راه بایدن چندان هموار نیست

نویسنده: جولیان شویبله

دیپلماسی ایرانی: در آستانه مراسم تحلیف جو بایدن، رئیس جمهوری جدید دموکرات ایالات متحده امریکا که می رود ظرف روزهای آینده به جای دونالد ترامپ، رئیس جمهوری جریان تندروی حزب جمهوری خواه امریکا به کاخ سفید وارد شود، بخش های زیادی از مرکز شهر واشنگتن به یک منطقه نظامی شبیه شده است. پس از حمله به کنگره، ترس از ناآرامی در آستانه تغییر قدرت بسیار زیاد است و انتظار می رود طرفداران دونالد ترامپ تقریبا هر کاری انجام دهند. جو بایدن به هیچ وجه نخستین رئیس جمهوری منتخب نیست که زندگی او در حین مراسم تحلیف شدیدا در معرض خطر است، اما این بار تنش ها به خصوص زیاد هستند. خود بایدن گفته است که با توجه به تدابیر امنیتی روز چهارشنبه، احساس امنیت می کند.

اکنون رئیس جمهوری منتخب به همراه کامالا هریس، معاون خود در حال تنظیم و آماده سازی برنامه خود برای 100 روز اول و چهار سال آینده است. فوری ترین هدف وی، از بین بردن هر چه سریع تر بدترین پیامدهای چهار سال دونالد ترامپ است. چالش های مختلف آغاز کار آنها را دشوار کرده است: ترامپ روند انتقال را تا حدی مسدود کرده و همچنین بخش اعظم حزب جمهوریخواه را علیه جانشین خود شورانده است. همچنین روند استیضاح علیه ترامپ به زودی در مجلس سنا آغاز می شود که بسیاری نگرانند نتیجه ای تفرقه انگیز داشته باشد و برنامه های بلند پروازانه بایدن را کُند کند.

در آخر هفته، بایدن یک برنامه ده روزه ارائه داد که به وسیله آن می خواهد با "چهار بحران همزمان" مبارزه کند: پاندمی کرونا که جان هزاران امریکایی را گرفته، بحران اقتصادی که با آغاز پاندمی کرونا به اوج رسیده، تغییرات اقلیمی که ترامپ بدون هیچ دلیل موجهی از معاهده مربوط به آن موسوم به پاریس خارج شد و تبعیض نژادی و قومی که در همین راستا قرار است قانون منع ورود شهروندان برخی کشورهای مسلمان از را لغو کند.

بایدن مبارزه با پاندمی را اولویت اصلی خود می داند. او بلافاصله پس از آغاز به کار، ماسک را در مکان هایی که تحت صلاحیت دولت فدرال قرار دارند، اجباری کرده است و روند واکسیناسیون کرونا را به طور قابل توجهی سرعت بخشیده است. دونالد ترامپ اعتقادی به استفاده به ماسک برای مبارزه با کرونا نداشت و بارها آن را به تمسخر گرفته بود. 

رسیدگی به تغییرات اقلیمی، اصلاح قانون کیفری، گسترش مراقبت های بهداشتی و اصلاح قوانین مهاجرت در اولویت های بعدی قرار دارند: از جمله، قرار است خانواده های از هم جدا شده در مرز جنوبی آمریکا متحد شوند. بایدن همچنین می خواهد به یازده میلیون مهاجر که سال هاست بدون اجازه اقامت در آمریکا زندگی می کنند، تابعیت این کشور را اعطا کند. وی همچنین ساخت دیوار ترامپ را ادامه نخواهد داد. مساله ای که احتمالا به ترمیم روابط امریکا با همسایگان جنوبی اش کمک خواهد کرد.

هدف دولت بایدن تقویت اقتصاد رنج دیده آمریکا در طولانی مدت پس از پایان پاندمی است. او می خواهد در صورت لزوم اقدامات حمایتی از صنایع مختلف را در پیش بگیرد، از جمله سرمایه گذاری های گسترده ای در تولیدات صنعتی داخلی، تحقیق و توسعه و زیرساخت ها را برنامه ریزی کرده است.

پس از چهار سال "آمریکا اول"، متحدان این کشور در اتحادیه اروپا و ناتو به ویژه به لحن جدید و تمایلات چند جانبه گرایانه بایدن امیدوارند. او قول داده اعتماد از دست رفته را از نو بسازد و دوباره به همکاری بین المللی بیشتر رو آورد.

در عین حال، همچنین انتظار می رود که دولت جدید در راستای چالش های فزاینده ناشی از دولت های رقیب، به عنوان مثال در چین یا روسیه، فشار بر شرکای غربی خود را برای دنبال کردن یک خط مشی مشترک افزایش دهد. در معامله با ایران، بایدن خواستار بازگشت به توافق هسته ای بین المللی است، اما تنها در صورت دریافت امتیازات جدید از سوی تهران حاضر است به این توافق بازگردد.

با همه اینها راه بایدن چندان هموار نیست. موانعی که از دوران ترامپ به جا مانده اند، به سادگی قابل رفع و رجوع نیستند. همچنین چانه زنی و مذاکرات در سایه متغیرهای جدید جهانی کار بدین را سخت می کند. این همه در حالی است که از یک سو هم با رقابت سنگین حزب جهوریخواه دست به گریبان است و هم با فشارهای جریان سومی که احتمالا ترامپ پیشتاز آن خواهد بود. ترامپ زخم خورده از شکست در انتخابات اجازه نمی دهد به راحتی بایدن مسیر خود را پیش بگیرد.

منبع: اشپیگل / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11