جنجال فایل صوتی ظریف در ایران

دیپلماسی ایرانی: بحران امنیتی – اطلاعاتی روز ۲۵ آوریل در ایران، توجهات گسترده ای را به خود جلب کرد و به سرعت به موضوع گفت وگو در داخل و خارج تبدیل شد. پس از افشای مصاحبه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران فضا در این کشور بسیار متشنج شد. او طی این مصاحبه چندین بار  گفت "من نمی خواهم این مطلب منتشر شود".

برخی از رسانه های خارجی تا آنجا پیش رفتند که این حادثه را "ظریف گیت" خواندند و آن را با رسوایی واترگیت مقایسه کردند. 

دولت حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران که قبلاً نیز در مدیریت بحران ها صعیف بود، این بار نیز ضعف مشابهی از خود نشان داد. جبهه روحانی تلویحاً مخالفان سیاسی خود را مقصر این رسوایی نامید. روحانی این حادثه را "یک سرقت" توصیف و خاطرنشان کرد که این اتفاق در یک مقطع حساس در مذاکرات ایران و امریکا در وین و زمانی روی داده است که  کشور "در اوج موفقیت" بود .

بلافاصله پس از وقوع این حادثه، ظریف با انتقادات شدیدی از سوی  محافظه کاران مواجه شد و رهبر معظم انقلاب اعلام کرد امور خارجی مانند همه دنیا فقط به عهده وزارت امور خارجه  نیست. ظریف اظهارات رهبر معظم را خیرخواهانه نامید و از اظهارات "مسروقه" و تحریف شده عذرخواهی کرد.

سخنان ظریف فقط از آن جهت شایان توجه است که از سوی چنین مقام ارشدی  گفته شده است. ظریف در این مصاحبه ادعا کرد که  روسیه در تلاش برای خرابکاری در توافق هسته ای بوده و جان کری، وزیر امور خارجه اسبق امریکا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، رئیس جمهوری اسبق این کشور، بارها آنها را در مورد حملات عاجل اسرائیل به نیروهای ایرانی در سوریه مطلع کرده است. امریکا و روسیه این ادعاهای ظریف را رد کردند و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آنها را کاملاً بی معنی خواند.

ادعاهای ظریف در واقع بیش از آنکه برای خارج از ایران باشد، داخل کشور را هدف گرفته بود. هدف او ژنرال قاسم سلیمانی بود.. ظریف همچنین ادعا کرد پس از رفع تحریم ها، پرواز هواپیماهای ایران به سوریه شش برابر شد. بسیاری از گزارش های خبری در آن زمان ادعا می کردند هواپیماهای ایرانی سلاح و مهمات را به سوریه منتقل می کنند.

اگرچه ظریف در مصاحبه گفت که احترام زیادی برای ژنرال سلیمانی قائل است که در بغداد به دستور دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ترور شد ولی تنش بین این دو نفر یک راز نبود. حسن روحانی خود از نفوذ سپاه در بسیاری از زمینه ها از اقتصاد گرفته تا سیاست خارجی بارها ابراز نارضایتی کرده و آن ناراحتی را بارها به صراحت بیان کرده است. بنابراین، قابل درک است که چرا رسانه های محافظه کار، به ویژه سپاه، نسبت به اظهارات ظریف واکنش شدید نشان می دهند.

ظریف یک دیپلمات بسیار باتجربه است. او می داند که رهبر معظم و نهادهایی مانند شورای عالی امنیت ملی اختیار تعیین روابط خارجی کشورش را دارند و سپاه تابع رهبر است.

ظریف در مصاحبه ای در سال ۲۰۲۰  در پاسخ به این سوال که آیا نامزد ریاست جمهوری خواهد شد گفته بود توانایی این کار را ندارد ولی او فقط تعارف می کرد. عملکرد ظریف به عنوان یک دیپلمات موفق در دوران وزارت امور خارجه، حدود صلاحیت وی را در سیاست داخلی آشکار می کند.

باید گفت که ایران با چالش های مهمی روبه رو است که نیاز به محیطی سالم برای بحث و گفت وگو دارد و امنیتی شدن کشور یکی از آنهاست. فضای سیاسی در ایران همچنان در کوچک شدن است.

منبع: نیشن / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11