای حکمرانان در دنیای سیاستگذاری عمومی برشمرد که برای برخی از آنان به مثابه "سیاست نیرنگ" مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. سیاستگذار یا حکمران اغلب در سیاستگذاری عمومی خود، سیاستهایی را اعلام میکند که در مرحله اجرا به آنها عمل نمی کند و بلکه مخالف و متضاد با آن سیاستهای اعلامی نیز عمل میکند!
سیاستگذاری عمومی بهخصوص سیاستگذاری خارجی را میتوان عرصه تضاد و ناسازی سیاستهای اعلامی و اعمالی دانست که نمونههای بیشماری از آنها به صورت روزانه قابل مشاهده هستند. این رویکرد در جهان سیاستگذاری به رویهای عادی تبدیل شده که در میان قدرتهای جهانی تا ضعیفترین دولتها مورد استفاده قرار میگیرد. در چنین شرایطی است که دولت ترکیه تنها کمتر از دو ماه یکی از بارزترین نمونههای ناسازگاری سیاستهای اعلامی و سیاستهای اعمالی را در سیاستگذاری خارجی خود نمایش داده است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه که همواره ادعای رهبری جهان اسلام و مدافع اصلی آرمان آزادی فلسطین را دارد، نمونهای از سیاستگذاری ناساز در سیاستهای اعلامی و اعمالی در رابطه با مسئله فلسطین و اسرائیل را به نمایش درآوره است.
29 اردیبهشت 1400 بود که رجب طیب اردوغان در گفت وگویی با جوانان تُرک، میگوید 40 سال است به مبارزه با اسرائیل مشغول هستم و مدعی شد که: «من طی 40 سال گذشته زندگی سیاسی خود را بهویژه با مقابله با اینها گذراندم. وقتی بحث از فلسطین میشود، ریههایم انگار به صدا در میآیند. در مجمع عمومی سازمان ملل روی نقشه نشان دادم که این دولت تروریستی اسرائیل از سال 1947 تاکنون سرزمینهای فلسطین را چگونه اشغال کرده است.»1
این سخنان رئیس جمهوری ترکیه که مدعی است 40 سال از زندگی سیاسی خود را به مبارزه با اسرائیل مشغول بوده و حتی اسرائیل را دولتی تروریستی و اشغالگر معرفی میکنند، تنها حدود 50 روز دوام میآورد و اینبار همان جناب اردوغان که مدعی به صدا درآمدن ریههایش از بحث فلسطین بود، در 21 تیر 1400 ضمن تماس تلفنی با رئیس جمهوری جدید اسرائیل و تبریک انتخاب وی به این مقام، آرزوی برقراری روابط بهتر را دارد!
رجب طیب اردوغان در 21 تیرماه تنها دو روز پس از دیدار با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در کاخ وحدالدین استانبول و ادعای اینکه: «ترکیه در مقابل مظالم اسرائیل علیه فلسطینیان سکوت اختیار نکرده و نخواهد کرد. تا زمانیکه اشغالگریهای اسرائیل و سیاستهای الحاق آن ادامه دارد، تأسیس ثبات و صلح پایدار در منطقه غیرممکن خواهد شد.»2، تماس تلفنی با اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری اسرائیل برقرار کرد و تمنای بهبود روابط ترکیه و اسرائیل را دارد.
تماس تلفنی رئیس جمهوری ترکیه با رئیس جمهوری جدید اسرائیل و محتوای این تماس به نقل از خبرگزاری TRT که وبسایت رسمی سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه است و مینویسد: «رئیسجمهوری ترکیه در تماس تلفنی با همتای اسرائیلی خود به پتانسیل همکاری بین دو کشور در زمینههای مختلف بهویژه انرژی، گردشگری و فناوری اشاره کرد. اردوغان به اسحاق هرتزوگ بابت آغاز زمامداری وی بهعنوان رئیسجمهور اسرائیل تبریک گفت و بر اهمیت روابط ترکیه-اسرائیل برای امنیت و ثبات خاورمیانه تاکید کرد.»3 نشان میدهد که سیاستگذاری خارجی دولت اردوغان بر حفظ دولت محمود عباس در فلسطین و بهرهبرداری از این دولت و نیز آرمان آزادی فلسطین برای ادامه دولت حزب عدالت و توسعه در ترکیه حتی با توسل به بهبود روابط با اسرائیل استوار است.
آیا رهبر یک کشور اسلامی مدعی 40 سال مبارزه برای آرمان فلسطین باید اینگونه تمنای بهبود روابط با اسرائیل را داشته باشد؟ آیا یک مدعی رهبری جهان اسلام باید به رئیس جمهور جدید اسرائیل تبریک بگوید؟ چرا شهروندان فلسطین فریب نیرنگهای سیاستگذار اعظم ترکیه رجب طیب اردوغان را می خوردند و امید به کمک و یاری دولت ترکیه دارند؟ و...
شهروندان سادهاندیش فلسطین، بهترین ابزار برای سیاستمداری زیرک مانند رئیس جمهور ترکیه هستند تا با سیاستگذاری نیرنگساز خود بتواند امتیازات لازم را از اسرائیل بگیرد و ضمن کسب امتیازات اقتصادی و سیاسی لازم از اسرائیل، خود را به عنوان اسطوره حامی آرمان آزادی فلسطین نیز نمایش دهد.
*
سیاستهای اعلامی دولت اردوغان با سیاستهای اعمالی یا اجرایی این دولت در سیاستگذاری خارجی خود، به شدت در تضاد و اختلاف است. نمونه بارز این تضاد و اختلاف در سیاستهای اعلامی با سیاستهای اعمالی را میتوان در سوءاستفاده دولت ترکیه از مسئله فلسطین به خوبی مشاهده کرد.
دولت اردوغان تنها در کمتر از دو ماه نشان داد که سیاستهای اعلامی و سخنان اردوغان تنها یک نمایش فریبنده و گمراه کننده برای جهان اسلام بهخصوص شهروندان فلسطین و ترکیه است. زیرا اردوغان در پس سخنان فریبنده خود علیه اسرائیل در حمایت از فلسطین، به شدت در تمنای بهبود و عادی سازی روابط با اسرائیل است.
سیاستگذاری نیرنگساز اردوغان در مسئله فلسطین چنان فریبنده و دروغین شده است که حتی وجدان این حکمران را نیز زیر سوأل میبرد. البته نباید فراموش کرد که برای بسیاری سیاستگذاران و حکمرانان «سیاست بر فرادست وجدان جای می گیرد.»4 و رجب طیب اردوغان نیز یکی از همان سیاستگذارانی است که سیاستش بر وجدانش سلطه یافته است.
**
سیاستگذاری خارجی دولت ترکیه که به صورت مطلق در اختیار و سلطه رجب طیب اردوغان قرار دارد، دارای مؤلفههای متصادی است که در نهایت تنها یک هدف را پیگیری میکند که همان حفظ، تثبیت قدرت و ادامه حاکمیت اردوغان در ترکیه همراه با نمایش برتری قدرت ترکیه در نظام منطقهای و جهانی است.
سیاستهای دولت اردوغان پیرامون اسرائیل نیز در چارچوب همین رویکرد قدرتطلبی قابل تحلیل هستند. در تحلیلی با عنوان "تمنای اردوغان برای بهترین روابط با اسرائیل" که 28 خرداد 1400 در سایت دیپلماسی ایرانی منتشر شد، به پیشینه و نیات اردوغان از حمله به دولت بنیامبن نتانیاهو پرداخته و جلوههای سیاستگذاری خارجی دولت ترکیه در مسئله فلسطین را روشن کرده بودم. اکنون تماس تلفنی اردوغان با رئیس جمهور جدید اسرائیل و تمنای اردوغان برای بهبود روابط دو کشور بهخصوص در حوزههای انرژی، گردشگری و فنآوری را میتوان بخشی از نیات مبهم، رازآلود و تنشآفرین اردوغان برای آینده آسیای جنوب غربی قلمداد کرد.
اعتماد و تکیه شهروندان جهان اسلام به رجب طیب اردوغان در مسئله آرمان فلسطین را میتوان مصداق تکیه بر مترسکی داشت که همدست پرندگان است اما تمام لباسها و پرستیز خود را مدیون صاحب مزرعهای است که در این مصداق شهروندان جهان اسلام و بهخصوص فلسطینیها هستند.
رویکرد سیاستگذاری عمومی رئیس جمهور کنونی ترکیه، تناقض و ناسازگاری شدید میان سیاستهای اعلامی و سیاستهای اعمالی ایشان را باید زنگ هشداری برای سایر دولتهای منطقه بهخصوص سیاستگذاران ارشد ایرانی برشمرد که در دام نیرنگهای رجب طیب اردوغان گرفتار نشوند.
منابع:
1- خبرگزاری آناتولی. 29 اردیبهشت 1400. به آدرس: https://www.aa.com.tr/fa /2247630
2- خبرگزاری دولتی تی آر تی (TRT). 19 تیر 1400 به آدرس: https://www.trt.net.tr/persian/1673238
3- خبرگزاری دولتی تی آر تی (TRT). 21 تیر 1400 به آدرس: https://www.trt.net.tr/persian/1674226
4- پارسونز، واین. مبانی سیاستگذاری عمومی و تحلیل سیاستها. ترجمه حمیدرضا ملک محمدی. تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی. چاپ دوم 1392، جلد اول ص37
نظر شما :